فرارو- ثروتمندان با نگرانی چشم به صحن علنی مجلس دوخته‌اند و بی‌صبرانه منتظر رسیدن اخبار تازه نشسته‌اند. قرار است به‌زودی سرنوشت قانون مالیات خودرو‌های لوکس و خانه‌های اشرافی مشخص شود، اما اگر همین شنیده‌های فعلی را مبنا قرار دهیم، داشتن خودرو بالای یک میلیارد و خانه با ارزش بالای ۱۰ میلیارد از سال آینده بدجوری این طبقه اجتماعی برخوردار را نقره‌داغ خواهد کرد. در حالی که نگرانی طبقه متوسط در سال آینده مسائلی مانند خرید خدمت سربازی، سهمیه‌بندی بنزین یا عوارض خروج از کشور خواهد بود و خانوار‌های حاضر در دهک‌های درآمدی پایین در انتظار تعیین تکلیف پرداخت یارانه‌ها، تقسیم سود سهام‌عدالت جاماند‌ه‌ها و نهایتا عاقبت وعده‌های مطرح شده در حوزه طرح نهضت ملی مسکن هستند.
به گزارش فرارو، مالیات خودرو لوکس و خانه لوکس در قالب یک برنامه کاملا جدی در راهرو‌های مجلس مشغول چکش خوردن است. پرداخت این مالیات‌ها تقریبا قطعی به‌نظر می‌رسد اگرچه شیوه و روش پرداخت آن‌ها هنوز نهایی نشده است. عدد‌هایی که این‌طرف و آن‌طرف می‌شنوید، الزاما درست نیستند. نمونه‌اش جدول مالیات خودرو‌های لوکس که توسط یک سایت منتشر شد و دست به‌دست چرخید، اما کمی بعد متوجه شدیم حاصل اشتباه محاسباتی یک خبرنگار است.
مالیات خودرو لوکس بر انواع خودرو‌های سواری گرانقیمت اصابت میکند. مبنای تعیین مالیات خودرو‌هایی با ارزش بالای یک میلیارد است، اما براساس آنچه در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ آمده اگر مجموع ارزش خودرو‌های تحت تملک یک فرد و افراد تحت تکفل او به بیش از یک میلیارد تومان برسد، آن دارایی مشمول مالیات خوردو لوکس در نظر گرفته خواهد شد.
هدف مالیات خانه لوکس اما خانه، باغ‌ویلا و ویلا با ارزش بیش از ۱۰ میلیارد تومان است. هرچند نمایندگان مجلس در اولین قدم پیشنهاد داده‌اند مبنای محاسبه این مالیات، املاک با ارزش بالای ۲۰ میلیارد تومان باشد.
قانون بودجه سال ۱۴۰۰ می‌گوید خودرو‌های تا یک میلیارد تومان از پرداخت مالیات معاف هستند. خودرو‌هایی با ارزش یک تا ۱.۵ میلیارد تومان اولین گروه مشمول به‌حساب می‌آیند، اما مالیات آن‌ها بر اساس مقدار اضافه‌تر از یک میلیارد تومان محاسبه خواهد شد. یعنی اگر ماشین شما یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون باشد، یک درصد مالیات را بر اساس همان ۲۰۰ میلیون تومان اضافی در نظر می‌گیرند. مالیات خودرو با ارزش ۱.۵ تا سه میلیارد تومان نسبت به مازاد ۱.۵ میلیارد، دو درصد است و خودرو‌های سه تا ۴.۵ میلیارد تومان نسبت به مازاد سه میلیارد تومان سه درصد و خودرو‌های گرانتر نسبت به مازاد ۴.۵ میلیارد تومان، چهار درصد مشمول مالیات خواهند شد. کمی پیچیده شد نه؟ بیایید ماجرا را با یک مثال ساده دنبال کنیم؛ اگر سازمان امور مالیاتی، قیمت یک خودرو را ۲.۵ میلیارد تومان تعیین کند، یک میلیارد تومان از ارزش آن به‌عنوان معافیت مالیاتی کنار گذاشته میشود، ۵۰۰ میلیارد اول آن با نرخ یک درصد معادل پنج میلیون تومان و مالیات یک میلیارد دیگر با نرخ دو درصد معادل ۲۰ میلیون تومان، محاسبه خواهد شد. در نتیجه مالیات مالک این خودرو در مجموع به ۲۵ میلیون تومان در سال می‌رسد. مالیات بقیه خودروها را هم می‌توانید به همین روش پلکانی محاسبه کنید.
قیمت‌گذاری خودروها براساس جداول موجود در قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۳۸۷ و قانون ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰ انجام میشود. همین جداولی که در حال حاضر برای محاسبه مالیات نقل و انتقال خودرو، مالیات و عوارض شماره‌گذاری یا عوارض سالانه خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیمت خودرو‌های داخلی، بر اساس نرخ کارخانه محاسبه میشود نه بازار آزاد. مبنای تعیین قیمت خودرو‌های وارداتی، فرآیند پیچیده‌تری دارد، چون با فرض ارز ۴۲۰۰ تومانی ارزش خودرویی، ۳۰ هزار دلاری پس از محاسبه عوارض ورودی، از حدود ۳۰۰ میلیون تومان فراتر نمی‌رود در حالی که همان خوردو در بازار الان، بیش از یک میلیارد تومان فروخته میشود. به‌همین دلیل مالیات خودرو‌های لوکس براساس قیمت روز، اما با تاثیرپذیری مستقیم از ضرایب متناسب خودروی وارداتی یا تولید داخل محاسبه میشود تا قیمت نهایی به بازار نزدیک شود، اما همچنان از قیمت‌های موجود در بازار پایینتر باشد.
قانون مالیات بر خودروی لوکس همچنین مسائلی مانند سال ساخت، مدل و استهلاک سالانه را هم درنظر می‌گیرد. ممکن است خودرویی در این مدت تصادف داشته و از ارزش آن کم شده باشد یا با توجه به سال ساخت، ارزش آن دیگر با قیمت مدل صفر همان خودرو یکی نباشد. به این ترتیب مالیات محاسبه شده براساس قیمت واقعی خودرو تعیین میشود. قرار است به‌ازای هر سالی که از ساخت و کارکرد یک خودرو می‌گذرد، ۱۰ درصد از میزان ارزش آن کم شود و این کسر قیمت تا سقف ۶۰ درصد ادامه پیدا کند.
اطلاعات سازمان امور مالیاتی نشان می‌دهد ۵۴۷ هزار و ۶۹۲ خودرو مشمول پرداخت مالیات شناسایی شده‌اند. ۴۵ درصد خودروها و ۴۸ درصد افراد مشمول مالیات بر خودرو‌های لوکس ساکن تهران هستند. برای این افراد پیامک ارسال شده و آن‌ها باید تا پایان بهمن‌ماه یا نسبت به پرداخت مالیات اقدام کنند یا اعتراض خود را در سامانه به‌ثبت برسانند. افراد می‌توانند در مواردی از جمله کاهش ارزش خودرو ناشی از تصادف، اعتراض خود را در سامانه ثبت کنند تا به آن رسیدگی شود، اما در صورت پرداخت نکردن مالیات در زمان تعیین‌شده برگ اجرایی مالیات از سوی سازمان امور مالیاتی صادر میشود و در ادامه از نقل و انتقال خودرو جلوگیری خواهد شد.
مالیات خانه‌های لوکس قرار است به خانه‌هایی با ارزش بالای ۱۰ میلیارد تومان اصابت کند، اما بعضی نمایندگان مجلس پیشنهاد جدیدی مطرح کردهاند؛ آن‌ها می‌گویند در همین تهران، خانه‌ها به‌طور متوسط متری ۳۳ میلیون تومان قیمت دارند و در مناطق شمالی شهر، قیمت هر مترمربع خانه به ۷۰ میلیون تومان می‌رسد؛ بنابراین یک خانه ۱۵۰ متری ساده با قانون فعلی مشمول پرداخت مالیات خانه لوکس میشود و بهتر است سقف معافیت مالیاتی را به ۲۰ میلیارد تومان افزایش داد. در این پیشنهاد آمده مالیات خانه و باغ ویلا‌های گرانقیمت نسبت به مازاد ۲۰ تا ۲۵ میلیارد تومان یک در هزار و نسبت به مازاد ۲۵ تا ۳۵ میلیارد تومان دو در هزار و نسبت به مازاد ۳۵ تا ۵۰ میلیارد تومان، سه در هزار مشمول مالیات شوند. بای مازاد ۵۰ تا ۷۰ میلیارد تومان هم نسبت چهار در هزار و برای مازاد ۷۰ میلیارد تومان نسبت پنج در هزار را به‌عنوان مالیات خانه لوکس مطرح کردهاند. چون ممکن است پیشنهاد در نهایت رای نیاورد، باید همان سقف معافیت ۱۰ میلیارد تومان را هم به‌عنوان یک فرضیه در نظر بگیریم.
در این شیوه خانه‌هایی با ارزش تا ۱۰ میلیارد تومان معاف از مالیات شناخته می‌شوند. مالیات خانه‌هایی با ارزش ۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان بر مازاد ۱۰ میلیارد تومان، تعلق می‌گیرد. در صورتی که ملک بین ۱۵ تا ۲۵ میلیارد تومان ارزش داشته باشد، مالیات آن بر اساس ۱۵ میلیارد تومان مازاد و با نرخ دو در هزار محاسبه میشود. همچنین در صورتی‌که ارزش ملک تا ۴۰ میلیارد تومان باشد، مالیات آن بر ۲۵ میلیارد تومان مازاد با نرخ سه در هزار اعلام میشود. همچنین در صورتی‌که ارزش ملک به ۶۰ میلیارد تومان باشد، مالیات بر ۴۰ میلیارد تومان مازاد با نسبت چهار در هزار محاسبه خواهد شد. همچنین در صورتی‌که ارزش ملکی به بیش از ۶۰ میلیارد تومان برسد، با نرخ پنج در هزار یا نیم درصد مشمول مالیات سالانه خواهد شد.
رقم احتمالی مالیات خانه‌های لوکس را با مثالی ساده می‌توانیم محاسبه کنیم؛ اگر ارزش یک ملک ۶۰ میلیارد تومان باشد، ۱۰ میلیارد تومان آن از پرداخت مالیات معاف است. مالیات پنج میلیارد اول با نرخ یک در هزار معادل پنج میلیون تومان، مالیات ۱۰ میلیارد دوم با نرخ دو در هزار معادل ۲۰ میلیون تومان، مالیات ۱۵ میلیارد سوم با نرخ سه در هزار، معادل ۴۵ میلیون تومان و مالیات ۲۰ میلیارد تومان چهارم با نرخ چهار در هزار معادل ۸۰ میلیون تومان در نظر گرفته میشود. به این ترتیب مالیات ملکی با ارزش بیش از ۶۰ میلیارد تومان، با این شیوه پلکانی به سالی ۱۵۰ میلیون تومان خواهد رسید.
مالیات بر خورو لوکس و مالیات بر خانه اشرافی تفاوت‌هایی دارند. مثلا در مالیات خودرو، ارزش دارایی‌های یک فرد یا افراد تحت تکفل او مبنای محاسبه است. یعنی اگر پدر خانواده صاحب یک دنا باشد، همسرش سوار یک جک S3 شود و به اسم آقا پسر و دختر خانم زیر ۱۸ سال یک رنو ساندرو و یک دستگاه برلیانس h320 داشته باشند، چون مجموع دارایی آن‌ها بالاتر از یک میلیارد تومان شده، باید مالیات خودرو لوکس بدهند. اما در مالیات خانه لوکس، مجموع ارزش خانه‌های یک فرد در نظر گرفته نمیشود و قرار است هر خانه به‌صورت جداگانه مورد توجه قرار بگیرد. یعنی اگر فردی دارای چند باب آپارتمان، ویلا یا باغ‌ویلا باشد که ارزش تک‌تک این مستغلات کمتر از ۱۰ میلیارد تومان باشد، از زیر تیغ مالیات بر خانه‌ای لوکس گریخته است. این مسئله باعث شده در همین روز‌های اخیر اعتراض‌هایی رقم زده شود. فعلا همه‌چیز حتی عدد‌های موجود در این گزارش در حد حدس و گمان باقی می‌ماند تا نتیجه چکش‌کاری مجلس بیرون بیاید. تا آن زمان ثروتمندان دل توی دلشان نیست.
