دلیل شیوع سالک در حاشیه تهران چیست؟

«بهزاد امیری» رئیس اداره مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در ارتباط با مشاهده مواردی از بیماری سالک در روستا‌های اطراف استان تهران به خبرنگار ایلنا گفت: این بیماری جدیدی نیست و در ۱۸ استان کشور از جمله اصفهان، خراسان رضوی، گلستان، سمنان، خوزستان و... از بیماری‌های بومی است و هرساله مواردی از ابتلا به این بیماری در این استان‌ها مشاهده می‌شود.

به گزارش ایلنا، وی گفت: آمار کلی این بیماری نسبت به گذشته افزایش پیدا نکرده و حتی روند آن نسبت به سال‌های گذشته سیر نزولی دارد، اما همچنان به عنوان یک مشکل در کشور وجود دارد. در سال گذشته تعداد موارد شناسایی شده ابتلا به بیماری سالک در کشور ۱۴ هزار و ۱۷۱ مورد بوده است که نسبت به یک دهه قبل بسیار کاهش پیدا کرده است برای مثال در سال ۸۹ رقم مبتلایان به این بیماری چیزی در حدود بیش از ۲۰ هزار مورد بوده که در سال گذشته به ۱۴ هزار مورد رسیده است؛ بنابراین با روند افزایش قابل ملاحظه در آمار سالک مواجه نیستیم.

امیری درارتباط با زمینه بروز این بیماری گفت: عامل این بیماری انگل است که از طریق نیش پشه خاکی به انسان انتقال پیدا می‌کند. در جایی که نیش می‌زند می‌تواند باعث بروز یک زخم شود و بعضا این زخم به صورت مزمن تا مدت‌ها باقی می‌ماند و ممکن است باعث عفونت ثانویه نیز بشود.

رییس اداره بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان گفت: ما دو نوع سالک داریم، یک نوع سالک نوع مرطوب یا روستایی و یک نوع سالک خشک و شهری. مخزن نوع مرطوب آن، جوندگان یا موش‌های صحرایی هستند. این انگل در بدن این جانوران است و پشه خاکی هنگام خونخواری این انگل را دریافت می‌کند و اگر زمانی که آلوده است انسانی را مورد گزش قرار دهد، می‌تواند به بدن انسان هم انتقال یابد. در نوع روستایی معمولا چندماه طول می‌کشد که زخم انگل بروز کند. برای مثال مواردی که اخیرا دیده شده است، مربوط به زمان فعالیت پشه‌ها، یعنی تابستان است که درحال حاضر زخمش بروز پیدا کرده است.

او افزود: ممکن است جسته و گریخته در برخی از نقاط کشور و در برخی سال‌ها موارد بروز این بیماری افزایش پیدا کند. موضوعی که اخیرا رخ داده است، مربوط به شهرستان ورامین و روستای محمدآباد است که ۳۸ مورد از این بیماری گزارش شده است که به نظر می‌رسد نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرده است.

امیری گفت: در تهران مورد جدید شناسایی شده‌ای که نگران کننده باشد، نداشتیم، اما همچنان این بیماری به عنوان یکی از معضلات سلامت در کشور مطرح است، به این خاطر که نوع کنترل و پیشگیری این بیماری بسیار دشوار است. کاری که مردم می‌توانند انجام دهند این است که از گزش پیشگیری کنند. از جمله اینکه در مناطقی که این بیماری بومی است از پشه بند و توری در محل پنجره‌ها و درب ورودی به خصوص در فصول فعالیت پشه‌ها استفاده کنند. لباس‌های پوشیده و آستین بلند بپوشند و از دور کننده حشرات استفاده کنند.

او افزود: از طرفی باید بهداشت محیط را ارتقا دهند که محل رشد و نمو پشه‌ها نباشد. برای مثال در روستا‌ها زباله‌ها را به صورت بهداشتی جمع آوری و دفع کنند و فضولات دامی را جمع آوری کنند. دامداری‌ها را از محل زندگی‌شان دور کنند که فاصله تجمع پشه‌ها با محل زندگی افزایش پیدا کند. از طرفی در طرح‌های توسعه‌ای باید قبل از ایجاد طرح‌های توسعه بررسی شود که کلونی و لانه جوندگان در آن محل وجود دارد یا خیر. اگر وجود دارد، طرح توسعه را در آن محل‌ها مستقر نکنند که باعث تماس بیشتر انسان‌ها با عامل آن انگل شود.

امیری گفت: اگر هر فردی دچار زخمی شود که بیش از ده روز طول بکشد و بهبود پیدا نکند، حتما به مراکز بهداشتی و درمانی ما که در سراسر کشور است مراجعه کند. پزشک این افراد را معاینه می‌کند و چنانچه شک پیدا کنند که افراد مبتلا به سالک شده اند، از آن‌ها آزمایش به عمل می‌آید و با آزمایش نمونه گیری مشخص می‌کنند که آیا این زخم می‌تواند سالک باشد یا خیر. اگر سالک باشد افراد تحت درمان قرار می‌گیرند.

او افزود: خوشبختانه باید گفت درحال حاضر خدمات تشخیصی و درمانی برای سالک در مراکز دولتی سراسر کشور رایگان است و مردم از این بابت حتی یک ریال پول پرداخت نمی‌کنند. ما در حد کفایت هم داروی درمان اختصاصی این بیماری را در اختیار داریم و آمپول «گلوکانتین» را برای درمان بیماران تامین کرده‌ایم و در دسترس مراکز بهداشتی و درمانی قرار داده‌ایم.

او افزود: بیماریابی فعال، ارتقا بهداشت محیط با همکاری سایر سازمان‌هایی که به نوعی در این امر موثر هستند. بهسازی محیط، جمع و دفع بهداشتی زباله‌ها، جمع آوری مناسب روان آب‌ها و فاضلاب‌ها هم از جمله اقداماتی است که از سوی دستگاه‌های مرتبط در دست انجام است.

امیری افزود: فعالیت‌های ما روی قطع زنجیره انتقال از طریق ناقلین که همان پشه خاکی است و از طرفی کنترل مخازن از راه مبارزه با جوندگان که موش‌های صحرایی هستند. هماهنگی برای بهسازی محیط اقداماتی است که باید انجام شود. همچنین آموزش و اطلاع‌رسانی به مردم برای پیشگیری از گزش از دیگر اقداماتی است که در دست انجام است و خدمات درمانی و تشخیصی نیز در اختیار مردم قرار گرفته است.