افزایش هزینه‌ها و دشواری مهاجرت دانشجویی از ایران موجب رشد شمار دانشجویان ایرانی در کشور‌هایی همچون کانادا و ایتالیا که قوانین ساده‌تری برای صدور ویزای دانشجویی دارند و نیز ترکیه که هزینه اقامت ارزان‌تری هم دارد، شده است.
به گزارش یورونیوز، سالنامه مهاجرتی ایران در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ با افزایشی ۳.۲ برابری مواجه شده از ۱۷ هزار و ۴۴۷ نفر به ۵۶ هزار و ۳۷۶ نفر رسیده است. تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور از سال ۲۰۱۱ به این سو همواره در تراز ۵۰ هزار نفر باقیمانده که تقریبا معادل ۱.۶ درصد از مجموع کل دانشجویان ایرانی است.
بر پایه محتوای این سالنامه که از سوی رصدخانه مهاجرت ایران تدوین و از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایران منتشر شده، ایران در سال ۲۰۰۰ از نظر تعداد دانشجوی ارسالی به خارج از کشور در مقایسه با سایر کشور‌های جهان در رتبه ۲۶ قرار داشته که این رتبه در سال ۲۰۱۳ به ۱۱ کاهش پیدا کرده، ولی در سال ۲۰۱۸ به ۱۹ افزایش پیدا کرده است.
آمریکا، ترکیه، آلمان، ایتالیا و کانادا به عنوان پنج مقصد اصلی دانشجویان ایرانی هستند.
بر اساس سالنامه مهاجرتی ایران، در آمریکا به عنوان نخستین مقصد دانشجویان ایرانی حدود ۱۱ هزار و ۸۰۲ نفر در سال ۲۰۱۸ مشغول به تحصیل بوده‌اند، ولی ایران جزء ۱۰ کشور برتر اعزام کننده دانشجو به ایالات متحده قرار نداشته است. البته ایران در سال تحصیلی ۲۰۲-۲۰۱۹ از این نظر در جایگاه ۱۳ قرار داشته است؛ رتبه‌ای که در سال ۲۰۰۰، ۵۷ بوده و در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ به ۱۱ کاهش یافته بود.
اما ایران جزء پنج کشور برتری قرار دارد که در سال ۲۰۱۸ بالاترین میزان ارسال دانشجو به ترکیه را داشته‌اند.
بر پایه داده‌های این سالنامه، پایین‌تر بودن هزینه تحصیل در ترکیه نسبت به سایر کشور‌ها یکی از دلایل اصلی افزایش جمعیت دانشجویان ایرانی در کشور ترکیه بوده است. چنان که تعداد دانشجویان ایرانی در ترکیه از ۴۹۹ نفر در سال ۲۰۰۰ به هزار و ۴۸۸ نفر در سال ۲۰۱۲ رسیده و پس از آن به بیش از ۴ هزار نفر در سال ۲۰۱۴ جهش کرده و تا سال ۲۰۱۸ همچنان روندی صعودی داشته است.
