سعید سالارزهی که سرپرستی طراحی و خلق «جناب خان» را بر عهده داشت، دربارهی مسیر ساخت این عروسک و محبوبیتش میگوید: جناب خان سال ۹۱ متولد شد. سال ۹۳ در «کوچه مروارید» برای اولین بار دیده شد و در سال ۹۴ در «خندوانه» مخاطبان بزرگسال با او آشنا شدند و به محبوبیت رسید. وی در عین حال میگوید: حتما اینگونه است که با وجود محمد بحرانی و رامبد جوان جناب خان همیشه مسیر صعودی خودش را حفظ میکند.
سعید سالارزهی، کارگردان، تهیهکننده و سرپرست نویسندگان مجموعه عروسکی «کوچه مروارید» همان برنامهای که جناب خان در آن متولد شد و مدتی بعد به برنامه «خندوانه» رفت، در گفتوگویی از نحوه طراحی عروسک جناب خان و محبوبیت این روزهایش بعد از گذشت حدود یک دهه گفت.
سالارزهی مسیر خلق کاراکتر «جناب خان» را اینگونه روایت کرد: ما در راستای ساخت یک مجموعه جدید و تاثیرگذار در حوزه کودک که بعدا «کوچه مروارید» نام گرفت، مطابق روال سایر کارها، ابتدا اتاق فکری با شرکت نویسندگان، طراحان و فعالان برنامهسازی بخصوص کار عروسکی راه انداختیم و بعد از چند ماه جلسات متعدد و طراحی کلیات و جزییات مجموعه از جمله فرم و محتوا، مرحله بعدی شروع شد و آنهم دعوت به همکاری نویسندگان مطرح برنامههای کودک همچون امیر سلطاناحمدی، نیوشا صدر، محمد نادری و سایر دوستان نویسنده بود و به تدریج شخصیتها و قصهها شکل گرفت. با شکلگیری ادبی کاراکترها مرحله طراحی و ساخت فیزیکی عروسکها شروع شد و در این مرحله ابتدا طراحی دو بعدی کاراکترها توسط خانم هدیه هاشمی و آقای نیما مجلسی زیر نظر من شکل گرفت و پس از این و در مرحله ساخت عروسکها توسط خانم هدیه هاشمی، بیش از بیست عروسک، از جمله «جناب خان» خلق شدند.
وی ادامه داد: همزمان با ساخته شدن عروسکها از صداپیشهها دعوت کردیم که تست شوند با کدام عروسک سازگارترند تا انتخاب شوند و ضمنا قبلا نویسندهها هم علاوه بر نوشتن متنها برای انتخاب اسم، نامهای مختلف را به من پیشنهاد میدادند که یا رد یا تصویب میشد. در نهایت محمد بحرانی که از ابتدا در کنار مجموعه و در اتاق اولیه این مجموعه حضور داشت به عنوان صداپیشه نهایی جناب خان تایید شد که همانطور که طی این سالها شاهد بودیم در روند خلق، رشد و موفقیت جناب خان نقش مهمی داشتند.
سالارزهی دربارهی ادبیات و لحن جناب خان که در «خندوانه» دیده میشود، اظهار کرد: به غیر از محمد بحرانی باید از آقای محمد نادری یاد کرد که در حوزه ادبیات و متن، خالق جناب خان هستند و نام جناب خان را هم مدیون ایشان هستیم و همچنین باید از خانم هدیه هاشمی نام ببریم که ظاهر فعلی جناب خان را مدیون ایشان هستیم. اما باید خاطرنشان کنم که این امر نتیجه یک فعالیت دسته جمعی و گروهی است که تک تک افراد در آن نقش موثر و غیر قابل انکاری دارند.
این کارگردان سپس دربارهی حضور جناب خان در «خندوانه» و محبویتش برای مخاطبان بزرگسان گفت: بعد از اتفاقاتی که افتاد و جناب خان در برنامه «خندوانه» به خانههای مردم رفت، محبوب و برند شد، بر مبنای ویژگی هایش در حوزه بزرگسال موثرتر عمل کرد. اگرچه بچهها هم به این کاراکتر علاقهمند هستند.
وی درباره اینکه چرا پس از جناب خان اتفاق مشابهی صورت نپذیرفته است؟ گفت که نمیتوان به صورت دقیق این مساله را توضیح داد، اما نبود اراده جدی در بخش خصوصی و دولتی را میتوان مشاهده کرد که شاید یکی از دلایل آن، شرایط اقتصادی موجود در جامعه و هزینه بالای ساخت این نوع برنامهها به ویژه در شبکه نمایش خانگی باشد؛ چراکه ساخت یک برنامه عروسکی دهها برابر انیمیشنها و برنامههای خارجی که در شبکه نمایش خانگی و VOD پخش میشود، هزینه دارد و علاوه بر آن باید در تولید و پخش آن استمرار و ثبات قدم باشد تا کودکان با دیدن مکرر این برنامهها به آن علاقمند شده و این محبوبیت گسترش یابد و این استمرار باعث شود که یک برند عروسکی بتواند موفق شود.
او دربارهی بازگشت عروسکهای برندی که زمانی در تلویزیون جان داشتند و حالا خلاء آنها حس میشود، اظهار کرد: زمانی که من «کوچه مروارید» را ساختم، سعی کردم با تبلیغات چندصد میلیونی این برنامه را از طریق بیلبورد در سطح تهران تبلیغ کنم. این رقم برای سالهای ۹۱ و ۹۲ رقم بسیار زیادی بود، اما حالا که به آن گذشته نگاه میکنم، میبینم که این نوع تبلیغ برای کار عروسکی به چند دلیل اشتباه بوده است؛ چراکه بچهها باید به یک برنامه عادت کنند و طی استمرار این امر شدنی است و نه با تبلیغات محیطی و غیره.
سالارزهی دربارهی اینکه یک عروسک چگونه برند میشود؟ اظهار کرد: به نظر من برای اینکه یک عروسک برند شود، باید ابتدا در حوزه شخصیت و متن درست طراحی شود، ایدهها درست باشد و در بستر متن و قصه مناسبی قرار بگیرد و تمامی مراحل کار که قبلا توضیح دادم درست انجام شود. از طراحی و پرورش ایده تا شکل گیری یک کاراکتر عروسکی که ظرفیت محبوب شدن را داشته باشد بیش از یک سال زمان و همکاری تعداد زیادی هنرمند را میطلبد و اگر فرض کنیم چنین چیزی اتفاق بیفتد این برنامه باید به میزان زیادی پخش شود بچهها آن را ببینند و به آن عادت کنند؛ بنابراین این کار شدنی است، ولی هم هزینه زیادی میبرد و هم اینکه در نهایت آزمون و خطا هم در آن است.
وی افزود: حتما اینگونه است که با وجود محمد بحرانی و رامبد جوان، جناب خان همیشه مسیر صعودی خودش را حفظ میکند. به ویژه محمد بحرانی که عاشق کاراکتر جناب خان است و از آن در برابر هر آسیبی محافظت خواهد کرد. از طرفی اتاق فکری که در «خندوانه» وجود دارد، موثر است و همه اینها کمک کرده اند جناب خان مسیر رو به رشدی را طی کند و امیدوارم این مسیر ادامه داشته باشد. ولی در مجموع اتفاقی که افتاد و با برنامههایی که در ذهنم داشتم همسو نبود، به نوعی هدف من بر این بود که برند عروسکی برای بچهها داشته باشیم، اما خب دست اندازی در این مسیر ایجاد شد و البته صرفا به خاطر جناب خان نبود، بلکه شرایط حاکم بر رسانهها و شبکه نمایش خانگی آن سالها نیز موثر بود و این شرایط را رقم زد.