بدون شک نام آنتی اکسیدان را تا به حال زیاد شنیده اید: مولکول‌هایی که آسیب‌های مواد آسیب رسان یعنی رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند.
رادیکال‌های آزاد در هر نفس ساده‌ای که می‌کشیم یا از هر غذایی که می‌خوریم وارد بدن می‌شوند و قادر هستند به سلول‌های بدن آسیب بزنند.
گذر زمان، مصرف سیگار یا الکل، آلودگی هوا، استرس مزمن و ... جزو عواملی هستند که بدن ما را در معرض رادیکال‌های آزاد و استرس اکسیداتیو قرار می‌دهند.
استرس اکسیداتیو باعث بروز بیماری‌های مزمنی مانند دیابت، سرطان، آب مروارید، آلزایمر و ... می‌شود. تنها کاری که ما باید بکنیم مقابله با این رادیکال‌های آزاد است که تنها از عهده آنتی اکسیدان‌ها بر می‌آید:
مطالعات اخیر نشان داده اند که مصرف لیکوپن که نوعی آنتی اکسیدان است، به همراه ویتامین ای، ویتامین سی، سلنیوم، روی و فولات، شانس موفقیت مردان در عمل آی وی اف را بالا می‌برد. به نظر می‌رسد آسیب رادیکال‌های آزاد به اسپرم ها، عامل اصلی ناباروری در مردان است.
به نظر می‌رسد که قند خون به سرعت تولید برخی از رادیکال‌های آزاد غیر معمول را افزایش می‌دهد. این مولکول‌های مخرب باعث بسیاری از عوارض ناشی از دیابت از جمله نابینایی، آسیب عصبی و نارسایی کلیه می‌شوند.
برخی از مطالعات امیدوارکننده نشان می‌دهد که آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند علائم دیابت را کاهش دهند. به عنوان مثال مطالعات اروپایی نشان می‌دهد که مکمل‌های غذایی حاوی اسید آلفالیپوئیک (که در اسفناج، بروکلی و گوشت گاو یافت می‌شود)، ممکن است درد و ناراحتی نوروپاتی دیابتی را کاهش دهند.
دانشمندان هندی نیز دریافته اند ترکیب آنتی اکسیدانی کورکومین که در زردچوبه یافت می‌شود، منجر به کاهش آسیب‌های کلیوی در دیابتی‌ها می‌شود.
سلول‌های مغزی افرادی که دچار انواع زوال عقل از جمله آلزایمر هستند، شواهدی از آسیب‌های رادیکال‌های آزاد را نشان می‌دهد.
به نظر می‌رسد رادیکال‌های آزاد یکی از علل تجمع آمیلوئید در مغ هستند که مشخصه بیماری آلزایمر است. هیچ کس مطمئن نیست که آنتی اکسیدان‌ها چطور از آلزایمر جلوگیری می‌کنند، اما ثابت شده که مصرف نوعی از آنتی اکسیدان‌ها یعنی ویتامین‌های‌ای و ث، از مغز در برابر این آسیب‌ها جلوگیری می‌کند.
محققان هلندی با مطالعه روی بیش از ۵ هزار فرد بالای ۵۵ سال به مدت ۶ سال، متوجه شدند در افرادی که بیشترین میزان ویتامین ث را دریافت می‌کردند، نرخ ابتلا به آلزایمر ۳۴ درصد کاهش داشت.
آنتی اکسیدان‌ها با کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب، سلامت قلب را تضمین می‌کنند. مطالعات نشان داده اند، در افرادی که مقادیر زیادی میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان مصرف می‌کنند، نرخ ابتلا به مشکلات قلبی از جمله حمله قلبی کمتر است.
فلاونوئیدها، آنتی اکسیدان‌هایی هستند که مصرف زیاد آنها تا ۶۵ درصد، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. مصرف شیرینی و نشاسته را کاهش دهید، چون ثابت شده این محصولات غذایی سطح رادیکال‌های آزاد را در بدن افزایش می‌دهند.
مطالعات محققان دانشگاه کالیفرنیا نیز نشان داده کسانی که رژیم غذایی شان شامل مواد غذایی با شاخص گلیسمیک بالا است، با افزایش میزان کلسترول اکسید شده، بیشتر در معرض حمله قلبی قرار می‌گیرند.
رادیکال‌های آزاد با بعضی قسمت‌های سلول مثل DNA و غشای سلولی واکنش نشان داده و باعث تخریب عمل سلول یا حتی مرگ آنها می‌شود. در این حالت این رادیکال‌ها برای سلامتی بدن مضر و خطرناک هستند و خطر ابتلا به تومور‌های سرطانی را افزایش می‌دهند.
مطالعات نشان داده افرادی که مقادیر زیادی از آنتی اکسیدان‌ها را از طریق میوه‌ها و سبزیجات دریافت می‌کنند، با کاهش خطر ابتلا به سرطان مواجه هستند. فیتوکمیکال‌ها رشد تومور‌ها را از راه‌های مختلفی از جمله تخلیه رادیکال‌های آزاد خنثی می‌کنند.
این خبر باید الهام بخش مصرف بیشتر سبزیجات قرمز، نارنجی یا زرد باشد، زیرا کاروتنوئید‌های موجود در آنها، از قوی‌ترین آنتی اکسیدان‌ها برای مبارزه با سرطان هستند.
به طور خاص، مطالعات نشان داده نرخ ابتلا به سرطان پروستات در مردانی که بیشترین میزان استفاده را از گوجه فرنگی‌ها دارند، به دلیل وجود لیکوپن، کمتر است.
