سرمایه‌گذاران ساختمانی، بهبود نسبی در روند قیمت تمام‌شده ساخت مسکن را تایید کردند. نتایج نظرسنجی دوره‌ای «شامخ» از سازنده‌ها در ابتدای آبان نشان می‌دهد نماگر مربوط به «رشد قیمت مصالح ساختمانی» و همچنین «رشد قیمت تمام‌شده ساخت مسکن» در پایین‌ترین سطح طی ماه‌های گذشته از سال ۱۴۰۰ قرار گرفته است.
اکثر شاخص‌های مربوط به فعالیت ساختمانی نیز نسبت به ماه قبل، بهتر شده است؛ هرچند غالب این شاخص‌ها تا رسیدن به سطح منعکس‌کننده رونق ساخت، فاصله زیادی دارد. شاخص «انتظارات سازنده‌ها نسبت به بازار ملک»، اما پایین‌تر از مرز «اطمینان به آینده» است.
با رسیدن وضعیت نماگر قیمت تمام‌شده ساخت مسکن به پایین‌ترین سطح خود در سال جاری، علامت برگشت به عقب تورم اولیه مسکن رصد شد.
تازه‌ترین گزارش منتشرشده از سوی اتاق تعاون ایران که هر ماه با عنوان طرح شاخص مدیران خرید ساختمان موسوم به «شامخ» اقدام به نظرسنجی و انتشار دیدگاه سازنده‌ها درباره تحولات یک‌ماه گذشته و انتظارات آن‌ها برای یک‌ماه بعد بازار مسکن و ساختوساز می‌کند، نشان می‌دهد بعد از اینکه مرکز آمار ایران دو روز پیش از کاهش سرعت رشد قیمت مصالح ساختمانی خبر داد، سازنده‌ها نیز معتقدند در مهرماه اوضاع کلی بازار ساختوساز کمی بهتر از شهریور شد.
عدد مربوط به شاخص «قیمت تمام شده مسکن» در گزارش شامخ در مهر ۱۴۰۰ پایین‌ترین سطح از ابتدای سال جاری را نشان می‌دهد. به این معنا که تورم تولید مسکن در مهرماه، نسبت به تورم‌های بالای نیمه اول سال کمتر شده است.
ازآنجاکه قیمت تمام‌شده ساخت مسکن بر قیمت فروش واحد‌ها در بازار معاملات املاک اثرگذار است، تحت تاثیر روندی که از سوی سازنده‌ها درخصوص اوضاع بازار در مهرماه گزارش شد، علائم بازگشت به عقب تورم اولیه مسکن (تورم هزینه ساخت) مشاهده می‌شود.
بررسی‌های با استناد به داده‌های منتشرشده در گزارش شامخ، نشان می‌دهد عمده مولفه‌هایی که وضعیت بازار ساختوساز از نگاه سازنده‌ها با توجه به آن‌ها سنجش شده، در مهرماه در وضعیت بهتری نسبت به ماه قبل قرار گرفته است.
عدد شامخ کل در این ماه به ۹۲/ ۵۶ رسید که این میزان در مقایسه با ماه قبل که عدد شامخ برابر با ۷۳/ ۴۷ بود، افزایش قابل توجهی را نشان می‌دهد.
هرچند عدد فعلی شامخ که ترسیم کننده فضای کلی بازار ساخت وساز از دیدگاه سازنده‌هاست همچنان فاصله زیادی از مرز بدبینی و خوش‌بینی سازنده‌ها نسبت به شرایط کاری خود ندارد، اما از دیدگاه سازنده‌ها در این ماه شرایط نسبت به شرایط بحرانی شهریور ماه بهتر شده است.
داده‌های شامخ به‌صورت ماهانه منتشر می‌شود. در این طرح از سازنده‌ها به‌عنوان پاسخ‌دهندگان نظرسنجی خواسته می‌شود تا به ۱۲ پرسش مطرح شده درخصوص وضعیت بازار ساختوساز پاسخ دهند.
درنهایت در‌صورتی‌که عدد شامخ در هر کدام از پارامتر‌ها معادل ۵۰ باشد، نشان‌دهنده عدم تغییر وضعیت نسبت به ماه قبل، بالای ۵۰ نشان‌دهنده بهبود وضعیت و زیر ۵۰ به معنای بدتر شدن وضعیت نسبت به ماه قبل است.
بررسی این گزارش که روز گذشته منتشر شد نشان می‌دهد، وضعیت کلی فضای بازار ساختوساز از دیدگاه سازنده‌ها در مهرماه نسبت به ماه قبل از حالت بدبینی خارج شده است. هرچند در کل نمی‌توان فضای ترسیم‌شده از سوی سازنده‌ها را به‌عنوان شرایط مطلوب توصیف کرد.
در این میان، اطلاعات اعلام‌شده حاکی است از دیدگاه سازنده‌ها، وضعیت قیمت تمام‌شده ساخت مسکن در مهرماه در مقایسه با شهریور ماه بهتر شده است.
از سوی دیگر شرایط قیمتی مصالح و نهاده‌های ساختمانی نیز در این ماه بهتر از شرایط شهریور ماه است. این دو مولفه نشان می‌دهد تورم اولیه مسکن یعنی تورم هزینه ساخت در این ماه نسبت به ماه قبل به عقب بازگشته است که خود می‌تواند نشانه‌ای امیدوارکننده برای بازگشت گروهی از سازنده‌ها به بازار و همچنین فراهم شدن مقدمات ثبات و کاهش قیمت مسکن در ماه‌های بعد به شرط استمرار روند بهبود شرایط در بازار ساختوساز باشد.
پیش از این مرکز آمار ایران نیز به تازگی در گزارشی اعلام کرد: سرعت رشد قیمت مصالح ونهاده‌های ساختمان‌های مسکونی در شهر تهران در تابستان امسال در مقایسه با سرعت رشد قیمت مصالح در بهار، کاهش یافته است. تورم نقطه به نقطه شاخص قیمت مصالح ساختمانی که در فصل بهار از نقطه جوش ۱۰۰ درصدی عبور کرده بود، در تابستان به عقب برگشت و بیش از ۳۵ واحد درصد کم شد. در این فصل تورم نقطه به نقطه شاخص قیمت مصالح ونهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران معادل ۶۵ درصد گزارش شد.
حال و بعد از گذشت دو روز از اعلام مرکز آمار در این زمینه، نتایج نظرسنجی از فعالان ساختمانی نیز نشان می‌دهد از دیدگاه آن‌ها وضعیت تورم مصالح ساختمانی و همچنین قیمت تمام‌شده مسکن در مهرماه بهتر از شهریورماه بوده است.
هرچند هنوز هم سازنده‌ها با شرایط تورمی دشواری برای انجام فعالیت‌های خود مواجهند، اما همین موضوع یعنی کاهش سرعت رشد قیمت مصالح می‌تواند گروهی از آن‌ها را برای ادامه فعالیت‌های خود در بازار امیدوار کند و گروهی دیگر را که از بازار خارج شده‌اند به عرصه ساختوساز بازگرداند.
عدد شاخص مربوط به قیمت تمام‌شده ساخت مسکن در مهرماه در گزارش شامخ درحالی به ۱۵/ ۶۱ رسیده است که این میزان در شهریور ماه معادل عدد ۶۴ گزارش شده بود.
هرچند هنوز هم عدد شاخص نشان‌دهنده وجود تورم در بازارمسکن به لحاظ قیمت تمام‌شده است؛ اما به لحاظ این پارامتر، سازنده‌ها در مهرماه با شرایط بهتری نسبت به شهریور مواجه بوده‌اند.
شاخص مربوط به قیمت خرید مصالح ساختمانی نیز در این ماه شرایط بهتری را در مقایسه با ماه قبل از آن نشان می‌دهد. درحالی‌که عدد این شاخص در مهرماه برابر با حدود ۷۳ درصد شده است این میزان در شهریور ماه بیش از ۷۴ درصد بوده است.
مجموعه این دو عامل نشان می‌دهد دو نماگر قیمت تمام‌شده ساخت و هزینه تامین مصالح ساختمانی در «شامخ» در حالی به پایین‌ترین سطح در ۱۴۰۰ رسیده است که این موضوع منعکس‌کننده علامتی مبنی بر برگشت تورم اولیه مسکن است.
عدد شاخص مربوط به قیمت مصالح ساختمانی در فروردین ماه، ۸۸، در اردیبهشت، ۸۱، در خرداد، ۷۹، در تیر، ۸۹، در مرداد، ۸۴، در شهریور ۷۴ ودر مهرماه ۷۳ بوده است.
همچنین عدد شاخص مربوط به قیمت تمام‌شده ساخت مسکن در فروردین ماه ۵/ ۶۳، در اردیبهشت ۶۵، در خرداد ۶۷، در تیر ۶۷، در مرداد ۶۹ و در شهریور ۶۴ بود که در مهرماه به ۶۱ رسید.
انعکاس دومین پالس مثبت از بازار بالادست مسکن-بازار ساخت وساز- بعد از گزارش مرکز آمار مبنی بر کاهش سرعت رشد قیمت مصالح ساختمانی نشان می‌دهد این رویداد در صورت استمرار می‌تواند منجر به فراهم شدن مسیر کاهش قیمت مسکن در آینده شود.
بررسی گزارش شامخ همچنین نشان می‌دهد مهرماه دومین ماه در سال جاری است که وضعیت اکثر نماگر‌های ساختمانی نسبت به ماه‌های قبل و به‌ویژه شهریور ماه در آن بهتر شده است.
در این میان اما، شاخص مربوط به انتظارات سازنده‌ها از آینده کوتاه مدت کسب و کارشان-یک‌ماه پیش‌رو- شرایط بدتری را نسبت به ماه قبل پیش‌بینی می‌کند.
سقوط عدد شاخص مربوط به انتظارات سازنده‌ها از وضعیت کسب‌وکار آن‌ها در آبان ماه از انتظارات لرزان سرمایه‌گذاران ساختمانی نسبت به آینده خبر می‌دهد.
عدد شاخص مربوط به انتظار سازنده‌ها در ارتباط با فعالیت‌های ساختمانی در ماه آینده که در شهریور ماه ۵۰ و در مرز بینابینی خوش‌بینی و بدبینی قرار داشت در مهرماه به عدد ۳۸/ ۴۵ سقوط کرد.
علت این موضوع به بیم وامید سازنده‌ها از آینده فعالیت‌های خود تحت تاثیر انتظارات تورمی و ریسک‌های غیراقتصادی برمی‌گردد. این موضوع نشان می‌دهد حسی که سازنده‌ها نسبت به آینده فعالیت‌های خود دارند حسی شکننده است که با کوچک‌ترین عامل، به ان واکنش نشان می‌دهند.
