یک متخصص و مدرس طب ایرانی با اشاره به اینکه زکام (یک سرماخوردگی پاییزی) یکی از راه‌های دفع مواد ناسالم از بدن است، گفت: نباید جلوی این عارضه گرفته شود؛ مگر آنکه علائم بیش از ۴ تا ۵ روز به طول بیانجامد یا علائمی از عفونت‌های باکتریال وجود داشته باشد که در آن صورت باید با مراجعه به پزشک متخصص و تشخیص دقیق بیماری، دارو‌های مورد نیاز، تجویز و مصرف شوند.
مریم نواب زاده در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه آنچه از ناحیه بینی و چشم خارج می‌شود زکام نام می‌گیرد و آنچه ریخته می‌شود نزله نام دارد، اظهار کرد: نزله، در طب ایرانی به عنوان مادر بیماری‌ها نام برده شده که به طور مستقیم و غیر مستقیم در ایجاد ۴۰ بیماری مرتبط دانسته شده است.
وی ادامه داد: بیماری‌هایی مثل سینوزیت، بزرگی لوزه‌ها و عفونت حلق و ریه به طور مستقیم و کم‌کاری تیروئید، ریفلاکس معده، واریس، درد مفاصل، کیست‌های پستان، اگزما و آلرژی به صورت غیرمستقیم با وجود نزله سرد طولانی مرتبط هستند.
نواب زاده بیان کرد: یکی از مشکلات شایع در فصل پاییز و زمستان، ابتلا به سرماخوردگی است و در سرماخوردگی‌های ساده یا اصطلاحاً ویروسی که علائم آن محدود به آبریزش بینی، بی حالی و خستگی بوده و علائم عفونت باکتریال مانند گلودرد چرکی وجود ندارند.
وی با بیان اینکه باید از مصرف نابجای داروهایی، چون آنتی بیوتیک‌ها و کورتون‌ها پرهیز و تا بهبود علائم، استراحت کرد، افزود: در سرماخوردگی ویروسی، ضمن پرهیز از خوردنی‌هایی که موجب سردی و تری بدن می‌شوند، از سوپ‌ها و آش‌های ساده و گرم باید استفاده کرد.
این متخصص و مدرس طب ایرانی با اشاره به اینکه زکام یکی از راه‌های دفع مواد ناسالم از بدن است، تصریح کرد: نباید جلوی آن گرفته شود؛ مگر آنکه علائم بیش از ۴ تا ۵ روز به طول بیانجامد یا علائمی از عفونت‌های باکتریال وجود داشته باشد که در آن صورت باید با مراجعه به پزشک متخصص و تشخیص دقیق بیماری، دارو‌های مورد نیاز، تجویز و مصرف شوند.
نواب زاده با بیان اینکه در مکتب طب سنتی ایرانی، محور اصلی علائم و پیگیری روند درمان بر اساس نوع ترشحات مجاری تنفسی فوقانی تنظیم می‌شود، تصریح کرد: منابع طب سنتی ایران، ترشحات نزله‌ای را در دو گروه کلی قرار داده‌اند که شامل نزله گرم و نزله سرد است.
نواب زاده در خصوص علایم نزله گرم اظهار کرد: علامت‌های ذکر شده در نزله گرم، بیشتر با علائم سرماخوردگی متناسب است و شامل ترشحات رقیق و آبکی بینی و حلق، سوزش و خارش گلو و حلق، سرخی چشم‌ها، التهاب حلق و گرفتگی بینی و صدا است.
وی با اشاره به درمان نزله گرم تصریح کرد: اصل درمان در نزله‌ها، به قوام آوردن خلط و ترشحات و آماده کردن آن‌ها برای دفع است؛ بدین معنا که با دارو‌های مناسب، خلط رقیق یا غلیظ و خلط غلیظ را رقیق کنیم.
وی افزود: با این توضیح مشخص است که باید تدابیری به کار برد که در روز‌های نخست سرماخوردگی که خلط رقیق است، آن را غلیظ کنیم و بر عکس در روز‌های نهایی یا هنگام بروز عوارضی، چون سینوزیت چرکی وجود اخلاط غلیظی که دفع آن‌ها مشکل است، باید با تدابیر و دارو‌های مناسب را رقیق و آماده دفع کرد.
دستورات درمانی نزله گرم
این متخصص و مدرس طب ایرانی با بیان اینکه به طور کلی دستورات درمانی نزله گرم (سرماخوردگی) شامل مواردی است، تصریح کرد: بهتر است غذای اصلی در سه روز نخست، تنها سوپ جو رقیق و سبزیجات فراوان باشد و تلاش شود معده سبک نگاه داشته شود؛ در این زمان خوردن غذا‌های سنگین به ویژه گوشت، به شدت منع شده است؛ مصرف شیر هم به حداقل برسد.
وی ادامه داد: از مصرف آب سرد اجتناب شود؛ مصرف حریره تهیه شده از آب، سبوس گندم، نشاسته، کتیرا، روغن بادام و شکر توصیه شده و در صورت ریزش زیاد ترشحات به حلق، غرغره کردن آب انار یا آب عدس (آبی که عدس در آن پخته شده) یا پوست و تخم خشخاش یا ترکیبی از آن‌ها مفید است.
نواب زاده با بیان اینکه استحمام با آب ولرم در نزله گرم مفید است، اظهار کرد: در راستای کنترل سرفه‌های خشک، همه این اقدامات بسیار مفید است و در صورت نیاز، یک قاشق غذاخوری به‌دانه را در یک لیوان، آب بخیسانید تا حالت ژله‌ای پیدا کنید و هر دو ساعت یک قاشق غذاخوری از آن را به تدریج بخورید و دانه‌های به را در دهان نگه دارید و لعاب آن را قورت دهید.
وی ادامه داد: روغن‌های با طبع سرد مانند روغن بنفشه در بینی چکانده شود و تلاش کنید به صورت طاق باز نخوابید بلکه به پهلو خوابیده و زیر سر خود را هم بالا نبرید تا ترشحات از بینی دفع شده و کمتر به مجاری تنفسی پایینی ریخته شود.
نواب زاده در خصوص علائم نزله سرد بیان کرد: علامت‌های نزله سرد، بیشتر با علائم مزمن شدن و عوارض سرماخوردگی مانند سینوزیت، برونشیت باکتریایی تطابق دارد و مهم‌ترین این علائم وجود ترشحات غلیظ و لزج است که به سختی از مجاری تنفسی جدا می‌شود و می‌تواند بیشتر به رنگ سفید و کمتر به رنگ‌های زرد و سبز تیره باشد.
وی یادآور شد: همچنین فرد در این مواقع دچار سنگینی بدن و کسالت و به ویژه سنگینی سر، گرفتگی بینی، صدای تو دماغی است که بیشتر با کاهش حس بویایی و چشایی و کمتر با احساس بو، مزه، عفونت و دود همراه است.
