اربعین حقیقی حرکت به سمت اصلاح فردی و اجتماعی است

«اربعین هنگامی است که نسبت به راه امام حسین (ع) به آگاهی و شناخت برسیم، گیجی و سردرگمی‌هایی که در زندگی داریم را به یقین برسانیم و به روشنای حقیقت متصل کنیم. اربعین یعنی به حسین برگشتن و حسین یعنی خوبی، زیبایی، بایستگی و برازندگی.»

به گزارش شفقنا، محمدرضا سنگری، نویسنده، محقق و عاشورا پژوه بیان کرد که اربعین روز آگاهی و رشد و تعالی است، روز درک مکتب، فرهنگ و راه امام حسین (ع) است. در این دنیا هر گامی که به سمت خوبی برمی داریم، به سمت امام حسین (ع) می‌رویم و در راهپیمایی اربعین هستیم بنابراین می‌توانیم در تمام طول سال در راهپیمایی اربعین باشیم.

وی معتقد است: آن زمان که خوبی‌ها را زیر پا می‌گذاریم، کسی را تحقیر و تمسخر می‌کنیم و سخن ناروایی را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذاریم و باعث شکستن شخصیت و غرور افراد می‌شویم از مسیر امام حسین (ع) فاصله گرفتیم. از سوی دیگر لحظه به لحظه زمان‌هایی که برای حل مشکلات دیگران قدمی برمی داریم و ناراحتی و اندوه کسی را برطرف می‌کنیم، در محیط شغلی مسئولیت خود را به درستی انجام می‌دهیم و حرمت دیگران را حفظ می‌کنیم و به خانواده خود محبت می‌کنیم، در راهپیمایی اربعین هستیم.

محمدرضا سنگری به مفاهیم اربعین اشاره و اظهار کرد: اربعین یک مفهوم بیرونی و ظاهری و یک مفهوم درونی عمیق دارد. مفهوم بیرونی اربعین به معنی ۴۰ هست و این عدد را معمولاً عدد کمال و کامل شدن می‌دانیم درست مثل زمانی که تابستان و زمستان به اوج خود می‌رسد و می‌گوییم چهلمین روز آن است یا چهلمین روز پس از درگذشت شخصی را اربعین آن فرد می‌نامیم. در جریان تاریخی کربلا نیز چهل روز پس از رویداد واقعه عظیم عاشورا، کاروانی که به کوفه و شام رفته بود، به کربلا بازمی گردد.

در «اربعین» پیروز اصلی میدان مشخص شد

این محقق و عاشورا پژوه ادامه داد: اما مفهوم درونی اربعین بدین معناست که در نخستین نگاه و آغاز به نظر می‌رسید که همه چیز در رویداد کربلا تمام و محو شده و یزید به پیروزی رسیده لذا بر بدن‌ها اسب تاختند و زنان و کودکان را به اسارت بردند و جشن پیروزی گرفتند به همین دلیل در زیارت اربعین می‌خوانیم «یَوْمٌ فَرِحَتْ» یا «یَوْمٌ تَبرَّکَتْ بِهِ بَنُو اُمَیَّهَ» آن روز بنی امیه شادی کردند و به هم تبریک گفتند؛ اما در اربعین مشخص می‌شود که پیروز اصلی میدان چه کسی بوده است.

وی گفت: معاویه سال‌های بسیاری در راستای محو کردن نام حضرت علی (ع) و زدودن آثار و اندیشه امیرالمومنین علی (ع) و مسخ کردن جامعه تلاش کرد، پس از آن یزید برای از بین بردن حضرت اباعبدالله حسین (ع) تلاش کرد، اما پس از واقعه عاشورا و مخصوصاً در اربعین حسین (ع) درخشان‌ترین موقعیت و شرایط برای گسترش فرهنگ علوی و نهضت حضرت حسین (ع) پیدا شده بود، همه ابر‌ها پس رفته بود و این خورشید، تابش خود را شروع کرده بود و حقیقت روشن و عریان در مقابل چشم‌ها قرار گرفته بود و پیروز میدان امام سجاد (ع)، حضرت زینب (س) و کاروان اسیران بودند.

سران بنی امیه در اربعین خدمتگزار قافله شدند

سنگری بیان کرد: یکی از موارد شگفت اربعین که کمتر گفته می‌شود، این است که همین کاروانی که روزی با تحقیر، توهین، طعنه، تمسخر و تازیانه از کربلا بردند، در اربعین حسین (ع) همان سران بنی امیه که از مخالفان حسین (ع) و یاران ایشان بودند، لگام شتر و اسب امام سجاد (ع)، حضرت زینب (س)، حضرت ام کلثوم (س)، حضرت سکینه (س) و اسیرانی که به کربلا برمی گردند را به دست دارند به عنوان مثال نعمان بن بشیر که قبلاً حاکم کوفه بود، در بازگشت کاروان به کربلا به عنوان یکی از خدمتگزاران، این قافله را همراهی می‌کند.

«اربعین» به قله و کمال رسیدن است

وی به کمال رسیدن را از دیگر مفاهیم اربعین برشمرد و اظهار کرد: مفهوم دقیق‌تر اربعین، به معنای به قله و کمال رسیدن یک حرکت و نهضت است. وقتی اربعین را گرامی می‌داریم و راهپیمایی به سمت کربلا اتفاق می‌افتد، در حقیقت در حال مرور نهضت امام حسین (ع) هستیم و به نوعی دوباره با امام حسین (ع) و آرمان‌ها و اندیشه‌های ایشان بیعت می‌کنیم.

وی افزود: امام حسن عسگری (ع) می‌فرمایند: «مومن، ۵ نشانه دارد و یکی از این پنج نشانه زیارت اربعین است.» من توصیه می‌کنم در روز اربعین اگر امکان پذیر بود، روی ارتفاع قرار بگیرید و زیارت اربعین را بخوانید. توصیه به رفتن روی ارتفاق شده به این دلیل که در یک نقطه بالا که نشان دهنده شکوه، عزت و عظمت باشد، قرار بگیرید همانطور که امام حسین (ع) و یاران ایشان در اوج عزت و شکوه هستند.

امام حسین (ع) خون خود را تقدیم کرد تا پرده‌های جهالت را کنار بزند

این محقق و عاشورا پژوه به مفهوم دیگر اربعین اشاره و خاطرنشان کرد: در زیارت اربعین می‌خوانیم: «وَبَذَلَ مُهْجَتَهُ فِیکَ لِیَسْتَنْقِذَ عِبَادَکَ مِنَ الْجَهَالَهِ، وَحَیْرَهِ الضَّلالَهِ» امام حسین (ع) خون خود را تقدیم کرد تا پرده‌های جهالت را کنار بزند و به حیرت، گیجی و سردرگمی پایان ببخشد. اربعین هنگامی است که نسبت به راه امام حسین (ع) به آگاهی و شناخت برسیم، گیجی و سردرگمی‌هایی که در زندگی داریم را به یقین برسانیم و به روشنای حقیقت متصل کنیم. اربعین روز آگاهی و رشد و تعالی است، روز درک مکتب، فرهنگ و راه امام حسین (ع) است.

«اربعین» روز رفتن به سمت زیبایی و جمال است

وی با بیان اینکه صورت بیرون اربعین یک راهپیمایی به سمت مزار حسین (ع) است، اما باطن آن رفتن به سمت حسین (ع) است، گفت: معنی واژه حسین یعنی زیبایی و ما روز اربعین به سمت زیبایی می‌رویم و کسی که به سمت زیبایی می‌رود، از زشتی، بدی و هر چه روح انسان را تاریک می‌کند، دوری کرده و به سمت روشنی می‌رود. حضرت زینب (س) نیز فرمودند: «ما رأیتُ الّا جمیلاً؛ غیر از زیبایی ندیدم» بنابراین روز اربعین، روز رفتن به سمت زیبایی و جمال است.

سنگری عنوان کرد: ما در روز اربعین از حیرت که وعده تاریکی و سردرگمی و بودن در گرداب هاست به سمت یک ساحل امن حرکت می‌کنیم، مفهوم راه امام حسین (ع) هم همین است همانطور که پیامبر (ص) فرمودند: «اِنَّ الٌحُسَین مِصٌباحُ الٌهُدی وَسَفینَهُ النَّجاه». در روز اربعین اگر در راهپیمایی حضور نداریم، بر فراز و پشت بامی قرار بگیریم و سلامی به حسین (ع) بدهیم و قلب خودمان را به روی نور حسین (ع) باز کنیم.

هر اقدامی که به اصلاح جامعه منجر شود در جهت و مسیر امام حسین (ع) است

وی به آموزه‌های اربعین حسینی برای امروز اشاره و اظهار کرد: برای دریافت آموزه‌های اربعین باید به اهداف امام حسین (ع) نگاهی کرد. هر چه به اهدافی که امام حسین (ع) داشتند، نزدیک‌تر شویم به جامعه حسینی و آرمان‌های امام حسین (ع) نزدیک‌تر می‌شویم. امام حسین (ع) خودشان حرکت خود را تفسیر و معنی کردند و فرمودند: «أَنِّی لَمْ أَخْرُجْ أَشِراً وَ لَا بَطِراً وَ لَا مُفْسِداً وَ لَا ظَالِماً؛ من با تکبّر، از روی فخرفروشی، میل به قدرت و تشنه‌ی قدرت بودن خروج نکردم و ظلم و ایجاد فساد در روح حرکت من نیست. إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ فِی أُمَّهِ جَدِّی؛ من برای اصلاح در امت جدّم می‌روم.» بنابراین هر کاری کنیم که به اصلاح جامعه منجر شود، روابط اجتماعی را بهتر و گره‌های جامعه را باز کند، در جهت و مسیر امام حسین (ع) حرکت کرده ایم.

وی گفت: مسئولان باید در جهت اهداف و مسیر امام حسین (ع) حرکت کنند و تلاش نمایند فساد اجتماعی، رانت خواری، رشوه خواری، اختلاس، دزدی نباشد، اما حسینی بودن تنها متوجه مسئولان نیست بلکه همگان باید در این جهت حرکت کنیم، هر کسی از ما هم می‌تواند در اندازه‌های وجودی خود تبهکاری و فساد ایجاد کند.

اگر من محیط خانواده خود را به هم می‌ریزم، اگر رفتار‌های نامناسب دارم، اگر ارتباطات عاطفی مناسب با مردم، جامعه و خانواده خود برقرار نمی‌کنم، در راه امام حسین (ع) نیستم؛ بنابراین پیام امام حسین (ع) برای امروز این است: «اصلاح اجتماعی، اصلاح فردی و حرکت کردن در جهت سازندگی، ساختن فضای مناسب‌تر و بهتر برای زیستن یا به تعبیر قرآن برای رسیدن به حیات طیبه».

این محقق و عاشورا پژوه به یکی دیگر از اهداف امام حسین (ع) در نهضت عاشورا اشاره و خاطرنشان کرد: امام حسین (ع) می‌فرمایند: «أَنَّ الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیَ عَنِ الْمُنْکَرِ؛ نهضت من برای امر به معروف و نهی از منکر است». امر به معروف یعنی حرکت به سمت زیبایی‌ها و نهی از منکر یعنی پرهیز از زشتی‌ها و ناروایی ها. این هدف امام برای امروز ما معنا دارد، گاهی معروف ها، خوبی‌ها و زیبایی‌ها را زیر پا می‌گذاریم، کسی را تحقیر و تمسخر می‌کنیم و سخن ناروایی را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذاریم و باعث شکستن شخصیت و غرور افراد می‌شویم و از مسیر امام حسین (ع) فاصله‌ها می‌گیریم. از سوی دیگر اگر اقدامات و فعالیت‌های نیک کنیم، به دیگران خدمت کنیم به خصوص در فضا و موقعیت امروز که با کرونا درگیر هستیم، در حد امکان و توان خود آنان را از تنگنا‌هایی که دارند، بیرون بیاوریم، کار حسینی کردیم.

وی ادامه داد: امام حسین (ع) می‌فرمایند: «وَ أَسِیرَ بِسِیرَهِ جَدِّی وَ أَبِی‏عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ (ع)؛ حرکت من برای این است که سیره و روش زندگی پیامبر (ص) و حضرت علی (ع) را به جامعه برگردانم.» که روش زندگی آنان عدالت، دادگری، رأفت، رحمت، مهربانی، مردم دوستی، مردم داری، خدا محوری و خدا باوری است. اگر بتوانیم این فضایل و روش‌ها را در زندگی عملیاتی کنیم به فرهنگ امام حسین (ع) و اربعین نزدیک شده ایم.

دکتر سنگری یکی از دلایل تأکید ائمه نسبت به زنده نگاه داشتن اربعین را ضرورت تبلور اهداف امام حسین (ع) و معنای درونی اربعین در ابعاد مختلف زندگی دانست و گفت: ما هر گامی که به سمت خوبی برمی داریم، به سمت امام حسین (ع) می‌رویم و در راهپیمایی اربعین هستیم، از این جهت راهپیمایی اربعین تنها در این ایام نیست، در تمام طول سال می‌توانیم در راهپیمایی اربعین باشیم.

به عبارت دیگر و به طور مصداقی، آن زمان که برای حل مشکلات دیگران قدمی برمی داریم و گره‌ای از کار کسی باز می‌کنیم، ناراحتی و اندوه کسی را برطرف و باعث شادی او می‌شویم، در حد توان خود کمک می‌کنیم تا نیازمندی‌های افرادی رفع شود، در محیط شغلی مسئولیت و کار خود را به درستی انجام می‌دهیم، با مراجعه کنندگان درست رفتار می‌کنیم، قرآن، نماز و ذکر می‌خوانیم، حرمت دیگران را حفظ می‌کنیم، به خانواده خود محبت می‌کنیم، فرزندانمان را خوب تربیت می‌کنیم و نسل امروز را از خطرگاه‌هایی که اطراف آنان قرار دارد دور می‌کنم، در حقیقت در راهپیمایی اربعین هستیم.