فروکش تب فروش در بورس؟

بورس تهران بالاخره در روز سه‌شنبه به‌مدار صعود بازگشت و توانست به‌لطف افزایش تقاضا در بسیاری از نمادهای بانکی و دلاری رشدی ۴۷/ ۱درصدی را در شاخص بورس به‌نمایش بگذارد. در این روز همزمان با رشد ۵۰۰ تومانی قیمت دلار در بازار آزاد، افشای اطلاعات بخشی از شرکت‌های دارویی درباره تغییر نرخ ارز از ۴۲۰۰ تومان به‌نیمایی برای برخی از محصولات در تارنمای کدال نشست که می‌توان آن را به‌عنوان یک خبر بااهمیت برای دارویی‌ها به‌حساب آورد.

به گزارش دنیای اقتصاد، اینطور که به‌نظر می‌آید در صورت تداوم ورود پول حقیقی و نبود اخبار منفی بازار سرمایه می‌تواند روزهای بهتری را نسبت به ‌آنچه که پیش‌تر شاهد بود، نظاره‌گر باشد.

پیشروی شاخص

جریان سنگین عرضه شکل گرفته در بازار سهام، در خلال معاملات روز سه‌شنبه بالاخره فروکش کرد و ‌این بازار توانست پس از سه روز ریزش سنگین مجددا با افزایش قیمت‌ها همراه شود. در این روز بورس تهران شاهد رشد ۴۷/ ۱درصدی میانگین قیمت‎‌ سهام بود و نمادهایی همچون «پارسان»، «نوری»، «فولاد» و «شستا» بیشترین اثر را بر شاخص بورس داشتند.

در این روز به‌لطف رونق مجدد بانکی‌ها و دلاری‌ها شاهد صعود ۲۱‌هزار و ۷۳۰ واحدی شاخص یادشده بودیم. با این حال نکته قابل‌توجه در بازار روز سه‌شنبه این بود که ارزش بازار بار دیگر به۶‌هزار هزار میلیارد تومان رسید. در این روز ارزش کل معاملات بورس از ۶ هزار و ۱۵۹ میلیارد تومان فراتر رفت. با این حال ارزش معاملات خرد حتی از روز گذشته هم کمتر بود. در این روز ارزش معاملات خرد سهام نهایتا به‌۴۴۶۵ میلیارد تومان رسید که در مقایسه با ۴۹۸۴ میلیارد تومان روز دوشنبه، ۵۱۹ میلیارد تومان کاهش را نشان می‌دهد. اگرچه افت چنین متغیری تنها در یک روز را نمی‌توان به‌حساب ضعف بازار گذاشت اما نباید از این نکته غافل ماند که ارزش معاملات خرد یکی از متغیرهای مهم در بازار سرمایه است که در صورت رشد پایدار آن می‌توان به‌صعود ادامه‌دارتر قیمت‌ها در بازار سهام امیدوار بود.

سنجه دیگری که در تحلیل روند جاری بر بازار سرمایه از اهمیت قابل‌توجهی برخوردار است، نسب تعداد و ارزش صف‌های خرید موجود در بازار سهام نسبت به‌صف‌های فروش است. از این بابت می‌توان گفت که روز‌گذشته روزی امیدوار‌کننده برای بورس تهران بوده است. در این روز از مجموع ۳۴۴نماد معامله‌شده در این بازار، قیمت پایانی ۲۸۱ سهم معادل ۸۲‌درصد از کل نمادهای معامله‌شده در محدوده مثبت معامله شدند و در مقابل ۵۸ سهم که سهمی حدود ۱۷‌درصد از کل نمادها را شامل می‌شوند، در سطوح منفی به‌معاملات خود ادامه دادند. در پایان داد و ستدهای این روز بازار یاد‌شده ۲۴‌درصد از کل نمادها صف خریدی به‌ارزش ۸۸۹ میلیارد تومان داشتند. تعداد تعداد نمادهای اشاره شده در این روز از ۸۱ نماد فراتر نرفت. اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش در ۵ نماد بورسی (یک‌درصد) به‌ارزش ۴ میلیارد تومان بودیم.

بر این اساس می‌توان گفت که اگرچه کاهش ارزش معاملات در روز گذشته ‌اندکی از اطمینان تحلیل‌ها نسبت به‌رونق معاملات در روزهای آتی کاسته است، با این حال نسبت بالای صف‌های خرید و فروش به‌ویژه تشکیل صف‌فروش تنها در ۵ نماد می‌تواند به‌تنهایی گواهی بر این واقعیت باشد که در حال‌حاضر بازار دیگر دلیل قابل‌اتکایی برای افزودن بر حجم ‌و تعداد ‌صف‌های فروش در این بازار ندارد.

بازگشت حقیقی‌ها از دو جبهه

اما از حجم و تعداد صفوف فروش که بگذریم نکته قابل‌تامل دیگر که می‌توان آن را به‌ فال‌نیک گرفت، مثبت‌شدن خالص خرید حقیقی در خلال معاملات روز سه‌شنبه بود. برآیند معاملات روز گذشته سبب شد تا خالص خرید حقیقی‌ها در این روز به‌حدود ۲۷۴ میلیارد تومان برسد که این رقم در مقایسه با خروج ۲۳۰۰ میلیارد تومانی پول حقیقی در ۶ روز کاری اخیر، امری مثبت تلقی می‌شود. در صورتی که این مساله در روزهای دیگر نیز تداوم یابد می‌توان امید داشت که در روزهای پیش‌رو بازار مجددا موفق به‌تداوم روند صعودی شکل‌گرفته در ماه‌های اخیر بشود.

البته ذکر این نکته نیز ضروری است که عامل سرمایه‌گذاری غیر‌مستقیم که در گزارش‌های قبلی به ‌تفصیل مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت می‌تواند‌ اندکی از اهمیت این سنجه بکاهد. همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، بررسی خالص ارزش دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ماه‌های اخیر حکایت از آن دارد که اگرچه در مقایسه با سال ۹۹ به‌طور کلی از تمایل مردم برای حضور در بورس کاسته شده است، با این حال بخش قابل‌توجهی از دلیل افزایش‌نیافتن خالص خرید حقیقی در ماه‌های اخیر نه به‌دلیل عدم‌تمایل فعالان بازار سهام به‌سرمایه‌گذاری در بازار بلکه به‌دلیل آن است که آنها برای حضور در بازار سرمایه روش‌های غیر‌مستقیم را نسبت به‌گذشته بیشتر ترجیح می‌دهند.

بر این اساس طی معاملات روز سه‌شنبه به‌جز خالص خرید حقیقی در معاملات سهام خالص خرید حقیقی در صندوق‌های قابل‌معامله نیز مثبت بود و به‌طور خالص از ۸۱ میلیارد تومان فراتر رفت. همین امر نشان می‌دهد که بازار سرمایه‌گذاری غیرمستقیم نیز در روز گذشته داغ بوده است. اما نکته مهم مستتر در خالص خرید صندوق‌های ‌سرمایه‌گذاری این است که این سنجه در روزهای خروج پول حقیقی از بازار و ثبت خالص فروش مثبت حقیقی توانسته مثبت باقی بماند. از این‌رو می‌توان اینطور برداشت کرد که اولا اوضاع بازار سرمایه آنطور که نسبت نخست نشان می‌دهد، بی‌رونق نبوده و ثانیا امید به ‌درست‌شدن اوضاع بازار در روزهای پیش‌رو از بین نرفته است. چرا‌که اگر سرمایه‌گذاران حقیقی به‌کل از آینده بازار ناامید بودند، می‌توانستند به‌جای صندوق‌ها سرمایه خود را از بازار خارج کنند.

بی‌توجه به‌کالایی‌ها

این روزها در بورس‌کالا در بخش فلزات اساسی شاهد افت جدی تقاضا هستیم تا جایی‌که بنا بر گفته کارشناسان انتظارات به‌حدی منفی است که در برخی از روزها برای برخی از کالاها خریدار وجود ندارد. در بخش محصولات شیمیایی و پلیمری اما برآیند معاملات بیشتر تحت‌تاثیر بازارهای جهانی بوده و شنیده‌ها از تالار نقره‌ای حکایت از آن دارد که این روزها جو کلی معاملات در بازار یاد‌شده به شکل رفت و برگشتی درآمده است. تمامی این تحولات در بازار یاد‌شده در شرایطی روی می‌دهد که در بازار سهام اوضاع کلی عرضه و تقاضا چندان تطابق چندانی با بورس تهران ندارد. اینطور که به‌نظر می‌رسد در شرایط کنونی نوسانات رخ‌داده در بازار سهام سبب شده تا سرمایه‌گذاران تنها به‌مجرد تغییرات مثبت یا منفی در بازار ارز بر تقاضا یا عرضه خود در بازار سهام بیفزایند و به‌دلیل آنکه تورم فعلا مهم‌ترین پیشران قیمت‌ها در بازار سهام است، تحولات سایر بازارها را چندان مورد‌ توجه قرار ندهند.

بروز چنین رویدادی نکات جالب‌توجهی را در خود دارد. همان‌طور که در روزهای پیش نیز به‌این نکته اشاره شده است، این روزها خود بازار سهام و نوسان‌های آن به‌تنهایی مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته و به‌سبب افزایش احتمال تقویت قیمت‌گذاری دستوری، اخبار منتشره در این زمینه بسیار بیشتر از بروز تغییرات در عوامل بنیادی مورد توجه قرار می‌گیرد. همین امر سبب شده تا روند حاکم بر بورس و فرابورس بیش از هر چیز متاثر از اخبار باشد و شاهد تضعیف قیمت‌ها در بازار بر اساس تحولات جاری در بورس‌کالا نباشیم.

البته نمی‎‌توان از این مساله نیز غافل شد که بخش بزرگی از مغایرت روند بازار کالایی با بورس تهران را می‌توان به‌دلیل افت قابل‌توجه قیمت‌ها در روزهای گذشته دانست. با توجه به‌نوسان حدودا ۵۵ هزار واحدی شاخص در روزهای اخیر توجه به‌این مساله از اهمیت بسیاری برخوردار است که در چنین شرایطی بازار سهام می‌تواند به‌دور از سایر تغییرات مربوط به قیمت سهام صرفا به‌دلیل جبران بخشی از نوسان شدید رخ داده طی روزهای گذشته عمل کند. از این‌رو می‌توان صعود روز گذشته شاخص‌بورس را به‌منزله نشانه‌ای برای افت قابل‌توجه قیمت سهام در روزهای اخیر دانست. با این حال در صورتی که رشد بازار در روز جاری و روزهای هفته بعد تداوم یابد، می‌توان زمینه را برای بازگشت پایدار بازار سهام به‌یک روند صعودی میان مدت فراهم دانست.

پالس مثبت دلار

قیمت دلار در روز گذشته ‌اندکی افزایش یافت و با رسیدن به‌محدوده ۲۷ هزار و ۶۵۰ تومان در بازار ارز افزایشی ۵۰۰ تومانی را نسبت به‌روز گذشته در بازار یاد شده رقم زد. همین افزایش قیمت توانست در میانه هفته جاری یک سیگنال مثبت دیگر به‌بازار سرمایه بدهد.

بر این اساس می‌توان انتظار داشت که این عامل نیز در روزهای پیش‌رو از واهمه نسبی حاکم بر معاملات سهام بکاهد. البته باید توجه داشت که ماندگاری قیمت دلار در محدوده ۲۳‌هزار تومان در سامانه نیما مانع از آن خواهد شد که در صورت‌های مالی شرکت‌ها از این ناحیه تاثیری با اهمیت را شاهد باشیم. با این وجود نمی‌توان منکر این شد که حتی افزایش بی‌ربط قیمت ارز در معاملات غیر‌رسمی اسکناس خارجی نیز می‌تواند بر امیدواری سهامداران در بازار سرمایه بیفزاید.شنیده‌ها حکایت از آن دارد که قدرت‌های جهانی فعلا قصد تصویب قطع‌نامه در مجمع‌عمومی سازمان ملل را ندارد. این مساله می‌تواند ضمن کاستن از احتمال نوسان بیش از حد قیمت ارز، بهای آن را در دامنه معقول قرار دهد. از این‌رو با توجه به‌وجود تورم انتظاری و تداوم پایدار کسری‌بودجه نمی‌توان انتظار داشت که روند صعودی قیمت ارز به‌شکلی پایدار و آهسته و پیوسته ادامه پیدا کند. در صورتی‌که این امر محقق شود، می‌توان انتظار داشت که بازار سرمایه نیز از لحاظ روانی با تهدید جدی مواجه نشود. یک خبر خوش دلاری دیگر که دیروز مورد توجه فعالان بازار سهام قرار گرفته، خبر احتمال حذف دلار‌۴۲۰۰ برای دارویی‌ها پس از شفاف‌سازی شرکت‌ داروپخش درباره تغییر نرخ ارز از دولتی ۴۲۰۰ تومانی به‌نیمایی برای برخی از محصولات این شرکت بود. این شرکت اعلام کرده که قیمت برخی از محصولات آن‌ به‌طور متوسط ۱۱۹‌درصد افزایش یافته است. که این محصولات حدود ۱۰‌درصد فروش سال‌جاری را تشکیل می‌دهند. این مساله اهمیت بسیاری برای دارویی‌ها دارد.

روز گذشته بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت در همین‌باره گفت که «اختصاص ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی به‌دارو زمینه فساد و رانت را ایجاد می‌کند و تا پایان سال این ارز برای دارو حذف خواهد شد. با این کار هزینه داروها از طرف شرکت‌های بیمه به‌مردم پرداخت خواهد شد.» با توجه به‌اینکه دارویی‌ها مدت‌ها است که به‌دنبال رهایی از شر دلار ۴۲۰۰ تومانی هستند، باید صبر کرد و دید که افشای اطلاعات با‌اهمیت که تا زمان نگارش این گزارش در «دلقمان» هم دیده شد، آیا قابلیت تسری‌یافتن به‌سایر نمادهای دارویی را دارد یا خیر.