زنان؛ خط مقدم جنگ علیه طالبان

پایتخت افغانستان برای نخستین بار پس از سلطه طالبان، صحنه اعتراض گسترده زنان و روزنامه‌نگاران علیه طالبان و حکومت پاکستان حامی اصلی آن‌ها بود و طالبان هم همان‌طور که انتظار می‌رفت با خشونت و تیراندازی با معترضان برخورد کردند.

به گزارش شرق؛ این اعتراض‌ها که تنها به کابل محدود نشد و در شهر‌های هرات، مزارشریف و دایکندی هم رقم خورد پس از آن شکل گرفت که احمد مسعود رهبر جبهه مقاومت ملی، در پیامی صوتی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، از مردم افغانستان خواست قیام عمومی علیه طالبان را آغاز کنند.

اعتراض‌ها در کابل از مقابل سفارت پاکستان با حضور صد‌ها زن و مرد آغاز شد و شعار‌هایی از‌جمله «مرگ بر پاکستان» و «زنده‌باد مردم افغانستان» سر داده می‌شد. معترضان خواستار حکومت «مستقل و شامل تمام قومیت‌ها» هستند و حکومت طالبان که «دست نشانده پاکستان» است را برنمی‌تابند. یکی از شرکت‌کنند‌گان این تظاهرات گفته است که قرار بود معترضان تا مقابل ارگ ریاست‌جمهوری در کابل راهپیمایی کنند، اما نیرو‌های طالبان تعدادی از زنان و مردان را که در این تظاهرات شرکت کرده بودند، بازداشت کرده‌اند و آن‌ها را به مکان نامشخصی بردند.

تلویزیون طلوع‌نیوز که مهم‌ترین رسانه مستقل افغانستان محسوب می‌شود هم گزارش داده که تصویربردار این تلویزیون بازداشت شده است و طالبان به خبرنگاران اجازه تصویربرداری تظاهرات را نداده‌اند. چندین نفر از معترضان حاضر در اعتراض‌های کابل خبر داده‌اند که طالبان مستقیم به سمت آنان شلیک کرده و هشدار داد‌ه‌اند که به‌سرعت به خانه‌هایشان بازگردند وگرنه کشته می‌شوند. یکی دیگر از معترضان هم می‌گوید: «طالبان به درخواست و اعتراض قانونی و برحق ما با گلوله پاسخ دادند و شماری از زنان و مردان را با خود بردند». در همین حال، عفو بین‌الملل نیز نسبت به اعمال خشونت علیه معترضان و روزنامه‌نگاران در کابل ابراز نگرانی کرده است.

در مزارشریف مرکز ولایت بلخ هم شماری از زنان فعال مدنی و سیاسی افغان با برگزاری اعتراض، خواستار حفظ حقوقشان در نظام آینده این کشور شدند. زنان بلخی در این راهپیمایی اعتراضی علاوه بر تأکید بر حفظ حقوقشان در نظام آینده افغانستان، خطاب به طالبان اعلام کردند: «حکومت فراگیر بدون حضور زنان معنی ندارد. شهر تک‌جنسیتی وجود ندارد و بدانید که زنان افغان به گذشته بازنمی‌گردند».

این خواسته‌های زنان بلخی از طالبان و تأکید بر حضورشان در نظام آینده این کشور در حالی صورت می‌گیرد که در یک هفته اخیر زنان بار‌ها در هرات و کابل به خیابان‌ها ریختند و از جامعه جهانی و طالبان خواستند به حقوق اساسی و دستاورد‌های ۲۰ساله آنان توجه داشته باشند.

فراخوان اخیر احمد مسعود هم انگیزه مضاعفی برای زنان افغانستان شده تا خلاف خواسته طالبان، برای تحقق خواسته‌های خود پافشاری کنند. احمد مسعود پس از کشته‌شدن تعدادی از نزدیکانش، در فراخوانی از مردم این کشور خواسته است که خاموش نمانند و فریاد سر دهند و قیام ملی برپا کنند و اجازه ندهند که پاکستان و نوکرانشان (طالبان) سرنوشت مردم افغانستان را به گروگان بگیرند.

ادامه درگیری در پنجشیر

در کنار آغاز اعتراض‌ها در شهر‌های بزرگ افغانستان، در پنجشیر نیز برخلاف ادعای طالبان درگیری‌ها همچنان ادامه دارد و شب دوشنبه این ولایت شاهد درگیری‌های شدید میان شبه‌نظامیان طالبان و جنبش مقاومت ملی به رهبری احمد مسعود بود.

این در حالی است که طالبان روز دوشنبه با ادعای تصرف پنجشیر اعلام کردند که جنگ در افغانستان عملا تمام شده است و این گروه به‌زودی دولتی فراگیر در افغانستان تشکیل خواهد داد. ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان، ظهر روز دوشنبه در یک نشست خبری ادعا کرد که پنجشیر تصرف شده است و مردم به آنان پیوسته‌اند و آنان که با طالبان جنگ کردند هم اگر تعهد کنند که دیگر با طالبان نمی‌جنگند، عفو خواهند شد.

دوشنبه‌شب برخی رسانه‌ها نیز خبر دادند که دو نفر از خلبانانی که با جنگنده‌های خود در زمان فروپاشی حکومت افغانستان به تاجیکستان گریخته بودند، در حمایت از جنبش مقاومت ملی، مواضع طالبان در ولایت پنجشیر را بمباران کرده‌اند. حکومت تاجیکستان در روز‌های گذشته هشدار داده بود در صورتی که اینترنت و سیستم‌های مخابراتی ولایت پنجشیر که از سوی طالبان قطع شده، وصل نشود از هیچ اقدامی برای حمایت از احمد مسعود کوتاهی نخواهد کرد.

ممنوع‌الخروجی افغان‌ها

در میانه اعتراض‌ها و نبرد خونین در پنجشیر که تنها منطقه خارج از کنترل طالبان در افغانستان به شمار می‌آید و در شرایطی که برخلاف وعده طالبان هنوز دولت جدید معرفی نشده، سخنگوی طالبان اعلام کرده که تمام مردم این کشور تا زمان معرفی دولت جدید ممنوع‌الخروج هستند.

به گفته ذبیح‌الله مجاهد، «هر زمان دولت جدید مشخص شد، هر‌کدام از شهروندان افغان که مدارک کافی داشته باشند می‌توانند از کشور خارج شوند». این اظهارنظر سخنگوی طالبان در حالی مطرح می‌شود که در روز‌های اخیر رسانه‌های بین‌المللی خبر داده‌اند که حدود هزار نفر از‌جمله تعدادی از شهروندان آمریکایی در فرودگاه مزارشریف منتظر مجوز طالبان برای خروج از این کشور هستند و این گروه هنوز چنین اجازه‌ای صادر نکرده است. برخی از سازمان‌دهند‌گان این پرواز‌ها با انتقاد از عملکرد وزارت خارجه آمریکا، گفته‌اند که این نهاد نتوانسته است تأیید طالبان درمورد خروج شهروندان خارجی از میدان هوایی مزارشریف یا جای دیگری را بگیرد.

یکی از سازمان‌دهند‌گان این پرواز‌ها در گفتگو با رویترز به شرط فاش‌نشدن نامش گفته است که وزارت خارجه آمریکا باید در برابر به‌خطرانداختن جان این افراد پاسخ‌گو باشد.

هم‌زمان برخی از اعضای کنگره آمریکا هم معطلی و بلاتکلیفی شهروندان آمریکایی و مترجمانشان در فرودگاه مزارشریف را تأیید کرده‌اند. مایک مک‌کال یکی از نمایندگان کنگره آمریکا گفت که شش هواپیما با مسافران آمریکایی و مترجمان آنان در مزارشریف گیر افتاده و به دلیل نیافتن مجوز پرواز از سوی طالبان، نتوانسته اند پرواز کنند. ایالات متحده در روز‌های منتهی به خروج از افغانستان در ۳۱ آگوست بیش از ۱۲۰ هزار نفر را از این کشور خارج کرد، اما گفته می‌شود هنوز صد‌ها آمریکایی و همکاران افغان آن‌ها در افغانستان باقی مانده‌اند.

گفته می‌شود دلیل پروازنکردن این هواپیماها، گروگان‌گیری طالبان به منظور رسیدن به خواسته‌هایشان از‌جمله اعمال فشار بر آمریکا برای به‌رسمیت‌شناختن طالبان است. جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در تازه‌ترین موضع‌گیری خود در پاسخ به پرسش خبرنگاران مبنی بر اراده آمریکا درمورد به‌رسمیت‌شناختن طالبان گفت: «نه، این موضوع هنوز با واقعیت فاصله بسیار زیادی دارد».

جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، هم تصریح کرده که دولت آمریکا و جامعه جهانی عجله‌ای برای به‌رسمیت‌شناختن حکومت طالبان ندارند. او گفت: «درست مانند هر وضعیت دیگری، این موضوع وابسته به شرایط است، اما هیچ عجله‌ای برای به‌رسمیت‌شناختن طالبان از منظر دولت آمریکا یا از سوی جامعه بین‌المللی وجود ندارد».

مسکو از دولت جدید افغانستان حمایت می‌کند

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت: «در صورتی که دولت جدید افغانستان فراگیر باشد، مسکو از آن حمایت می‌کند و در مراسم تحلیف دولت طالبان هم شرکت خواهد کرد». لاوروف همچنین به طالبان که سابقه‌ای طولانی در سرکوب قومیتی و اقلیت‌ها دارد، پیشنهاد داد که از همه گروه‌های اقلیت استفاده کنند. لاوروف در حالی این اظهارات را مطرح می‌کند که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، روسیه، چین، پاکستان و قطر بیشترین نفع را از افغانستان تحت حکمرانی طالبان می‌برند. لاوروف گفته روسیه خرسند است که در مراسم تحلیف دولت «فراگیر» افغانستان شرکت کند.

روسیه از‌جمله کشور‌هایی است که پس از سقوط دولت افغانستان به دست طالبان، همچنان سفارتخانه خود را در کابل فعال نگه داشته است. او تأیید کرد که مسکو دعوت‌نامه شرکت در این مراسم را دریافت کرده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که طالبان از روسیه، چین، پاکستان، ترکیه و ایران برای حضور در مراسم تحلیف دعوت کرده است. اما به گزارش ریپابلیک‌ورلد، چین هنوز به دعوت طالبان پاسخ نداده است هرچند این کشور نیز مانند ایران و روسیه سفارت خود را در افغانستان تعطیل نکرده است.