افغانستان روز‌های متفاوتی را تجربه می‌کند. سربازان خارجی در حال ترک افغانستان هستند، اقلیتی از مردم افغانستان که در ۲۰ سال گذشته به نوعی با نیرو‌های خارجی در ارتباط بوده‌اند از بیم جان دست اعضای خانواده را گرفته و با استفاده از امکانات مهاجرتی که ایالات متحده در اختیار آن‌ها قرار داده از وطن می‌گریزند، شبه‌نظامیان طالبان شهر به شهر پیشروی می‌کنند، چهره‌های حاضر در هیات‌های سیاسی و مذاکره‌کننده طالبان پشت میز مذاکره با دولتمردان کشور‌های منطقه و فرامنطقه می‌نشینند و مردم عادی از زن و مرد، خرد و کلان از هرات تا کابل سلاح بر دوش با طنین‌الله اکبر از قیام علیه طالبان سخن می‌گویند.
اعتماد در ادامه نوشت: رایزنی‌های سیاسی میان کابل و واشنگتن و البته تلاش برای به شورای امنیت کشاندن پرونده افغانستان ادامه دارد، اما در عمل این مردم افغانستان هستند که ابتکار عمل را در برابر طالبان در دست گرفتند. در سه سال اخیر سیاستی که ایالات متحده در مقابل طالبان پیاده کرد عملا دست این گروه را چه در میدان نبرد و چه پشت میز مذاکره بالا برد.
در دوره دونالد ترامپ، زلمی خلیل‌زاد به عنوان نماینده ویژه او در پرونده افغانستان دولت مستقر در کابل را به حاشیه راند و برای هیات سیاسی‌طالبان در دوحه فرش قرمز پهن کرد. میزبانی با عنوان پرطمطراق روند صلح دوحه که به تنها چیزی که منتهی نشد صلح بود.
طالبان مذاکرات دوحه را به ابزاری برای اجابت تمام درخواست‌های خود به شمول تعیین جدول زمانی برای خروج نیرو‌های خارجی از افغانستان و آزاد شدن زندانیانش تبدیل کرد. مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت ایالات متحده در دوحه دوشادوش نماینده دشمن شماره یک مردم‌سالاری در افغانستان ایستاد و مقابل دوربین خبرنگاران به مردم افغانستان نوید صلح داد.
جو بایدن، جانشین دونالد ترامپ نیز زلمی خلیل‌زاد را در تیم افغانستان کابینه حفظ کرد و سیاست‌های ترامپ را مو به مو ادامه داد. در سایه همین دولت پایگاه بگرام که قلب نظامی نیرو‌های امریکایی در ۲۰ سال گذشته در افغانستان بود شبانه تخلیه شد و روند بازگشت سربازان امریکایی به خانه سرعت گرفت.
در سایه این سیاست غیرمسوولانه ایالات متحده در افغانستان روند دوحه به سکویی برای قدرت گرفتن سیاسی طالبان و خروج یک‌باره نیرو‌های خارجی به فرصتی برای پیشروی‌های میدانی این گروه شبه‌نظامی تبدیل شد. روندی که ایالات متحده در حذف دولت مرکزی در افغانستان و بال و پردادن به طالبان آغاز کرد زنگ خطر را در کشور‌های منطقه و همسایه افغانستان که طبیعتا از اوضاع امنیتی، سیاسی و اقتصادی در این کشور بیش از ایالات متحده متاثر می‌شوند به صدا درآورد.
برخی کشور‌ها مانند ایران در هماهنگی با دولت در افغانستان گفتگو با طالبان به منظور نشاندن آن‌ها پشت میز مذاکره با هیات جمهوریت را آغاز کردند که به نشست اخیر تهران منتهی شد. همزمان چین، روسیه، پاکستان و دیگر بازیگران فعال در پرونده افغانستان نیز به برگزاری جلساتی با طالبان روی آوردند تا شاید بتوانند از این مجرا روند تقسیم قدرت در افغانستان را پیش ببرند.
فرضیه‌ای که اقدام‌های نظامی طالبان در چند هفته اخیر و مخالفت آن‌ها با پیشبرد واقعی مذاکره بین‌الافغانی خبر از بی‌پایه و اساس بودن آن می‌دهد. همزمان با تخلیه پایگاه بگرام توسط نیرو‌های امریکایی و اتمام حجت جو بایدن با دولتمردان افغانستان در نخستین دیدار در کاخ سفید، طالبان پیشروی‌های میدانی خود را آغاز کرد.
در ابتدا سرعت این پیشروی ساکنان ارگ ریاست‌جمهوری و مردم عادی در شهرها و استان‌های مختلف را غافلگیر کرد و همین غافلگیری به علاوه سیاست رعب و وحشت‌آفرینی که طالبان در پیش گرفتند منجر به عقب‌نشینی نیرو‌های ارتش یا عدم مقاومت مردم عادی شد.
اندکی پس از آغاز این روند در حالی که چهره‌های به اصطلاح سیاسی طالبان در گفتگو‌های مطبوعاتی یا دیدار‌های سیاسی ادعا می‌کردند به دنبال تصاحب شهر‌های بزرگ نیستند و در ولسوالی‌های کوچک‌تر هم این مردم هستند که به استقبال آن‌ها رفته‌اند، عملکرد شبه‌نظامیان طالبان در تخریب شهرها، کشتار مردم و وضع قوانین سختگیرانه بر زنان زنگ خطر را در کابل و دیگر شهر‌های در مسیر پیشروی طالبان به صدا درآورد.
در برخی شهرها مانند هرات ریش‌سفید‌هایی که سابقه جهادی در کارنامه سیاسی خود دارند ساماندهی مقاومت مردمی در برابر طالبان را برعهده گرفتند که منجر به بازگشت روحیه به نیرو‌های ارتش و البته عقب‌نشینی طالبان در برخی مناطق شد. توقف روند سریع پیشروی طالبان در نتیجه مقاومت مردمی و انعکاس رفتار‌های خشن این گروه در فضای مجازی به مخالفت افکار عمومی با سلطه طالب در افغانستان منتهی شد و در نتیجه در چند روز اخیر شاهد تغییر تاکتیک طالبان و از سرگیری عملیات‌های خرابکارانه این گروه در پایتخت افغانستان هستیم.
غروب سه‌شنبه مردم کابل در اقدامی هماهنگ با هموطنان خود در هرات برای سر دادن شعار الله اکبر به نشانه مخالفت با طالبان آماده می‌شدند. با فرارسیدن شب در حالی که زنان و کودکان از پشت‌بام‌ها یا تراس‌ها و مردان در کوچه و خیابان با تکان دادن پرچم افغانستان شعار الله اکبر سر داده بودند، انفجاری منطقه شیرپور از توابع حوزه دهم امنیتی شهر را لرزاند.
محل انفجار حوالی خانه سرپرست وزارت دفاع ملی افغانستان بود که از هدفمند بودن حمله حکایت داشت. به گزارش وزارت داخله افغانستان در جریان این حمله تروریستی ۸ نفر به شمول به‌شمول یک زن جان باخته‌اند و بیش از ۲۰ تن دیگر، زخمی شده‌اند. به گفته شاهدان عینی، ابتدا یک ماشین بمب‌گذاری شده در نزدیکی محل سکونت سرپرست وزارت دفاع ملی افغانستان منفجر می‌شود و سپس چهار مهاجم با نگهبانان، درگیر می‌شوند.
ژنرال بسم‌الله محمدی که قطعا هدف این عملیات بوده در هنگام حمله در خانه حضور نداشته است. به گزارش طلوع‌نیوز، پس از این حمله، نیرو‌های امنیتی به محل رسیدند و این حمله پس از حدود پنج ساعت با از پا درآمدن مهاجمان، پایان یافت. در این محل، خانه‌های شماری از نمایند‌گان مجلس و هیبت‌الله علی‌زی، فرمانده عملیات‌های خاص نیز قرار داشت.
در این حمله، خانه محمدعظیم محسنی، نماینده مردم ولایت بغلان در مجلس نمایند‌گان نیز آسیب دیده است، اما او هنگام حمله در خانه‌اش حضور نداشت. ساعاتی پس از پایان این حمله، طالبان مسوولیت آن را برعهده گرفت. طالبان با پذیرفتن مسوولیت این حمله گفته است که «جلسه مهم» وزیر دفاع افغانستان را هدف حمله انتحاری قرار داده که تلفات زیادی نیز به همراه داشته است.
طالبان این حمله را «آغاز عملیات تلافی‌جویانه علیه شخصیت‌های کلیدی و رهبران دولت» افغانستان خوانده است که دستور حمله به ولایت‌ها را صادر کرده‌اند. «ذبیح‌الله مجاهد» سخنگوی طالبان با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد که در حمله انتحاری به منزل سرپرست وزارت دفاع افغانستان تلفات سنگین مالی و جانی به «دشمن» وارد شده است.
وی افزود که این حمله انتحاری «آغاز عملیات‌های انتقامی بر هسته‌ها و مقامات دولت کابل است که فرمان حملات به غیرنظامیان در مناطق مختلف کشور را می‌دهند». سخنگوی طالبان ادامه داد که این گروه در برابر «جنایات اشغالگران و دشمنان داخلی بی‌تفاوت نمی‌ماند و با تمام توان علیه آن‌ها ایستادگی خواهد کرد».
به گزارش رسانه‌های افغانستان، کابل بعد از امضای موافقتنامه صلح میان امریکا و طالبان شاهد حمله انتحاری گروهی زیادی نبوده است. «بسم‌الله محمدی» سرپرست وزارت دفاع افغانستان پس از این حمله ضمن محکوم کردن آن اعلام کرد که نیرو‌های ملی دفاعی و امنیتی افغانستان با حمایت مردم به مبارزه‌شان با قاطعیت ادامه خواهند داد.
در روز‌هایی که اخبار رسیده از هرات از محاصره این شهر توسط طالبان خبر می‌دهد و نیرو‌های مردمی با هدایت اسماعیل خان مشغول دفع حملات زنجیره‌ای این گروه شبه‌نظامی هستند، مردم در بیشتر شهر‌های افغانستان از جمله هرات، بادغیس، جلال‌آباد، نیمروز، کابل و سایر شهرها در حمایت از نیرو‌های امنیتی افغانستان شعار الله اکبر سر دادند.
برخی از چهره‌های سیاسی نیز شامگاه سه‌شنبه به این حرکت مردمی پیوستند. به عنوان نمونه، امرالله صالح معاون نخست ریاست‌جمهوری نیز در کنار ساکنان کابل به خیابان آمد و در حمایت از نیرو‌های امنیتی شعار داد. صالح جدی‌ترین چهره ضد طالبانی در دولت اشرف غنی است. عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان، از این حرکت به عنوان «حماسه ماندگار» مردم هرات یاد کرد.
عبدالله گفت: «کشور و مردم ما در یک آزمون تاریخی و دشوار قرار دارند. طالبان به جای لبیک به صدای صلح‌خواهی مردم راه جنگ، ویرانگری، غارت و چپاول پیشه کرده‌اند. حمله بر بزرگ‌شهر‌های هرات، تالقان، قندهار، هلمند و… گواه روشن نیت جنگ‌جویانه و ویرانگر این جریان است.»
حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین افغانستان، نیز در این مورد گفت: طنین با صلابت صدا‌های تکبیر مردم شریف هرات، نشانه آشکار بیزاری مردم افغانستان از جنگ تحمیلی بیگانه در کشور و شکل گرفتن یک قیام ملی علیه آن است. به طالبان می‌گویم که این حرکت خودجوش مردمی را یک هشدار جدی دانسته و از ادامه جنگ، کشتار و تخریب خانه‌ها، روستا‌ها و زیربنا‌های مردم افغانستان دست برداشته برای تامین صلح در این سرزمین کهنسال هم صدا شده و یک‌جا با مردم ستمدیده ما زندگی در صلح با عزت را آغاز کنند.
هشتگ‌الله_اکبر و #قیام_هرات نیز همزمان در شبکه‌های اجتماعی داغ شده و کاربران با انتشار پست‌هایی از این حرکت خودجوش مردمی حمایت کرده و از جنگ و اقدامات اخیر طالبان در نقاط مختلف افغانستان برائت کردند. کاربران افغانستانی در توییتر با دعوت از کاربران ایرانی از آن‌ها برای پیوستن به این کمپین مجازی مخالفت با طالبان دعوت کردند که با استقبال ایرانی‌ها روبه‌رو شد.
همزمان با پیشروی‌های طالبان و اقدام‌های وحشیانه این گروه به خصوص در مواجهه با زنان و قتل افرادی که با نیرو‌های دولتی همکاری می‌کنند، برخی از کاربران افغانستانی از همسایگان این کشور به شمول ایران خواستند که به روند مذاکره با طالبان پایان بدهند.
وضعیت نظامی و امنیتی در اطراف هرات به دلیل تحولات میدانی به سرعت تغییر می‌کند. عصر روز گذشته خبرگزاری تسنیم در گزارشی از آخرین وضعیت هرات نوشت: درحالی‌که طالبان به دروازه‌های شهر هرات رسیده‌اند، اما سخنگوی والی هرات می‌گوید که نیرو‌های امنیتی در اطراف این شهر عملیاتی را علیه طالبان راه انداخته‌اند.
«جیلانی فرهاد» سخنگوی والی هرات به خبرنگار تسنیم گفت که طالبان در داخل خانه‌ها سنگر گرفته است و با استفاده از این موقعیت نیرو‌های امنیتی را هدف قرار می‌دهد، اما نیرو‌های دولتی نیز در تلاش هستند تا ضمن ادامه عملیات به غیرنظامیان صدمه‌ای نرسد. به گفته فرهاد، تحرکات طالبان در بخش‌های جنوب و غرب هرات مشاهده می‌شود، اما در بخش شمال و شرق هرات هیچ تحرکی گزارش نشده است.
«قاری یوسف احمدی» سخنگوی طالبان به خبرنگار تسنیم گفت که طالبان از سه سمت به شهر هرات حمله کردند و بالای نیرو‌های حکومتی حملاتی را سازماندهی کرده‌اند. سخنگوی طالبان تاکید کرد که «هدف ما کوبیدن دشمن است چه در خارج یا داخل شهر».
احمدی در پاسخ به این سوال که آیا طالبان از خانه‌های مردم به عنوان سنگر استفاده می‌کنند نیز تاکید کرد: «ما دشمن خود را تعقیب می‌کنیم هرجا که او پناه می‌گیرد ما او را هدف قرار می‌دهیم». به گزارش طلوع نیوز، محمد اسماعیل‌خان که رهبری نیرو‌های مردمی را در خط نخست نبرد در غرب شهر هرات به عهده دارد، می‌گوید که جنگ شهر هرات از سوی پاکستان رهبری می‌شود.
او از مردم هرات می‌خواهد که در برابر تجاوز آشکار پاکستان قیام عمومی کنند: «به صراحت می‌گویم که جنگ شهر هرات جنگ میان پاکستان و افغانستان است. این جنگ طالب نیست و طالبان ابزار است. همان‌طوری که مردم افغانستان اسارت امریکا، روسیه و دیگر ابرقدرت‌ها را قبول نکردند؛ اسارت پاکستان را هم قبول نکنند.»
محمد ناصر، افسر پلیس در هرات به طلوع‌نیوز گفت: «دشمن زیاد تلاش کرد که در این روز‌ها وارد شهر هرات شود، اما تا یک قطره خون داشته باشیم به این تروریستان طالب اجازه نمی‌دهیم که وارد شهر شوند.» بلال احمد، سرباز ارتش در هرات نیز افزود: «طالبان پیشروی کرده بودند، اما آنان را عقب‌نشینی دادیم و هیچ‌وقتی شهر هرات را گرفته نمی‌توانند.»
فردین یکی دیگر از ساکنان هرات نیز می‌گوید: «طالبان با ریش‌های بلند، پیکا و تفنگچه به دست دارند و پشت‌بام‌های خانه‌های مردم ایستاده‌اند.» در ۲۴ساعت گذشته پانزده غیرنظامی و سه نظامی در نبرد‌های شهر هرات زخمی شده‌اند و دو تن از اعضای جبهه مقاومت مردمی جان باخته‌اند. مقام‌های امنیتی هرات نیز می‌گویند که در یک شبانه‌روز گذشته بیش از ۳۰طالب مسلح در این ولایت کشته شده‌اند.
تصاویر و فیلم‌هایی که این روز‌ها از افغانستان در فضای مجازی منتشر می‌شود حکایت از همراهی زنان دوشادوش مردان در مقاومت مردمی علیه طالبان دارد. همزمان انتشار تصویری از زنی که بدون همراهی یکی از محارم در خیابان هدف حمله نیرو‌های طالبان قرار گرفته و جان باخته موجی از خشم در میان مردم افغانستان به راه انداخته است.
