یک مقام آمریکایی و دو مقام مطلع و آشنا به تحولات عراق میگویند مقامهای آمریکایی و عراقی در حال نهایی کردن تغییر در ماموریت نظامی آمریکا در عراق هستند. بر اساس این تغییر، قرار است تا پایان سال جاری میلادی نقش رزمی آمریکا در عراق به «نقش مستشاری» تغییر یابد.
به گفته یکی از منابع آشنا و مطلع از این مباحث، مقامها در نظر دارند تا این تغییر را روز دوشنبه پس از دیدار نخستوزیر عراق، مصطفی الکاظمی با جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا اعلام کنند. بر اساس این طرح- که به گفته این منابع شامل بیرون کشیدن نیروهای آمریکایی از این کشور نمیشود- تعدادی از نیروهای آمریکایی تا مدتی نامحدود در عراق باقی خواهند ماند. این نیروها حمایت مستشاری و لجستیکی ارائه میدهند؛ همچنین مبادرت به پشتیبانی هوایی، اطلاعاتی و نظارتی در مبارزه با داعش خواهند کرد که در هفتهای که گذشت مسئولیت یک حمله انتحاری در بغداد که دهها کشته بر جا گذاشت را بر عهده گرفت.
«لارا سلیگمان» در گزارش ۲۲ جولای در پولیتیکو نوشت، این فرد آشنا به تحولات گفت که اعلام این مساله نشاندهنده اوج برخی گفتگوهای استراتژیک میان مقامهای عراقی و آمریکایی بر سر حضور نظامی آمریکا در این کشور ظرف چند سال گذشته است. در حالی که میزان سربازان آمریکایی در عراق تغییر زیادی نخواهد کرد – به طور تقریبی ۲۵۰۰ نیروی آمریکایی امروز در عراق حضور دارند- نیروهای رزمی باقیمانده به منطقهای دیگر اعزام خواهند شد و جایشان با پرسنلی عوض خواهد شد که از هم اکنون تا پایان سال بر ماموریت مستشاری متمرکز خواهند بود.
این تغییر- که روز پنجشنبه میان مقامهای عراقی و آمریکایی در پنتاگون مورد بحث قرار گرفت- نشان دهنده تغییری دیگر در حضور نظامی آمریکا در عراق است؛ همان جایی که ایالات متحده در ۱۸ سال گذشته نیروهای خود را مستقر کرده است. الکاظمی در مصاحبه اخیری اعلام کرد که عراق دیگر نیازی به نیروهای رزمی آمریکا ندارد. نخستوزیر عراق به «دیوید ایگناتیوس»، ستوننویس واشنگتنپست، گفت: «عراقیها اکنون آمادهاند روی پای خود بایستند و از خودشان دفاع کنند. ما دیگر نیازی به حضور نیروهای رزمی آمریکا نداریم. با این حال، ما به حمایت اطلاعاتی، آموزشی و ظرفیتسازی و مشاوره نیاز خواهیم داشت.»
رویکرد دولت بایدن به عراق کاملا در نقطه مقابل رویکرد این کشور در مورد وضعیت افغانستان است، زیرا در این کشور که طولانیترین جنگ آمریکا را شاهد بود، شاهد خروج نیروهای آمریکایی هستیم. در عراق، مقامهای آمریکایی و عراقی به دنبال مشارکت نظامی بلندمدت هستند؛ در افغانستان انتظار این است که تمام نیروهای آمریکایی تا ۳۱ آگوست خارج شوند. البته فقط ۶۰۰ نیروی آمریکایی باقی میمانند که کار عمدهشان حراست از سفارت آمریکا و فرودگاه کابل خواهد بود. مقامها میگویند وضعیت در عراق متفاوت است. به نوشته سلیگمان، گزارشگر پولیتیکو، پنتاگون صدها هزار عراقی را در سالهای اخیر آموزش داده و آنها رهبری نبرد با داعش را در دست داشتند.
به عبارت دیگر، این نیروهای آموزش دیده عراقی نبرد زمینی با داعش را هدایت میکردند در حالی که از پشتیبانی هوایی و اطلاعاتی آمریکا برخوردار بودند. مقامها میگویند نیروهای ویژه عراقی از توانمندترین و آزمودهترین نظامیان در منطقه هستند و نقش مهمی در شکست خلافت در سال ۲۰۱۹ داشتند. در عوض، در افغانستان، نیروهای طالبان طی سالها توانستند دستاوردهای پیوسته داشته باشند و معامله صلح ترامپ در سال ۲۰۲۰ با این گروه نتیجهاش خروج اجتنابناپذیر آمریکا بود.
کاظمی اکنون در موقعیت دشواری است و میکوشد میان دو وضعیت توازن برقرار کند: الف- نیروها و جریان سیاسی که خواستار خروج آمریکا هستند. ب- نیاز مبرم عراق به حمایت نظامی آمریکا در راستای تداوم مبارزه با تروریستها. افزون بر این، آنچه بر دشواری تصمیمگیری کاظمی میافزاید، حملات شبه نظامیان به پایگاههای آمریکایی و به دنبال آن حملات آمریکا به این نیروهاست. اگرچه تغییر محسوس بر روی زمین بسیار ظریف خواهد بود، اما نفس این تغییر میتواند یک پیروزی سیاسی برای کاظمی در آستانه انتخابات پارلمانی باشد که قرار است در ماه اکتبر برگزار شود.