مهدی زارع استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: بررسی‌های اخیر در مورد فرونشست زمین و میزان آن در پیرامون و داخل شهر تهران که بخشی از آن در ۱۰ تیر ماه منتشر شد، مجددا توجه را به آسیب‌پذیری تهران جلب کرد.
اگر زلزله‌ای رخ دهد در سال‌های پیش رو میزان آسیب‌پذیری با توجه به فرونشست زمین چه تغییری خواهد کرد؟ بررسی خطر و ریسک زلزله در محدوده تهران برای امنیت ملی ایران بسیار مهم است. با وجود این خطر بالقوه و گزارش خرابی و تاب‌آوری ساختمان‌ها در تهران، حتی در شرایطی که زلزله‌ای رخ نداده است، مانند آتش‌سوزی و انهدام ساختمان پلاسکو در ۳۰ دی ماه ۱۳۹۵ پلاسکو، مشخص شد که تاب‌آوری بسیاری از بناها و محله‌های تهران نسبت به زلزله چندان بالا نیست.
این شهر بدون پیش‌بینی ایمنی و بدون ملاحظات پیشگیری ساخته شده و گسترش یافته است. آنچه آسیب‌پذیری آن را تشدید می‌کند، جمعیت آن است. در ابتدای تابستان ۱۴۰۰ جمعیت شب‌های تهران در حد ۹.۳ میلیون نفر و جمعیت روز‌های آن در حد ۱۳.۵ میلیون نفر برآورد می‌شود.
از زلزله مخرب ۲۷ مارس ۱۸۳۰ دماوند شمیرانات تاکنون هیچ زلزله‌ای اصلی با بزرگای بیش از ۷ در شعاع کمتر از ۵۰ کیلومتری مرکز تهران کنونی رخ نداده است. تهیه سناریو‌های زلزله و شناسایی مناطق مستعد ریسک زلزله در شهر تهران به ارزیابی مناسب تاب‌آوری در تهران کمک می‌کند.
لرزه‌خیزی، زمین‌شناسی، گسل‌های فعال، توزیع جمعیت، کاربری زمین، بافت شهری، وضعیت ساختمان و میزان و زمان‌های سکونت و سن ساختمان‌ها و همچنین مجاورت با برخی زیرساخت‌های حیاتی از پارامتر‌هایی است که در سال‌های اخیر کمک کرده تا سناریو‌های زمین‌لرزه‌های محتمل در تهران و ریسک قابل انتظار چنین سناریو‌هایی ارزیابی و توسط دانشمندان ارایه شود.
معرضیت و نقشه‌های آسیب‌پذیری فیزیکی و در صورت امکان سنجش‌های آسیب‌پذیری‌های اجتماعی، نهادی، اقتصادی و فرهنگی نیز امکان ارزیابی تاب‌آوری را فرآهم می‌کند.
بیشترین خسارت زلزله در مناطق مرکزی به سمت جنوب، و جنوب شرق تهران قابل انتظار است. بازار سنتی تهران که در محدوده منطقه ۱۲ و در جنوب تهران واقع است محل تردد حدود ۱.۵ تا ۳ میلیون نفر جمعیت در روز است و هر نوع زلزله شدید طی روز می‌تواند به مشکل بزرگ انسانی در این منطقه تبدیل شود. تلفات بالا در شمال شرقی تهران نیز به دلیل تراکم بالای جمعیت ساکن در منطقه ۴ تهران برآورد شده است. مدیران شهری باید در این مناطق به توسعه مراکز اسکان اضطراری، بیمارستان‌ها و به ملاحظات ساخت و ساز توجه بیشتری کنند.
بافت قدیمی شهر؛ مصالح ساختمانی نامرغوب معابر باریک، به ویژه در جنوب تهران؛ وجود تسهیلات خطرناک مانند پمپ‌بنزین‌ها، مخازن مواد شیمیایی و خطوط انتقال نفت و گاز و بنزین و ساخت و ساز در دامنه‌ها و لبه‌های تند در حاشیه شمالی شهر؛ وجود خطوط برق فشار قوی منجر به افزایش تعداد تلفات در هر زلزله محتمل می‌شود.
ارزیابی آسیب‌پذیری زمین‌لرزه، برآورد تلفات، تخمین آوار و انتخاب محل اسکان موقت برای بعضی مناطق تهران انجام شده است. تهران طی روز جمعیت بیشتری دارد و معرضیت بالاتر نمایانگر ریسک بالاتر است.
از سوی دیگر در شب هنگام به دلیل سکونت بیشتر مردم در زیر سقف بناها، آسیب‌پذیری بیشتر از دید مردمانی که ممکن است در زیر آوار به دام بیفتند قابل انتظار است، بنابراین تقاضا برای خدمات امدادی در شب بیشتر است. جمعیت هلال‌احمر ایران می‌تواند بلافاصله پس از وقوع زلزله عملیات امدادرسانی را آغاز کند، ولی امداد در مناطق مختلف شهر باید با مشارکت شهروندان و همکاری شهرداری‌های مناطق از هم‌اکنون برنامه‌ریزی و ساماندهی اولیه شود.
