بحران تجرد قطعی مردان در ایران چقدر جدی است؟

روز گذشته یکی از مسئولان از کمتر بودن تعداد مردان در معرض ازدواج نسبت به زنان در ایران هشدار داده بود، اما به گفته یک جمعیت‌شناس این اظهار دقیق نیست و مشکل تجرد قطعی برای مردان در ایران وجود ندارد.

به گزارش خبرآنلاین، محمدمهدی تندگویان، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در یک نشست خبری گفته بود که «بحث حمعیت جدی است» و «به طور میانگین از هر ۱۲۲ مرد متقاضی ازدواج تنها ۱۰۰ خانم آماده ازدواج، انتخاب و تشکیل زندگی داریم که خود آمار قابل توجهی است و تاثیر بدی بر آمارهای ازدواج می‌گذارد.»

این آمار اعلام شده توسط معاون امور جوانان با مقایسه تعداد مردان و زنان بالای ۱۵ سال و در معرض ازدواج در کشور به دست آمده است و به این معناست که کشور با مشکل تجرد قطعی مردان روبرو شده و جمعیتی از مردان قطعا قادر به ازدواج نخواهند بود. اما جمعیت‌شناسان معتقدند که آمار اعلام شده درست نیست و ایران هنوز با چنین مشکلی روبرو نشده است.

شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس، در این رابطه می‌گوید: «برای آقایان نباید جمعیت گروه سنی ۱۵ سال به بالا را برای ازدواج در نظر بگیریم و این مقایسه درست نیست. در واقع باید جمعیت مردان بالای ۲۰ سال را با جمعیت زنان بالای ۱۵ سال مقایسه کنیم. با این مقایسه متوجه می‌شویم تعداد مردان بالای ۲۰ سال ۵.۵ میلیون نفر و زنان بالای ۱۵ سال ۵.۶ میلیون است و تقریبا برابر هستند.»

در واقع به گفته این جمعیت‌شناس برخلاف برخی از پیشبینی‌ها ایران به دلایل مختلف دیگر با مشکل تجرد قطعی مردان روبرو نمی‌شود و پس از به ثبات رسیدن نرخ رشد جمعیت در ایران این تعادل هم ثابت باقی می‌ماند.

گفت‌وگو با کاظمی‌پور را در ادامه بخوانید:

دیروز اعلام شد که تعداد مردان متقاضی ازدواج از زنان متقاضی بیشتر است، با توجه به این که نرخ تولد مردان بیشتر از زنان است، چرا این اتفاق رخ داده است؟

من اتفاقا بعد از این اظهار نظر آمارها را نگاه کردم، براساس آماری که نگاه کردم در جمعیت ۱۵ سال به بالا ۱۱ میلیون مرد و ۸.۵ میلیون زن وجود دارد و به نظر می‌رسد براساس همین آمار اعلام کردند که به ازای هر ۱۲۲ مرد متقاضی ازدواج ۱۰۰ زن وجود دارد.

در حالی که برای آقایان نباید جمعیت گروه سنی ۱۵ سال به بالا را برای ازدواج در نظر بگیریم و این مقایسه درست نیست. در واقع باید جمعیت مردان بالای ۲۰ سال را با جمعیت زنان بالای ۱۵ سال مقایسه کنیم. با این مقایسه متوجه می‌شویم تعداد مردان بالای ۲۰ سال ۵.۵ میلیون نفر و زنان بالای ۱۵ سال ۵.۶ میلیون است و تقریبا برابر هستند. ما نباید گروه‌های سنی را مشابه بگیریم چراکه آقایان معمولا دیرتر ازدواج می‌کنند و دیرتر به سن بلوغ می‌رسند، به همین دلیل معمولا در محاسبات این چنینی زنان بالای ۱۵ سال و مردان بالای ۲۰ سال را نظر می‌گیریم.

در این صورت تعداد مردان و زنان متقاضی ازدواج در ایران برابر است، این امکان وجود دارد که در آینده کمی تعداد مردان بیشتر بشود، اما در حال حاضر این طور نیست.

این آمار در دهه‌های مختلف در کشور ما بارها تغییر کرده، علت این موضوع چیست؟

در دهه ۶۰ وقتی براساس همین نوع آمارگیری که گفتم تعداد زنان بیشتر از مردان بود، چراکه در آن زمان برای ازدواج آقایان برای دهه ۵۰ و زنان متولد دهه ۶۰ بودند و در آن زمان بخاطر افزایش جمعیت در دهه ۶۰ تعداد زنانی در معرض ازدواج بیشتر از مردان بود.

برنامه کنترل جمعیتی که در دهه ۷۰ اجرایی شد چه تاثیری در این اتفاق داشت؟

سیاست کاهش موالید در دهه ۷۰ اجرا شد وضعیت برعکس شد و انتظار می‌رفت که دختران متولد دهه ۷۰ کمتر از پسرهای متولد دهه ۶۰ باشند، اما این اتفاق در جامعه ما رخ نداد چراکه مردان ما اکثرا ازدواج کردند و این تجرد قطعی متوجه زنان شد. آقایان دهه ۷۰ وقتی به مرز سن ازدواج می‌رسند به طور طبیعی با جوان‌تر از خودشان ازدواج می‌کنند و با متولد دهه ۶۰ ازدواج نمی‌کنند.

بعد از این اتفاقاتی که در سال‌های مختلف رخ داد الان وضعیت رشد جمعیت در کشور به چه شکل است؟ برخی معتقد هستند که نرخ رشد جمعیت تا ۲۰ سال آینده صفر می‌شود شما این موضوع را قبول دارید؟

موالید در کشور در این سال‌ها سیری کاهشی داشته است، اما قرار نیست این روند به همین شکل ادامه پیدا کند، در همه کشورهای جهان نرخ رشد به عددی مثل ۱.۷ رسیده و بعد از آن کمتر نشده است.

البته ایران الان هم یک سری سیاست تشویق موالید اتخاذ کرده است، اگر آن‌ها جواب بدهند ممکن است که با افزایش موالید روبرو شویم، البته این موضوع با، اما و اگر همراه است و معلوم نیست که این سیاست‌ها چقدر تاثیرگذار باشند.

با توجه به کاهش نرخ رشد جمعیت در کشور در سال‌های اخیر، پیشبینی می‌کنید که در آینده نزدیک چه اتفاقی درباره آمار زنان و مردان متقاضی ازدواج رخ بدهد؟

در همه کشورها وقتی که جمعیت به یک رشد ثابتی برسد و جمعیت یک دفعه زیاد یا کم نشود، تعادل برقرار می‌شود. جامعه ما دو تجربه جمعیتی را پشت سر گذاشته است، یکی در دهه ۶۰ یک دفعه جمعیت زیاد شد و دیگری در دهه ۷۰ یک دفعه شیب رشد جمعیت کاهش پیدا کرد.

نتیجه این دو پدیده هم تجرد قطعی دختران و بعد پسران است، البته همانطور که گفتم من فکر نمی‌کنم که پسرها با مضیقه ازدواج روبرو شوند، چراکه دایره همسرگزینی آن‌ها نسبت به دختران خیلی بیشتر است. زنان معمولا در یک دوره کوتاهی و با افرادی در با محدوده سنی خاصی شانس ازدواج دارند، ولی مردان حتی بعد از جدایی از همسرشان هم شانس ازدواج دارند.

یعنی به نظر شما مشکل تجرد قطعی دیگر برای متولدین دهه ۷۰ وجود ندارد؟

من پیشبینی نمی‌کنم که وضعی مثل کشور چین داشته باشیم، در این کشور در دوره سیاست تک فرزندی خانواده‌ها مایل بودند که فرزند پسر داشته باشند و پسرزایی در این کشور زیاد شد و حتی آمار به ۱۴۰ پسر در مقابل ۱۰۰ دختر رسید. اما به نظر من چنین اتفاقی برای جامعه ما رخ نمی‌دهد.

ما بحرانی را که درمورد تجرد قطعی وجود داشت پشت سرگذاشته‌ایم، چراکه متولدان دهه ۶۰ الان نزدیک به ۴۰ سال سن دارند و تکلیف ازدواجشان مشخص است، بعدها هم برای متولدان دهه ۷۰ اصلا مشکلی نخواهیم داشت.

اگر همانطور که گفتید نرخ رشد جمعیت در کشور بعد از یک مدتی ثابت بماند، چه اتفاقی درباره این آمار رخ می‌دهد؟

جمعیت این آماری که گفتیم ۵.۵ میلیون مرد و زن متقاضی ازدواج وجود دارد کمتر می‌شود، اما برابری تعداد مردان و زنان متقاضی ازدواج برقرار خواهد بود و در آن رابطه با مشکلی روبرو نمی‌شویم.