ماجرای ساخت روستا‌های چینی در کشورهای خارجی

فرارو- "نشریه فارین پالیسی" در گزارشی به قلمِ "رابرت بارنت" نویسنده و تحلیلگر مسائل چین، به ساخت و ساز‌های دولت چین و ساخت روستا‌های چینی از سوی آن در مناطق شمالی (و غربی) کشور بوتان اشاره کرده و تاکید کرده که این مساله جدای از اینکه در منازعات راهبردی چین با هند، به آن دستِ برتر را می‌دهد، در نوع خود می‌تواند جلوه‌ای از خیزش جهانی این کشور، که نقطه شروع آن در محیط پیرامونی چین است نیز باشد.

فارین پالیسی در این رابطه می‌نویسد: «در اکتبر سال ۲۰۱۵، چین اعلام کرد که یک روستای جدید به نامِ "جیالپونگ" را در جنوب "منطقه خودمختار تبت" ایجاد کرده است. در ماه آپریل سال ۲۰۲۰، دبیر کل حزب کمونیست چین در منطقه خودمختار تبت (وو یینگ جی) با عبور از دو گذرگاه، به روستای جدید و تازه تاسیس سفر کرد. وی در آنجا از مردم بومی خواست تا برخی مسائل سنتی را کنار بگذارند و پرچم نظام کمونیستی چین را افراشته کنند.

اخبار مرتبط با سفر این مقام چینی به روستای جدیدالتاسیسِ جیالپونگ، به نحو گسترده‌ای توسط شبکه‌های تلویویزیونی محلی و همچنین روزنامه‌های منطقه تبت پوشش داده شد. این مساله چندان در بُعد بین المللی مورد توجه قرار نگرفت. صد‌ها روستا با مدیریت دولت چین در منطقه مورد مناقشه تبت (حاکمیت چین در این مناطق با چالش‌هایی از سوی ساکنان بومی و همچنین برخی بازیگران خارجی رو به رو است)، احداث شده اند با این حال اینطور به نظر می‌رسد که روستای تازه تاسیسِ مذکور، وضعیت متفاوتی دارد.

به گزارش فرارو، روستای جیالپونگ که توسط چین ایجاد شده، در واقع، در خاکِ کشور بوتان قرار دارد. از این منظر، دبیر کل حزب کمونیست چین در منطقه تبت و بسیاری از روزنامه نگاران و نیرو‌های دیگر همراه وی، در واقع برای احداث روستای جدیدالتاسیس، وارد خاک یک کشور خارجی شده اند و در این مسیر، از مرز‌های بین المللی عبور کرده اند. آن‌ها در منطقه‌ای به وسعتِ ۲۳۲ مایل مربع حضور داشتند که دولت چین از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی، ادعای حاکمیت بر آن را دارد. با این حال، از منظر بین المللی، منطقه مذکور بخشی از خاک بوتان به حساب می‌آید. در این چهارچوب، چین جدای از تاسیس روستا در خاک بوتان، اقدام به ایجاد زیرساخت‌های نظامی، امنیتی و همچنین ساخت و ساز‌های مسکونی، در خاک یک کشور خارجی کرده است.

ساخت و ساز‌های روستایی و نظامی چین در روستای جیالپونگ (شمال بوتان)

ساخت و ساز‌های جدید چین در خاک بوتان، در راستای ابتکار عملِ "شی جین پینگ" رئیس جمهور چین از سال ۲۰۱۷ قرار دارد که هدف اصلی آن، تقویت مناطق مرزی تبت با هدف تثبیت موضع چین در برابر هند و دیگر همسایگان چین، در امتداد مرز‌های هیمالیا است. در این چهارچوب باید گفت که چین نیازی به ساخت و ساز‌های جاری خود در بوتان ندارد بلکه هدف اصلی آن مجبور کردن دولت بوتان به اعطای مناطقی از خاک بوتان (به چین) است که چین با تکیه بر آن ها، از یک برتری نظامی قابل توجه در رقابت‌های راهبردی اش با هند برخوردار خواهد شد.

جیالپونگ در شرایط کنونی، یکی از سه روستای جدید و تازه تاسیس توسط چین در خاک بوتان، به همراهِ: ۶۶ مایل راه خاکی، یک نیروگاه تولید برق، دو اداره دولتی وابسته به حزب کمونیست چین، یک پایگاه ارتباطی و مخابراتی، یک انبار بزرگ مرتبط با وضعیت بحرانی و فوق العاده، پنج ایستگاه پلیس و نیرو‌های امنیتی، یک ایستگاه دریافت ماهواره، یک پایگاه نظامی و دیگر تاسیسات نظامی و امنیتی است که چینی‌ها در مناطق شمالی خاک بوتان احداث کرده اند.

حضور "وو یینگ جی" دبیر کل حزب کمونیست چین در منطقه خودمختار تبت در مناطق تحت کنترل چین در کشور بوتان (حضور نیروی نظامی در این عکس، حاکی از کنشگری نظامی و امنیتی چین در خاک بوتان است)

بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که نوع از رویه‌های مرزی چین، در نوع خود شدیدا تحریک‌آمیز هستند و باید آن‌ها را بی سابقه دانست. امری که به زعم کارشناسان می‌تواند وجهه بین المللی چین را نیز عمیقا خدشه دار کند و در بعد منطقه‌ای نیز، باعث واکنش و هراس همسایگاه چین از این کشور شود. پیشتر نیز در سال ۲۰۱۷، یک رسانه هندی گزارش داد که چین یک روستا به نام "پانگدا" را در مرز‌های جنوب غربی بوتان تاسیس کرده است.

چین این مساله را تایید یا رد نکرده است. با این حال، برخی ناظران و تحللیگران تاکید دارند که احتمالا بوتان در سکوت خبری، منطقه‌ای که روستای چینی در آن تاسیس شده را به چین واکذار کرده، اما در این رابطه اطلاع رسانی انجام نداده است. مساله‌ای که در نوع خود می‌تواند به چین در منازعات راهبردی اش با هند (مخصوصا در بحث مناقشات مرزی پکن با دهلی نو)، برتری قابل توجهی بدهد.

تصویر برخی جاده‌های ایجاد شده توسط چین در مناطق شمالی کشور بوتان

روستای جیالپونگ که ساخت و ساز‌ها در آن، پنج سال زودتر از روستای پانگدا آغاز شد، نمایانگرِ طیفی از ساختار‌های قابل توجه ایجاد شده از سوی پکن نظیر راه و پایگاه نظامی و ساختمان‌ها و دیگر زیرساخت‌هاست و نشان می‌دهد چین از این قابلیت برخوردار است که در فرصت زمانی محدود، شبکه‌های مورد نیاز زیرساختی خود را در مناطق مد نظرش ایجاد کند.

ساخت و ساز‌های قابل توجه چین در شمال کشور بوتان

از سال ۲۰۱۵، چین سه روستا، هفت پروژه جاده ای، و حداقل گنج پایگاه نظامی و پلیس را مناطق شمالی بوتان ایجاد کرده است. این ساخت و ساز‌ها مستند به گزارش‌ها و ویدئو‌های تولید شده از سوی دولت چین هستند. در این رابطه، تصاویر ماهواره‌ای نیز وجود دارند که حاکی از توسعه قابل توجه ساخت و ساز‌های چین در مناطق شمالی بوتان هستند. تا دهه ۱۹۸۰ میلادی، برخی مناطقِ شمالی بوتان که اکنون چین در آن‌ها ساخت و ساز انجام می‌دهد، در داخل مرز‌های چین قرار نداشتند با این حال، در شرایط فعلی، این مناطق به نحو رسمی به مثابه بخشی از خاک چین (از منظر دولت چین) ارزیابی می‌شوند».

این مساله موجب شده تا نه تنها در محیط پیرامونی چین، بلکه در عرصه بین المللی نیز نگرانی‌هایی نسبت به رویه‌های چین ایجاد شود. بسیاری از تحلیلگران غربی بر این مساله تاکید دارند که دولت چین به عنوان یک قدرت نوظهور در جهان، نقطه شروع اوج گیری خود را ابتدا، از محیط پیرامونی خود تعریف می‌کند و سپس دست به اقدامات گسترده‌تر در عرصه جهانی خواهد زد. درست به همین دلیل است که حساسیت‌های فراوانی در مورد نوعِ رویکرد دولت چین به تایوان وجود دارد. چین سال هاست که بر این مساله تاکید می‌کند که تایوان بخشی از خاک آن است و در صورتی که این کشور بخواهد از چین اعلام استقلال کند، با واکنش سنگین و حتی نظامیِ پکن رو به رو خواهد شد.

از این منظر، تحلیلگرانِ مخصوصا غربی بر این باورند که حضور و نفوذ رسمی چین در شمال بوتان نیز می‌تواند تکمیل کننده این پازل باشد و در راستای گام‌های ابتدایی پکن جهت توسعه نفوذ جهانی اش باشد. امری که در نوع خود می‌تواند حساسیت‌های کشور‌های همسایه با چین را نیز به نحو قابل توجهی افزایش دهد. در این رابطه به طور خاص بسیاری از ناظران و تحلیلگران، به منازعات مرزی گسترده چین با همسایگان آن (نظیر ویتنام و ژاپن) اشاره می‌کنند و یا رویه‌های پکن در دریای چین جنوبی را مورد اشاره قرار می‌دهند.