دو پاشنه آشیل اقتصاد آمریکا

آخرین گزارش از شرایط بازار کار که در روز دوم ماه آوریل منتشر شد تصویری فوق‌العاده را ترسیم می‌کند: در طول ماه گذشته آمریکا بیش از ۹۰۰ هزار شغل ایجاد کرده است. این رقم که بیشترین رشد را از ماه آگوست نشان می‌دهد منعکس‌کننده شرایط اقتصاد آمریکا در نیمه نخست ماه مارس در زمانی است که آمارگیری انجام شده است. ولی نگاهی به داده‌های اقتصادی روزانه در هفته‌های اخیر، از مراجعه‌کنندگان به رستوران‌ها گرفته تا رفتار جست‌وجوی گوگل نشان‌دهنده افزایش سرعت رشد بهبود اقتصادی از آن زمان است. رونق اقتصادی پس از بحران در آمریکا آغاز شده است. علاوه بر روند بهبودی، آسیب ماندگار به مشاغل یا شیوع مجدد سویه‌های جدید کرونا می‌تواند دو پاشنه آشیل اقتصاد کرونا باشد.

دنیای‌اقتصاد در ادامه نوشت: بازگشت سریع مورد استقبال قرار خواهد گرفت، چراکه بزرگ‌ترین اقتصاد جهان راه زیادی برای بازگشت به اوج اقتصادی قبل از کرونای خود دارد و خسارت وارد شده سخت بوده است. حتی پس از آخرین آمار‌های بازار کار همچنان تعداد افراد شاغل ۸ میلیون نفر کمتر از شرایط قبل از کروناست.

تلفات شغلی بیشتر بین گروه‌های با درآمد پایین‌تر اتفاق افتاده است (با این وجود اینکه زنان بیشتر از مردان آسیب دیده‌اند دیگر مطرح نیست). یک‌سوم کسب‌و‌کار‌های کوچک همچنان تعطیل هستند. فقر نسبت به قبل از وقوع کرونا، بالاخص در میان خانواده‌های سیاه پوست آمریکایی، افزایش یافته است و تاثیر بسته شدن مدارس بر دانش‌آموزان می‌تواند برای دهه‌ها ادامه پیدا کند.

داده‌های آماری که بیشترشان توسط بخش خصوصی تهیه می‌شوند قبل از اینکه آمار‌های دولتی منتشر شوند، در شناسایی نقاط عطف اقتصادی اهمیت دارند. در ماه مارس و آوریل سال ۲۰۲۰، بسیار پیش از انتشار آمار‌های دولتی، این آمار‌های تهیه شده توسط بخش خصوصی نشان دادند که اقتصاد در حال سقوط از یک صخره است. اما خوشبختانه یک سال بعد این داده‌ها نوید اقتصادی را می‌دهند که به سرعت در حال رشد است.

اکونومیست با استفاده از داده‌های گوگل یک شاخص فعالیت اقتصادی تولید کرده که بازدید افراد از محل کار، ایستگاه‌ها، خرده‌فروشی‌ها و سایت‌های تفریحی را اندازه‌گیری کرده است. این شاخص یک‌ماه پیش ۳۰ درصد نسبت به خط پایه پیش از کرونای خود پایین‌تر بود (نمودار را مشاهده کنید). اما در روز‌های اخیر این شاخص به ۲۰ درصد پایین‌تر از زیر خط پایه رسیده است. آمار‌های دیگر نیز این روند‌ها را تایید می‌کنند؛ تعداد مسافرانی که از طریق فرودگاه‌های آمریکایی مسافرت کرده‌اند به سرعت رشد کرده است.

اقتصاددانان همچنین با دقت بالایی آمار‌های اوپن تیبل OpenTable یک پلت‌فرم رزرو بلیت را رصد کرده‌اند. در ماه فوریه تعداد مشتری‌های رستوران‌ها ۴۸ درصد نسبت به حالت عادی پایین‌تر بوده است، اما در ماه آوریل تاکنون این آمار به ۱۸ درصد رسیده است. آمار اقامت در هتل‌ها نیز به سرعت در حال رشد است. شاخص‌های مربوط به تولید و فعالیت‌های خدماتی نیز به سرعت در حال رشد هستند.

تعداد افرادی که از خانه‌های خود بیرون زده‌اند رو به افزایش است، که بخشی از آن درنتیجه موفقیت کمپین واکسیناسیون است که به محدودیت‌ها اجازه داده تا اندازه‌ای کاهش یابند. از سویی زمانی که مردم خانه را ترک می‌کنند پول برای خرج کردن دارند؛ ۱۷ مارس خزانه‌داری آمریکا ۲۵۰ میلیارد دلار در قالب چک‌های محرک اقتصادی به حساب‌های بانکی مردم واریز کرد، که به پس‌انداز‌های شخصی ۵/ ۱ هزار میلیاردی مردم اضافه شد (حدود ۱۰ درصد از هزینه سالانه مصرف‌کنندگان) که خانوار‌ها تا آخر سال ۲۰۲۰ جمع کرده بودند.

ردیاب بانک جی پی مورگان JPMorgan Chase نشان می‌دهد که میزان برداشت از کارت‌های بانکی به میزان پیش از کرونا نزدیک شده است. طبق یافته‌های شرکت داده‌پردازی کاردیفای Cardify، در اواخر ماه مارس هزینه کل نسبت به ماه گذشته ۲۰ درصد افزایش داشته است.

نتیجه این است که امکان دارد آمریکا در فصل دوم ۲۰۲۱ یک رشد اقتصادی بسیار بزرگ را به ثبت برساند. تحقیق نیکولاس ولوزکو محقق OEDC تصویری از آنچه در آینده می‌تواند روی دهد ارائه کرده است. او از نوع دیگری از داده‌های واقعی، یعنی موتور جست‌وجوی گوگل، برای ایجاد مقادیر تولید ناخالص داخلی برای اقتصاد‌های G۲۰ بهره برده است. در هفته پایانی ماه مارس تولید ناخالص داخلی آمریکا نسبت به پیش‌بینی‌های قبل از وقوع کرونا ۴ درصد پایین‌تر است. این بالاترین رقم در طول یک‌سال است و بسیار بهتر از اکثرکشور‌های ثروتمند دیگر است.

اکثر پیش‌بینی‌کنندگان حالا انتظار دارند رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا در سال ۲۰۲۱ به ۶ درصد یا بالاتر برسد. در صورتی که این اتفاق بیفتد تعجب‌برانگیز نخواهد بود اگر به افزایش اشتغال یک میلیون نفر در ماه یا بیشتر در گزارش‌های مربوط به اشتغال در آینده برسد؛ نرخ بیکاری می‌تواند به همین زودی‌ها به سطوح قبل از وقوع همه‌گیری کرونا بازگردد. ولی دو عامل می‌تواند کار را خراب کند؛ یکی از این عوامل مربوط به زخم‌های اقتصادی است. برخی اقتصاددانان نگران هستند که همه‌گیری به ظرفیت تولیدی آمریکا ضربه وارد کرده باشد، چراکه اگر کسب‌و‌کار‌های بسیاری ورشکسته شوند آنگاه حتی با وجود تقاضای بالا بسیاری از آمریکایی‌ها شغلی ندارند که به آن بازگردند.

تا امروز هیچ مدرک مجاب‌کننده‌ای از موج ورشکستگی وجود ندارد. در سال ۲۰۲۰ ورشکستگی‌های مالی کل حدود ۱۵ درصد نسبت به سال قبل پایین‌تر بوده است. حمایت مالی گسترده‌ای که از سوی دولت فدرال به شرکت‌ها داده شده به آن‌ها برای پرداخت صورت‌حساب‌هایشان کمک کرده است، در حالی که بسیاری از صاحبخانه‌ها اجاره‌های خود را کاهش داده‌اند. در سال ۲۰۲۱ تاکنون ورشکستگی‌ها پایین مانده است، ولی هیچ کس واقعا نمی‌داند با تمام شدن کمک‌های دولتی و تمایل صاحبخانه‌ها برای جبران درآمد از دست رفته در ماه‌های پیش رو آیا شاهد افزایش نرخ ورشکستگی‌ها در آینده خواهیم بود یا خیر.

دومین عامل مربوط به نگرانی‌ها بابت جهش دوباره همه‌گیری به‌رغم پیروزی‌هایی است که با واکسیناسیون به دست آمده است. این نگرانی‌ها بالاخص در مورد سویه‌های بیماری کرونا، چون سویه‌ای که نخستین بار در انگلستان دیده شد وجود دارد، سویه‌ای که بسیار سریع‌تر گسترش می‌یابد (با این وجود شیوع سویه انگلیسی کاهش موارد ابتلا را در خود انگلستان متوقف نکرده است و در آمریکا نیز واکسیناسیون به سرعت پیش می‌رود). موارد ابتلا به کووید-۱۹ در آمریکا حالا دوباره رو به افزایش گذاشته و در برخی مناطق، چون شیکاگو و نیوجرسی بازگشایی‌ها را متوقف کرده است.

این اتفاق بهبود را کند می‌کند، ولی هنوز آن را متوقف نکرده است. واکسیناسیون گسترده ارتباط میان ابتلا و بستری شدن را ضعیف‌تر کرده است. در میشیگان و فلوریدا، دو ایالتی که موارد ابتلا به کرونای انگلیسی در آن بالاست، شاخص فعالیت اقتصادی مبتنی بر یافته‌های گوگل در روز‌های اخیر ضعیف شده است، با این وجود هنوز نسبت به فصل اول سال قوی‌تر است. در این مسیر ناکامی‌هایی به‌وجود خواهد آمد، ولی انتظار می‌رود اخبار خوب اقتصادی افزایش یابند.