همه شده‌اند سخنگوی شورای نگهبان!

با نزدیک‌شدن به زمان انتخابات ۱۴۰۰، گمانه‌زنی‌ها از حضور نامزد‌های مختلف ریاست‌جمهوری افزایش یافته و در این بین، ادعای رد شدن صلاحیت برخی نامزد‌ها از‌سوی شورای نگهبان، حربه‌ای برای تخریب رقبا شده است. یکی از این موارد، سخنان حداد‌عادل درباره صلاحیت محمود احمدی‌نژاد بود؛ سخنانی که موجب خشم احمدی‌نژاد و واکنش او شد؛ احمدی‌نژاد، حداد‌عادل را به دست‌بوسی فرح در زمان پهلوی دوم متهم و حداد‌عادل نیز تهدید به شکایت کرد.

ماجرای پیش‌بینی رد‌صلاحیت محمود احمدی‌نژاد به نشست خبری سخنگوی شورای نگهبان در تابستان باز‌می‌گردد؛ کدخدایی پیشنهاد داد افرادی که سابقه رد‌صلاحیت دارند، مجددا نامزد انتخابات نشوند. این سخنان به‌منزله رد‌صلاحیت احمدی‌نژاد در نظر گرفته شد و مدت‌ها خبری از رفتار‌های انتخاباتی او نبود و محافل نزدیک به او از انصراف او برای نامزدی خبر داده بودند که به‌تازگی با توجه به پررنگ‌شدن حضور او در رسانه‌های مختلف، پیش‌بینی می‌شود او برای ۱۴۰۰ نامزد انتخابات شود.

البته مسئله پیش‌بینی رد‌صلاحیت‌ها سر دراز دارد؛ با توجه به سابقه برخورد شورای نگهبان، پیش‌بینی ردصلاحیت نامزد‌های اصلاح‌طلب بسیار جدی است و همین امر اجماع بر یک نامزد اصلاح‌طلب را سخت کرده؛ حتی احتمال حمایت از نامزدی اجاره‌ای همچون ۹۲ و ۹۶ مطرح شده است.

اما این پیش‌بینی‌ها از ردصلاحیت‌های احتمالی شورای نگهبان با انتقاد سخنگوی شورا مواجه شده است. عباسعلی کدخدایی، رئیس پژوهشکده و سخنگوی شورای نگهبان، در حضور در جمع دانشجویان بسیجی در اردوگاه سیدالشهدا آبعلی، ضمن سخنرانی به سؤالات دانشجویان پاسخ گفته و از وضعیت پیش‌بینی ردصلاحیت‌ها انتقاد کرده است.

سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ برای کشور مهم است، تصریح کرد: در ۴۰ سال گذشته انتخابات به‌صورت آزادانه و با حضور مردم برگزار شده است؛ به عبارتی صرفا مردم انتخاب می‌کنند و کسی نمی‌تواند دخالتی در رأی مردم داشته باشد.

کدخدایی افزود: ان‌شاءالله این دوره نیز با حضور و مشارکت مردم انتخابات خوبی انجام خواهد شد و امیدواریم فرد اصلح و کارآمدی انتخاب شود و کشور با سرعت بیشتری در مسیر پیشرفت و توسعه قرار گیرد.

او در پاسخ به پرسش دانشجویی که چرا برخی کاندیدا‌های پیروز از‌سوی شورای نگهبان رد‌صلاحیت نشدند، گفت: شورای نگهبان یک کنشگر سیاسی نیست که به‌عنوان یک حزب سیاسی عمل کرده و مطابق با خواست و سلیقه سیاسی احزاب در نظارت بر انتخابات عمل کند.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: قانون انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری را مجلس شورای اسلامی تصویب می‌کند و مجری آن در بررسی صلاحیت‌ها شورای نگهبان است. ابزار قانونی در اختیار مجلس است که انتظارات باید در چارچوب قانون اساسی و قانون مصوب مجلس باشد.

او در ادامه با اشاره به اصلاح قانون انتخابات گفت: اصلاح قانون انتخابات، مطالبه شورای نگهبان بوده، ولی برخی معتقدند نمی‌توان به متن اصل ۱۱۵ قانون اساسی در قانون عادی مصوب مجلس چیزی اضافه کرد یا آن را تخصیص زد. در سیاست‌های کلی انتخابات آمده که شاخص‌های نامزد‌ها را شورای نگهبان اعلام و تبیین کند، ولی جزئی‌تر از آن بر عهده مجلس شورای اسلامی است.

کدخدایی اظهار کرد: من هم موافقم فردی که قرار است داوطلب بشود و مسئولیت‌هایی را هم در گذشته داشته، به شورای نگهبان دعوت کنیم و برنامه‌ها، مشاوران و توانمندی‌های او را بشناسیم و بشنویم و دقیق‌تر ارزیابی کنیم، اما عده‌ای همین را هم بر‌نمی‌تابند.

عضو حقوق‌دان شورای نگهبان در پاسخ به این مطلب که چرا برخی کاندیدا‌ها تأیید‌صلاحیت‌شده اکنون نتوانسته‌اند به وعده‌های خود عمل کنند و رفتار آن‌ها تغییر کرده است، خاطرنشان کرد: هیچ تضمینی نمی‌توانیم بدهیم که کسی که امروز تأیید صلاحیت می‌شود تا پایان دوره‌اش همین‌طور می‌ماند و همه وعده‌ها و برنامه‌هایش را اجرا می‌کند.

کدخدایی مطالبه‌گری را ویژگی بارز جنبش دانشجویی عنوان کرد و به دانشجویان توصیه کرد: بی‌رحمانه انتقاد کنید و در برابر مسئولان صریح باشید، اما انصاف و حق را هم در نظر بگیرید.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به پرسش دانشجویی درباره گمانه‌زنی برخی افراد و چهره‌های سیاسی درباره رد یا تأیید صلاحیت شدن نامزد‌ها در انتخابات ۱۴۰۰ گفت: افراد مختلف در دوره‌های گوناگون اظهاراتی درباره عملکرد شورای نگهبان می‌کنند.

او افزود: همین‌جا اعلام می‌کنم نه‌تن‌ها بیرون از شورا، بلکه خود اعضای شورای نگهبان هم نمی‌توانند بگویند که در بررسی صلاحیت داوطلبان چه اتفاقی می‌افتد و آیا داوطلبی رد یا تأیید می‌شود.

کدخدایی با بیان اینکه در برخی دوره‌ها، افرادی را داشته‌ایم که رأی آن‌ها شش به شش شده و فاصله آرای اعضا بسیار به هم نزدیک بوده است، تأکید کرد: افراد مختلفی سخنگوی شورای نگهبان شده‌اند و از طرف شورای نگهبان اظهارنظر می‌کنند که فلانی رد یا تأیید می‌شود.

سخنگوی شورای نگهبان متذکر شد: به‌هیچ‌وجه چنین اظهار نظراتی معتبر نیست و تأثیری بر شورای نگهبان ندارد و حتی اعضای شورای نگهبان هم نمی‌توانند الان از جانب شورای نگهبان اظهارنظر کنند. باید تا بعد از ثبت‌نام و شروع بررسی صلاحیت‌ها از سوی اعضای شورای نگهبان صبر کرد.

با توجه به سخنان سخنگوی شورای نگهبان، احتمال رد یا تأیید صلاحیت نامزد‌ها قابل پیش‌بینی نیست و سخنان برخی با قاطعیتی که گویی از نظر اکثریت اعضای شورا مطلع هستند یا چینش نامزد‌ها از قبل، جز تبلیغات منفی تأثیری ندارد و نمی‌تواند به واقعیت نزدیک باشد.