فرارو- هفته پیش با خبری شدن اجازه رهبری درباره بررسی مجدد اف‌ای‌تی‌اف درمجمع تشخیص مصلحت بار دیگر صف‌بندی‌ها در موافقت و مخالفت با پذیرش اف‌ای‌تی‌اف شکل گرفت.
به گزارش فرارو، هر دو گروه موافقان و مخالفان اف‌ای‌تی‌اف دلایل خاص خود را دارند و روایتی متفاوت از اف‌ای‌تی‌اف ارائه می‌دهند. حامیان اف‌ای‌تی‌اف گر چه هیچ‌گاه آن را راه‌حل تمام مشکلات موجود ندانستند، اما می‌گویند اف‌ای‌تی‌اف تسهیل‌گر رشد و رونق اقتصادی است. از این منظر چنانچه مهدی پازوکی اقتصاددان در گفتگویی با فرارو گفته بود: حتی با برداشتن تحریم‌ها بدون اف‌ای‌تی‌اف نمی‌توانیم به سمت رونق اقتصادی حرکت کنیم.
وی همچنین اظهار کرده بود: امروز دیگر با سیستم چمدانی نمی‌شود کالا صادر یا وارد کرد، چون در آن فساد است. البته مشکل اقتصاد ما به‌تنهایی با اف‌ای‌تی‌اف حل نمی‌شود. مشکل ما به خودمان برمی‌گردد. ما باید ابتدا از تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران داخلی حمایت کنیم تا تولید ملی افزایش پیدا کند و بتوانیم بازار صادراتی به دست بیاوریم. بعد به دنبال سرمایه‌گذاری خارجی باشیم. سرمایه‌گذار خارجی هم وقتی وارد می‌شود که ما مقررات را بپذیریم. وقتی در تحریم باشیم و سیستم بانکی ما با دنیا کار نکند هیچ سرمایه‌گذار خارجی حاضر به این کار نیست. اف‌ای‌تی‌اف مثل فیفا در فوتبال است. شما اگر مقررات فیفا در فوتبال را نپذیرید حتی یک تیم فوتبال محلی هم نمی‌تواند با تیم ملی شما بازی بکند، چون توبیخ می‌شود. ما اگر می‌خواهیم با بازار جهانی تجارت بکنیم و بازار‌های منطقه‌ای را به دست بیاوریم باید اف‌ای‌تی‌اف را بپذیریم.
کامران ندری متخصص نظام بانکداری و معاون پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی نیز در گفتگو با فرارو در این باره با تایید نقش تسهیل‌گرانه اف‌ای‌تی‌اف در رونق و رشد اقتصادی گفت: اگر شما بخواهید با کشور‌های دیگر تجارت داشته باشید و صادرات و واردات کنید تسویه مبادلات‌تان باید از طریق نظام بانکی بین‌الملل اتفاق بیفتد. اگر بانک‌های شما الزامات اف‌ای‌تی‌اف را رعایت نکنند بانک‌ها ارتباط شان را با بانک‌های شما قطع می‌کنند. درست است که می‌توانید مثل الان از طریق صرافی‌ها و سایر کانال‌هایی که باز شده این تبادلات را داشته باشید، اما این خیلی فرق می‌کند با این که نظام بانکی بین‌الملل در دسترس شما باشد. وقتی دسترسی‌تان محدود است هزینه‌های تان بالا می‌رود. اگر بین اقتصاد ما با اقتصاد‌های دیگر تجارت برقرار باشد می‌توانید از مزایای اقتصاد‌های دیگر استفاده کنید، تولیدات با کیفیت بالاتر و هزینه‌های پایین‌تر داشته باشید و کشور‌های دیگر هم می‌توانند از مزایای کشور شما استفاده کنند. تجارت آزاد برای طرفین مبادلات، سود دارد.
وی افزود: بدون تجارت، رشد اقتصادی منفی می‌شود. مشکل نپذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف، این است که تجارت را محدود می‌کند و محدود شدن تجارت به اقتصاد و رفاه مردم در کشور لطمه می‌زند؛ بنابراین پذیرفتن الزامات اف‌ای‌تی‌اف، راه را برای تجارت باز می‌کند، اما این‌که فکر کنید در این صورت، همه مشکلات تولیدات‌تان برطرف می‌شود اینطور نیست. ما در داخل مشکلات خیلی زیادی داریم که به اف‌ای‌تی‌اف ربطی ندارد. فضای کسب و کارمان تعریف زیادی ندارد. نظام مالیاتی ما مناسب نیست و به تولید در اقتصاد کمکی نمی‌کند. نهاد‌هایی که ریسک‌های فعالیت‌های اقتصادی را پوشش بدهند خیلی ضعیف هستند. تورم در اقتصاد ما بالاست. تامین مالی در اقتصاد ما به خاطر بالا بودن تورم، هزینه‌اش بالا می‌رود. پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف می‌تواند به اقتصاد ما کمک کند، ولی ریشه خیلی از مشکلات ما، داخلی است و پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف این مشکلات را حل نمی‌کند. اما پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف مراودات و تعاملات با دنیا را تسهیل می‌کند. در ضمن گرچه پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف همه مشکلات داخلی ما را حل نخواهد کرد، اما در تعامل با دنیا یاد می‌گیریم مشکلات داخلی خود را چگونه حل کنیم.
از منظر این گروه مواجهه مخالفان اف‌ای‌تی‌اف با این مسئله بیشتر سیاسی است تا فنی. ندری دراین باره اظهار کرد: مواجهه‌ای که این روز‌ها با اف‌ای‌تی‌اف صورت می‌گیرد سیاسی است. درعالم سیاست، اقتصاد یکی از ابعاد قضیه است. سیاستمدار غیر از اقتصاد خیلی چیز‌های دیگر را در نظر می‌گیرد مثلا سیاستمداران ما روی واژه امنیت، خیلی مانور می‌دهند و می‌گویند اگر ارتباط با دنیا برای ما نفع اقتصادی داشته باشد، ولی امنیت ما را به خطر بیندازد ما آن نفع اقتصادی را نمی‌خواهیم. پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف، منفعت اقتصادی دارد، اما همه چیز اقتصاد نیست. منظورمان از اقتصاد، معیشت کل مردم است. پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف به معیشت کل مردم کمک می‌کند، ولی ممکن است منافع گروه‌هایی خاص در اقتصاد را در کشور به خطر بیندازد. کسانی که از دور زدن تحریم‌ها و قوانین ومقررات بین المللی ارتزاق می‌کنند از پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف، متضرر می‌شوند بنابراین تمایلی ندارند که ایران، اف‌ای‌تی‌اف را بپذیرد. کاسبان تحریم که در شغل خود یعنی دور زدن تحریم‌ها به گرفتن کمیسیون‌ها بالا مشغول هستند با پذیرش اف‌ای‌تی‌اف، کسب و کارشان را از دست می‌دهند؛ لذا مسئله به لحاظ سیاسی، پیچیده است و از نظر اقتصادی شکی نیست که اف‌ای‌تی‌اف به معیشت کل مردم، کمک کند.
وی اضافه کرد: باید دید این گروه‌های سیاسی مخالف اف‌ای‌تی‌اف در اقتصاد چه قدرتی دارند. گاهی این گروه با این که اقلیت است، اما آنقدر قدرت دارد که برمعاش و معیشت اکثریت مردم تسلط پیدا می‌کند. آن دیگر بحث جداگانه‌ای است. مهم این است که پذیرفتن اف‌ای‌تی‌اف به معیشت کل مردم کمک می‌کند. رفاه بیشتر برای جامعه فراهم می‌کند و زندگی کردن را برای مردم آسان می‌کند مشروط به این‌که مشکلات داخل خود را هم حل کنیم.
برخی چون پازوکی نیز معتقد هستند یکی دیگر از علل مخالفت با اف‌ای‌تی‌اف، ناآگاهی است. به گفته او، این‌ها جامعه جهانی را نمی‌شناسند. این‌ها فکر می‌کنند در خارج افراد در شبانه روز فقط مشغول هرزه گردی هستند. همین هم موجب مخالفت با اف‌ای‌تی‌اف می‌شود.
روایت مخالفان اف‌ای‌تی‌اف
اما مخالفان اف‌ای‌تی‌اف نیز دلایل خاص خود را دارند. عبدالمجید شیخی اقتصاددان و استاد دانشگاه در این باره به فرارو گفت: اف‌ای‌تی‌اف حدود ۳۴ کشور و در راس آن‌ها آمریکا و اسرائیل را در برمی‌گیرد. اف‌ای‌تی‌اف، طراحی شده تا کشور‌هایی را که خارج از چارچوب‌های سیاست‌های مختلف غرب، دنبال استقلال هستند و خارج ازسلطه بیگانگان قرار دارند تحت سلطه و احصا خود در بیاورد. در زمان تحریم‌ها، عضویت در اف‌ای‌تی‌اف وضعیت ما را بهتر نمی‌کند که بدتر می‌کند. زمانی هم که تحریم نباشیم اف‌ای‌تی‌اف، حربه‌ای در دست استعمار و کشور‌های سلطه‌گر برای کنترل کشور‌های دیگر است.
وی با اشاره به عضویت اکثر کشور‌های دنیا در اف‌ای‌تی‌اف بیان کرد: الان یک سالی هست اف‌ای‌تی‌اف ما را درفهرست سیاه قرار داده، اما کجا صادرات و واردات ما کاهش پیدا کرده است. صادرات و واردات ما بیشتر شده است. خط اول موانع، تحریم است. اگر خاکریز اول را به دست دشمن بدهید یعنی تحریم‌ها را برنداریم عضویت در اف‌ای‌تی‌اف می‌شود خاکریز دوم برای دشمن. کشور‌هایی مانند چین و روسیه که در چارچوب اف‌ای‌تی‌اف فعالیت می‌کنند از نظر توانمندی اقتصادی بالا هستند و کشور‌های غربی به آن‌ها نیاز دارند. سطح معاملات غرب با چین بسیار بالاست و آمریکا به چین نیاز دارد. اگر این‌ها را تحریم کند در واقع خودشان را تحریم کردند. اما رتبه ما دراقتصاد جهانی ۱۸ تا ۲۰ است. به لحاظ سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و تمدنی هم ما یک قطب جریان‌ساز در دنیا هستیم و تمام یافته‌های نظام سرمایه‌داری را با الگوی حکومت جمهوری اسلامی زیر سوال می‌بریم کشوری استثنایی با حاکمیت شیعی هستیم که دو بال ضدیت با استعمار و ظلم نکردن و نپذیرفتن ظلم را دارد؛ بنابراین این‌ها به ویژه از این ابزار به شدت علیه ما استفاده می‌کنند.
از منظر این گروه هم مواجهه حامیان اف‌ای‌تی‌اف با این مسئله سیاسی است. چنانچه شیخی در این باره عنوان کرد: این دولت یک دولت سازشکار و ذلیل است. عضویت در توافق برجام به اقتصاد ضربه وارد و دشمن را پرروتر کرد. این‌ها هنوز دارند با این مسایل به صورت سیاسی برخورد می‌کنند. همین آقایان سازشکار در دهه ۷۰ چشم بسته دنبال عضویت در سازمان تجارت جهانی بودند آن هم بدون هر گونه مطالعه‌ای. ولی مطالعاتی که ما در آن سال‌ها انجام دادیم نشان داد عضویت در سازمان تجارت جهانی مثلا در بخش کشاورزی به نفع کسانی است که در تولید کالا‌ها برتری دارند. این برتری شامل برتری فراوری و فناروی، تولید انبوه و دیگری قیمت تمام شده کمتر بود. حتی کارشناسان خود تجارت جهانی می‌گفتند عضویت در این سازمان به نفع کشور‌هایی است که تولیدکننده خالص باشند. اما ما، چون صادرکننده خالص نفت هستیم این کالا را درچارچوب توافق‌های سازمان تجارت جهانی نیاوردند. مثل روز روشن بود که این توطئه است. همان توطئه هنوز برقرار است. ما کاری به عضویت در سازمان تجارت جهانی نداریم. چون آمریکا جلوی عضویت ما را گرفته است. حالا همان برخورد سیاسی را همین آقایان طرفدار آقای هاشمی رفسنجانی، اصلاح طلبان و دولت بی‌تدبیر با اف‌ای‌تی‌اف و ملحقاتش می‌کنند.
ورای اظهارات موافقان و مخالفان، چنانچه کارشناسانی چون پازوکی می‌گویند بالاخره ایران باید تکلیف خودش را با دنیا مشخص کند آیا می‌خواهد با دنیا تجارت داشته باشد؟ یا می‌خواهد دور خودش سیم خاردار بکشد و اقتصادش بسته باشد مانند کره شمالی و تجارت چمدانی داشته باشد با آن همه فسادی که دارد و داریم؟
