رکوردداران گرانی

در گزارش مرکز آمار اصلی‌ترین تغییرات متوسط قیمت گروه‌های مختلف خوراکی منتشر شده است. کره حیوانی با بیش از ۴۰ درصد افزایش قیمت ماهانه رکورددار تورم ماهانه کالا‌های خوراکی بوده است.

دنیای‌اقتصاد در ادامه نوشت: بررسی تورم نقطه به نقطه از رکورددار بودن هندوانه با ۱۵۵ درصد و در رتبه بعدی برنج خارجی درجه یک با بیش از ۱۳۶ درصد افزایش قیمت نسبت به مهر ماه سال گذشته خبر می‌دهد. تخم‌مرغ ماشینی با حدود ۱۰۹ درصد تورم در رتبه سوم تورم نقطه به نقطه در مهر ماه قرار گرفته است.

مرکز آمار ایران طبق استاندارد ماهانه، گزارشی از متوسط قیمت کالا‌های خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور مربوط به مهر ماه ۱۳۹۹ را منتشر کرده است. در این گزارش اصلی‌ترین تغییرات تورم گروه‌های مختلف خوراکی ارائه شده است.

قله‌های گروه‌های خوراکی

در گروه نان و غلات بیشترین افزایش مربوط به برنج خارجی درجه یک با ۳/ ۱۲ درصد تورم ماهانه بوده است. بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد، این کالا روند افزایشی چند ماه اخیر خود را در مهر ماه نیز ادامه داده است. شیرینی خشک در رده دوم این گروه با ۸ درصد افزایش قیمت نسبت به ماه قبل بوده است. گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها، اقلامی مانند کنسرو ماهی تن، ماهی قزل‌آلا و مرغ ماشینی به ترتیب با ۷/ ۹، ۵/ ۹ و ۱/ ۶ درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.

در گروه لبنیات، تخم‌مرغ و انواع روغن تغییرات قیمت بالایی ثبت شده است. بیشترین افزایش قیمت ماهانه در این گروه مربوط به کره حیوانی با بیش از ۴۰ درصد افزایش در بازار بوده است.

در این ماه تخم‌مرغ ماشینی بیش از ۲۱ درصد افزایش قیمت و خامه هم ۲/ ۱۳ درصد افزایش قیمت داشته است. در مقایسه تورم نقطه به نقطه، دو کالای خامه و کره پاستوریزه حیوانی صدرنشین گروه لبنیات بوده‌اند. افزایش قیمت خامه در مهر ماه امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته حدود ۷۵ درصد و کره حیوانی نزدیک به ۶۳ درصد ثبت شده است.

در تورم نقطه به نقطه کالا‌های خوراکی، کالا‌هایی مانند تخم‌مرغ، برنج خارجی درجه یک و میوه‌های خربزه و هندوانه تورمی بیش از ۱۰۰ درصد را تجربه کرده‌اند. بین کالا‌های خوراکی منتخب، چهار خوراکی رب گوجه‌فرنگی، روغن مایع و گوشت گوسفند و گوساله درصد افزایش قیمت زیر ۲۰ درصد را در مهر ماه نسبت به مهر ماه سال ۹۸ ثبت کرده‌اند.

تورم نقطه به نقطه رب گوجه‌فرنگی بیش از ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. به عبارت دیگر در میان کالا‌های خوراکی ضروری خانوار‌ها تنها تورم رب گوجه‌فرنگی نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. سایر خوراکی‌های موردنیاز خانوارها، اما روند رشد قیمتی را به نمایش گذاشته‌اند.

همچنین پرتقال و انار بیشترین کاهش قیمت را نسبت به ماه گذشته به ثبت رسانده‌اند. در گروه مرکبات البته لیموترش از پرتقال پیروی نکرده و نسبت به ماه قبل ۹/ ۹ درصد افزایش قیمت داشته است.

گروه میوه و خشکبار با وجود افزایش قیمت‌های گذشته، در مهر ماه نیز افزایش داشتند. در این گزارش آمار مربوط به تغییرات قیمتی مغز گردو، مغز بادام درختی و پسته نیز منتشر شده است. درصد تغییر قیمت این مغز‌ها نسبت به ماه قبل ۹/ ۶، ۸ و ۸/ ۹ درصد است و درصد تغییرات نسبت به ماه مشابه سال ۱۳۹۸ برای مغز بادام ۳/ ۴۴ درصد و برای مغز گردو ۸/ ۷۴ درصد افزایش را ثبت کرده است.

در این میان پسته تنها ۸/ ۹ درصد افزایش داشته و به قیمت ۱۷۳ هزار تومان در هر کیلو در بازار مبادله شده است. پسته، اما در مهر ماه تغییر اندکی نسبت به تورم نقطه به نقطه خود داشته به‌طوری که نرخ تورم نقطه‌ای پسته در مهر ماه ۹/ ۱۰ درصد ثبت شده است.

در میان آمار تورم‌های نقطه به نقطه کالا‌های خوراکی تنها تورم چهار کالای گوشت گوسفند، گوساله و گاو، کشمش پلویی و سیب‌زمینی کمتر از ۱۰ درصد بوده‌اند. سیب‌زمینی ۹/ ۵ درصد تورم نقطه به نقطه و ۸/ ۰ درصد تورم ماهانه در مهر ماه داشته است.

با بررسی آمار تغییر قیمت ماهانه شهریور و مهر ماه، پیاز و مرغ ماشینی دو خوراکی اصلی هستند که در ماه شهریور نشانه‌های ثبات قیمت را آشکار کرده بودند. با کاهش تغییرات قیمت این دو خوراکی احتمال افزایش تورم این دو کالا در بازار وجود نداشت. با این حال، در گروه سبزیجات، پیاز بالاترین افزایش قیمت ماهانه را از آن خود کرده است؛ به‌طوری که افزایش قیمت پیاز در مهر ماه حتی از افزایش قیمت فلفل دلمه‌ای نیز پیشی گرفته است. پیاز در این ماه ۶/ ۲۰ و فلفل دلمه ۹/ ۱۹ درصد افزایش قیمت را ثبت کرده‌اند.

افزایش تورم نوشابه

با افزایش شیب افزایش قیمت‌ها نکته جالب افزایش مصرف نوشابه‌هاست. این کالای خوراکی در مهر ماه سال‌جاری ۳/ ۷ درصد افزایش را به‌عنوان تورم ماهانه و ۴/ ۵۷ درصد برای تورم نقطه به نقطه به ثبت رسانده است. شاید افزایش قیمت نوشابه‌های گازدار را بتوان به افزایش تقاضا نیز مربوط دانست. به نظر امسال تمایلات تعداد بیشتری از خانوار‌ها برای خرید نوشابه وجود داشته است.

بررسی دلایل این افزایش تقاضا نیز یکی از نکاتی است که به بررسی‌های جامع در سطح ملی نیازمند است. در مرداد ماه امسال مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران (ایسپا) مواد غذایی مصرفی ایرانیان را بررسی کرده است. براساس این افکارسنجی و مقایسه آن با سال گذشته، در سال ۱۳۹۹ نسبت به ۱۳۹۸ مصرف نوشابه گازدار خانوار‌های ایرانی افزایش پیدا کرده است. به نظر می‌رسد افزایش تقاضا برای این نوشیدنی شیرین و گازدار در ماه‌های ابتدایی پاییز نیز ادامه داشته است. طبق این نظرسنجی، از طرفی مصرف شیر و ماست خانوار‌های ایرانی در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ کاهش داشته است.

شهریور گران‌تر از مهر

کالا‌هایی مانند شیر و پنیر در گروه لبنیات، موز و مخصوصا پرتقال در میوه‌ها، روغن‌ها و همچنین نوشابه گازدار از جمله خوراکی‌هایی هستند که میزان افزایش قیمت آن‌ها در مهر ماه به میزان افزایش در شهریور ماه نرسیده است. در هر کدام از این گروه‌ها دلایلی برای کاهش یا افزایش قیمت وجود دارد به‌عنوان مثال در گروه میوه‌ها، موز و پرتقال هر دو به‌طور معمول در شهریور ماه افزایش قیمت بیشتری نسبت به مهر ماه داشتند.

افزایش قیمت گروه میوه‌ها به دلیل نوبرانه بودن پرتقال در شهریور بوده است. از طرفی عرضه موز در شهریور انتهای روند کاهشی خود را گذرانده و با افزایش عرضه در مهر ماه به تقاضای بازار برای این میوه پاسخگو بوده است پس طبیعتا انتظار می‌رود روند افزایش قیمت این میوه‌ها در مهر ماه به نسبت آخرین ماه تابستان کاهش داشته باشد.

افزایش قیمت گروه لبنیات کاملا ملموس بوده است. طبیعتا با شروع پاییز تقاضا برای لبنیات به‌خصوص شیر و خامه افزایش یافته است. به‌طوری که خامه پاستوریزه با ۲/ ۱۳ درصد و شیر ۴/ ۵ درصد تغییر نسبت به شهریور ماه، بالاترین افزایش قیمت ماهانه را در گروه فرآورده‌های لبنی ثبت کرده است. افزایش تقاضای بازار افزایش قیمت را به همراه خواهد داشت؛ به‌خصوص در مهر ماه سال‌جاری که یکی از بالاترین تورم‌های متوسط ماهانه به ثبت رسیده است.

در میان کالا‌هایی که افزایش قیمت مهر ماه کمتر از شهریور ماه بوده است، روغن‌ها از بقیه خبرسازتر هستند به‌خصوص در شرایطی که به راحتی در بازار پیدا نمی‌شود و تولید این کالای اساسی با مشکل مواجه شده است. روغن جامد و روغن نباتی از کالا‌های اساسی موردنیاز خانوار‌ها هستند که قیمت این کالا در اواسط تیر ماه به‌صورت رسمی ۱۲ تا ۱۶ درصد افزایش یافت.

با توجه به مشاهدات میدانی، کاهش عرضه در بازار روغن وجود دارد و توزیع قطره چکانی یا همان کاهش عرضه نیز افزایش قیمت را به همراه خواهد داشت. اگر در آبان ماه افزایش قیمت برای روغن‌ها رخ دهد، به عبارت دیگر در سال‌جاری برای دومین بار در فاصله کمتر از ۶ ماه شاهد افزایش قیمت رسمی یک کالای اساسی بوده‌ایم.