برنامه بانک مرکزی برای کنترل تورم چیست؟

فرارو- در ابتدای سالجاری عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی از هدفگذاری نرخ تورم در محدوده ۲۲ درصد رونمایی کرد، حال در شرایطی که به نیمه سال نزدیک شده‌ایم، همتی در جدیدترین یادداشت اینستاگرامی خود یادآور شده، دولت و بانک مرکزی از شکل گیری ابر تورم جلوگیری کرده اند.

به گزارش فرارو، رئیس کل بانک مرکزی در بخشی از یادداشت اینستاگرامی خود درباره روند تورم گفته است: با تدابیر متخذه، القای انفجار نقدینگی و ابرتورم از طریق تحریک انتظارات نیز با ناکامی مواجه شده است. افزایش موقتی نرخ تورم در ماه‌های ابتدای سال، که عمدتا ناشی از شیوع کرونا و تحریک انتظارات بود، با اقداماتی که در حال انجام است، کنترل شده و تلاش جدی برای نیل به هدف تورمی اعلام شده، انجام و استمرار خواهد داشت.

همتی همچنین در خصوص روند تامین ارز کشور توضیح داده است: نیاز‌های اساسی کشور به نحو مطلوبی تامین شده و نیاز‌های ارزی، هم از طریق منابع بانک مرکزی و هم از سامانه نیما، درحال تامین است و به‌رغم افت قابل ملاحظه درآمد‌های دولت از فروش نفت، با کمک صادرکنندگان تلاشگر، تامین ارز برای کالا‌های ضروری و مواد اولیه در جریان است.

بانک مرکزی قادر به کاهش نرخ تورم نیست
محمدقلی یوسفی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه بانک مرکزی تلاش خود را انجام می‌دهد، گفت:، اما مسئله مهم این است که دولت و بانک مرکزی با توجه به وضعیت و شرایطی که وجود دارد از توان لازم برای کاهش نرخ تورم برخوردار نیستند، به بیان دیگر بانک مرکزی تمام تلاشش را می‌کند، اما تنها موفق شده تا جاییکه که امکان دارد، سرعت رشد تورم را کاهش دهد، نه اینکه سیر حرکتی تورم را نزولی کند.

وی افزود: اگر همین اقدامات نیز از سوی بانک مرکزی انجام نمی‌گرفت، الان نرخ تورم با افزایش بیشتری همراه بود، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که توان بانک مرکزی و دولت در همین حد است و بیش از این نمی‌توان توقع داشت، از سویی به نظر می‌رسد هدفگذاری تورمی صورت گرفته بر روی تورم ۲۲ درصدی عملا غیر ممکن است و دستیابی به آن قایل تحقق نیست.

 

یوسفی با تاکید بر اینکه تورم خود معلول است نه علت، اظهار داشت: تورمی که اقتصاد ایران گرفتار آن شده، مزمن و ساختاری است و طی سالیان اخیر بر حجم آن نیز انباشته شده، از سویی تورم دارای دلایل زیادی است، از جمله اینکه دولت به دلیل اینکه هزینه بسیار زیادی دارد این مسئله به چاپ پول و افزایش نقدینگی منجر می‌شود و این خود بزرگترین علت تورم است.

این اقتصاددان بیان داشت: زمانیکه دولت با کسری بودجه شدیدی روبرو باشد، چاره‌ای جزء چاپ پول ندارد، اگر این کار انجام نشود، عملا دولت زمینگیر می‌شود، بنابراین با خلق نقدینگی از سوی دولت، سطح عمومی قیمت‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند و این مسئله دومینو وار باعث یک گرانی سراسری می‌شود، این در حالیست که طی سالیان اخیر همواره بین ۲۵ تا ۳۰ درصد به صورت متوسط بر حجم نقدینگی کشور افزوده شده که نتیجه چنین مسئله‌ای نیز متورم شدن هرچه بیشتر اقتصاد کشور بوده است.

 

برای کاهش کاهش تورم، باید مرکزی استقلال رای داشته باشد
یوسفی اضافه کرد: در چنین شرایطی اگر بانک مرکزی مستقل از دولت بود، می‌توانستیم امیدی داشته باشیم که این نهاد بتواند با اتخاذ سیاست‌های پولی درست و صحیح، تورم را کنترل کند، اما یه دلیل اینکه بانک مرکزی تحت سیطره کامل دولت قرار دارد، عملا باید این مجموعه در راستای اهداف دولت کار کند، طبیعتا در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که بانک مرکزی اقدامات اصلاحی برای کنترل و کاهش تورم انجام دهد، بلکه بیشتر با گفتار درمانی و وعده‌های که در این زمینه داده می‌شود، سعی دارند تورم را مهار کنند که در عمل چنین مسئله‌ای راهگشا نخواهد بود.

این استاد اقتصاد دانشگاه علامه با اشاره به اینکه همواره تورم اعلام شده میانگینی از افزایش قیمت‌ها است، ادامه داد: با توجه به این موضوع تورم کالا‌های اساسی که مردم آن‌ها را مصرف می‌کنند، خیلی بالاتر از این ۴۰ درصدی است که برای سال گذشته اعلام شده، بنابراین این تورم ۲۲ درصدی که رئیس کل بانک مرکزی به عنوان هدفگذاری تورمی اعلام کرده، خیلی نباید ملاک عمل قرار گیرد، چرا که تورمی کالا‌هایی که مردم به صورت روزانه با آن سروکار دارند و مایحتاج عمومی آن‌ها را تشکیل می‌دهد، بیشتر از نرخ‌های رسمی است که اعلام می‌شود.

وی با بیان اینکه تحریم‌های بین المللی علیه ایران که در شدیدترین وضعیت خود نیز قرار دارد، یکی از دلایل این تورم افسار گسیخته است، یادآورشد: عملا ایران هیچگونه نقل و انتقال مالی با سایر کشور‌ها برای تجارت و صادرات و واردات کالا نمی‌تواند انجام دهد و طبعا در چنین حالتی انجام هر فعالیتی با هزینه بسیار زیادی همراه است، بنابراین تا زمانیکه این تحریم‌های با شدت و ضعف‌های مختلف همراه باشد، تورم نیز در اقتصاد ایران ادامه خواهد یافت.

یوسفی با اشاره به اینکه اساسا تورم در تار و پود اقتصاد کشور‌های نفت‌خیز ریشه دوانده است، تصریح کرد: زمانیکه دولت نفت را به فروش می‌رساند و ارز‌های بین المللی را تبدیل به ارز ملی می‌کند، حجم پول افزایش پیدا می‌کند و سطح نقدینگی در کشور بیشتر می‌شود که این مسئله مساوی با افزایش تورم است، بنابراین تورم یک موضوع چند بعدی در اقتصاد ایران و تا زمانیکه این مسائل مختلف مورد حل و فصل قرار نگیرند، کنترل تورم میسر نخواهد بود.