پرونده سومین روز معاملاتی شهریورماه نیز با افت شاخص کل بورس تهران بسته شد و این نماگر با کاهش ۲/ ۳ درصدی به محدود یک میلیون و ۶۰۸ هزار واحد بازگشت. به این ترتیب نماگر اصلی بورس تهران از اوج ۱۹ مرداد ۲/ ۲۲ درصد فاصله گرفت. نکته قابل‌توجه آنکه طی ۱۱ روز معاملاتی اخیر ۱۱۶ میلیارد دلار از ارزش کل بازار سهام در مجموع بورس و فرابورس کاسته شده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، ضمن آنکه شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال تا ۱۹ مرداد ۹۹ که در قله تاریخی قرار گرفت، میانگین روزانه ۵/ ۱درصد سود مرکب از آن بورس‌بازان کرد. طی ۱۱ روز معاملاتی اخیر اما همزمان با افت ۲/ ۲۲درصدی شاخص کل، زیان روزانه معامله‌گران به ۳/ ۲ درصد رسید. در شرایط فعلی اما شاهد حمایت دستوری بازیگران حقوقی از سهام شاخص‌ساز هستیم که شاید در هیج‌جای دنیا مشاهده نشود. اما کدام صنایع در این بازه زمانی بیشترین افت را تجربه کردند؟ سهامداران کدام شرکت‌ها بیشترین زیان را متحمل شدند؟ کدام سهام در مقابل ریزش دسته‌جمعی بازار مقاومت کردند؟
حمایت دستوری حقوقی‌ها؛ آری یا خیر؟
در بحبوحه ریزش قیمت سهام خبر رسید به بازیگران حقوقی دستور داده شده به حمایت از سهام شاخص‌ساز بپردازند و حتی لیستی در این خصوص روی خط مراجع خبری رفت. در چهار روز معاملاتی گذشته نیز شاهد حمایت گسترده سهامداران حقوقی از قیمت سهم‌ها هستیم. حمایتی که البته این‌بار نه به میل این دسته از بازیگران سهام، بلکه به دستور سیاست‌گذار واقع شد. به‌طوری که خالص خرید بورس‌بازان حقوقی طی ۴ جلسه معاملاتی هفته جاری تنها در بورس تهران به ۱۱هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان رسید که در تاریخ این بازار بی‌سابقه بود. اما با این حال چنین اقدامی منجر به از بین رفتن صف‌های فروش سهام نشد. در همین راستا به‌نظر می‌رسد حمایت این‌گونه حقوقی‌ها هرچقدر هم که پر قدرت باشد نمی‌تواند حجم پرفشار نقدینگی را که در یک سال اخیر وارد بازار سهام شده مهار کند. در همین راستا به نظر می‌رسد چنین اقداماتی تنها موجب آسیب به اعتماد سهامداران خرد به بورس تهران شده است. حمایت سهامداران حقوقی از قیمت برخی از سهم‌ها در تمام دنیا امری رایج است. این دسته از معامله‌گران به دلیل پرتفوی‌های با ارزش و بزرگی که دارند گاهی اوقات در هنگام نزول قیمت یک سهم اقدام به خرید و حمایت از قیمت آن می‌کنند تا ارزش پرتفوی خودشان افت چندانی را تجربه نکند. به عبارت دیگر سهامدار حقوقی هم مانند بقیه سرمایه‌گذاران به فکر حداکثر کردن سود خود است. اما به نظر می‌رسد وظیفه این دسته از سهامداران در بورس تهران تغییر کرده است. به عبارت دیگر با مشاهده رفتار حقوقی‌ها در روزهای منفی بازار سهام به نظر می‌رسد وظیفه آنها محدود به حمایت از شاخص کل شده است.
این رفتار موجب ارسال سیگنال‌های غلطی به سهامداران می‌شود، به‌طوری که در شرایط منطقی، اولین پیام مثبت خرید حقوقی‌ها این است که سهام خریداری شده می‌تواند آینده مثبتی برای سرمایه‌گذاری داشته باشد. در عین حال سهامداران حقوقی می‌توانند مخابره‌کننده نوع آموزش صحیح سرمایه‌گذاری به بازار باشند. به عبارتی معاملات سهامداران حقوقی می‌تواند آموزشی برای بورس‌بازان تازه‌وارد بازار سهام باشد، اما خرید دستوری سهام توسط حقوقی‌ها در بورس تهران موجب از بین رفتن این پیام‌های مثبت و از بین رفتن اعتماد سهامداران به این دسته از بازیگران سهام می‌شود. در همین راستا چنین رفتاری می‌تواند موجب شود معامله‌گران خرد در خرید سهام به جای توجه به ریسک سرمایه‌گذاری خود به دنبال سهمی باشند که در صورت افت قیمت، حقوقی‌ها ناجی آن شوند. به عبارت دیگر روش کنونی خرید دستوری سهام توسط بورس‌بازان حقوقی موجب می‌شود معامله‌گران حقیقی بی‌توجه از ریسک سهم خریداری شده انتظار سود بالایی داشته باشد.
عملکرد سهام در دوره نزول شاخص
شاخص کل بورس تهران میانه مردادماه بود که توانست مرز حساس ۲ میلیون واحد را فتح کند. نماگر سهام در این مرز برای چند روز معاملاتی نوسان کرد اما پس از آن به سبب برخی دلایل واقعی و کاذب، نزول دماسنج بورس تهران آغاز و در ۱۱ روز معاملاتی گذشته بیش از ۲۲ درصد از ارتفاع شاخص سهام کاسته شد. اما در این بازه زمانی از ۴۲۳ نماد فعال بورسی و فرابورسی، ۳۵ نماد معادل ۸۹ درصد همسو با شاخص کل بازار روندی نزولی را در پیش گرفتند و در مقابل شاهد رشد قیمت سهام ۴۷ بنگاه اقتصادی بودند. ۱۵۳ سهم اما نزولی بیشتر از شاخص کل را متحمل شدند. در این میان سهام شرکت بیمه نوین با بیشترین افت قیمت به میزان ۷/ ۵۷ درصد مواجه شد.
سرمایه‌گذاری بوعلی دیگر شرکتی بود که در ۱۱ روز معاملاتی اخیر ۲/ ۵۶ درصد منفی شد. بیمه کوثر نیز در این بازه زمانی زیانی ۵/ ۵۳ درصدی به سهامداران خود تحمیل کرد. در میان سهام بنیادی و کالامحور بازار نیز بیشترین افت قیمت از آن نماد معاملاتی پالایش نفت تهران به میزان ۲/ ۳۴ درصد شد. «شستا» نیز در این مدت شاهد کاهش ۹/ ۳۳ درصدی قیمت بود. ضمن آنکه شاهد ریزش ۳/ ۳۳ درصدی قیمت سهام پالایش نفت اصفهان بودیم. در آن‌سوی بازار سهامی نیز بودند که در مقابل موج منفی ایجاد شده در بازار مقاومت کردند و نه تنها تن به افت ندادند بلکه مسیری صعودی را طی کردند. در این خصوص بدون در نظر گرفتن سهام تازه‌وارد، «ولغدر» با بیشترین رشد قیمت به میزان ۸/ ۲۷ درصد همراه شد. «سنیر» نیز در ۱۱ روز معاملاتی گذشته شاهد رشد ۶/ ۲۷ درصد قیمت سهام خود بود. در میان صنایع فعال بورسی نیز گروه چند رشته‌ای صنعتی با محوریت «شستا» شاهد بیشترین افت میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود به میزان ۸/ ۳۲ درصد بود. پالایشی‌ها نیز در این بازه زمانی با افت ۸/ ۳۱ درصدی مواجه شدند. اما دو گروه نیز خلاف مسیر بازار با رشد قیمت همراه شدند. در این خصوص می‌توان به گروه منسوجات و زغال‌سنگ اشاره کرد که به ترتیب شاهد افزایش ۶/ ۵ و ۳/ ۴ درصدی شاخص صنعت خود بودند.
