چرا نخست وزیر عراق اعضای گردان‌های حزب الله را بازداشت کرد؟

فرارو- نخست وزیر جدید عراق که به تازگی وارد مذاکرات راهبردی با آمریکا شده است، با صدور دستور بازداشت اعضای یک گروه شبه نظامی پرنفوذ، موضع خود در خصوص بسیاری از مسائل مهم عراق را روشن کرد.

به گزارش فرارو، روز جمعه در بغداد، روز پرهیاهویی بود. مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق، برای نخستین بار رو در روی گروه‌هایی قرار گرفت که نخست وزیران قبلی از مقابله با آن‌ها پرهیز می‌کردند. پنج شنبه شب، نیرو‌های «سازمان مبارزه با تروریسم» عراق به مقر گروه «گردان‌های حزب الله» عراق روستایی در جنوب بغداد یورش برده و تعدادی از افراد این گروه شبه نظامی را بازداشت کردند. منابع رسانه‌ای تعداد بازداشتی‌های حزب الله را سه نفر اعلام کردند. برخی ادعا کردند که یکی از افراد بازداشت شده، ایرانی است که البته این ادعا از سوی منابع رسانه‌ای عراقی تکذیب شد. علاوه بر این، در جریان حمله نیرو‌های دستگاه مبارزه با تروریسم، ۱۳ عضو دیگر حشدالشعبی بازداشت شدند.

دولت کاظمی، گردان‌های حزب الله را مسئول حملات راکتی به پایگاه نظامی و سفارت آمریکا دانسته است. فرماندهی عملیات مشترک عراق، در خصوص وقایع پنج شنبه شب، بیانیه‌ای صادر کرد و با بیان اینکه اطلاعات دقیقی از اشخاصی که سابقا منطقه الخضراء و فرودگاه بین المللی بغداد را چند بار هدف قرار داده بودند به دست آمده است، اعلام کرد دستگاه‌های امنیتی قصد برخی طرف‌ها برای اجرای عملیات جدید علیه اهداف دولتی در منطقه الخضراء را کشف کرد. در ادامه این بیانیه، ضمن اشاره به کشف محل گروه مسئول عملیات، آمده است: سازمان مبارزه با تروریسم مسئول اجرای حکم دستگیری و ممانعت از عملیات‌های تروریستی علیه مواضع درون کشور است، این سازمان در نهایت تخصص ۱۴ متهم را دستگیر و دو پایگاه آن‌ها برای شلیک موشک را ضبط کرد.

اعضای بازداشت شده حزب الله عراق با وساطت برخی شخصیت‌های متنفذ آزاد شدند و فعلا اوضاع بغداد آرام شده است. اما این آرامش احتمالا مدت زیادی دوام نخواهد داشت. زمانی که مصطفی کاظمی روی کار آمد، گردان‌های حزب الله به شدت با نخست وزیری وی مخالفت کردند. آن‌ها او را مهره آمریکا دانستند که در ترور سردار قاسم سلیمانی و ابو مهدی المهندس دست داشت. اما مخالفت گردان‌های حزب الله به جایی نرسید. چون اغلب سران شیعی مایل بودند که با روی کار آمدن کاظمی بن بست تشکیل دولت به پایان برسد. در واقع، یک توافق شکننده سیاسی میان سران احزاب و گروه‌های شیعه بر سر کاظمی شکل گرفته بود. کاظمی، گزینه مطلوب آن‌ها نبود، اما مخالفت با نخست وزیری وی، بحران تشکیل دولت را وارد فاز تازه‌ای می‌کرد. خصوصا که این احزاب، قبل از کاظمی، چندین گزینه را پیشنهاد کرده بودند که هیچکدام نتوانست میان همه مردم و طبقه حاکم اجماع ایجاد کند. در نتیجه، کاظمی با یک اجماع شکننده میان طبقه حاکم و مردم روی کار آمد.

حالا با درگیری کاظمی با گردان‌های حزب الله، این اجماع در آستانه متلاشی شدن است. حزب الله عراق در واکنش به بازداشت اعضای‌اش، واکنش بسیار تندی نشان داد و ضمن متهم کردن کاظمی به دست داشتن در ترور سردار سلیمانی و المهندس، کاظمی را «مسخ شده» و «دست نشانده آمریکا» توصیف کرد. ابو علی العسکری، مسئول امنیتی گردان‌های حزب الله، طی بیانیه‌ای که در توئیتر منتشر کرد، گفت که «غیور مردان» حشدالشعبی پوتین خود را «روی چهره زشت» کاظمی گذاشتند. قیس الخزعلی، دبیرکل گروه «عصائب اهل الحق» نیز گفته است که حمله به مقر حزب الله، «دیکته آمریکایی» بود.

 

سایه سنگین گفتگو‌های راهبردی عراق و آمریکا
علت اصلی تمام تنش‌های فعلی میان نخست وزیر و گروه حزب الله، آمریکا است. افراد بازداشت شده حشدالشعبی، به موشک پرانی به سمت منطقه الخضراء، یا به عبارت دقیق‌تر، شلیک موشک به سفارت آمریکا در منطقه مزبور، متهم شده اند. خبرگزاری عراقی میدل‌ایست نیوز، از قول یک منبع آگاه عراقی مدعی شد که کاظمی در سه هفته گذشته به فرماندهان گردان‌های حزب الله پیام داده و آن‌ها را مسئول حملات راکتی دانسته است. این منبع افزود: «آقای کاظمی به آن‌ها اعلام کرده الان در حال گفتگو با دولت امریکا برای خروج نیرو‌ها از عراق هستیم و این موشک اندازی‌ها موضع دولت عراق را در مذاکره ضعیف می‌کند، چون امریکایی‌ها می‌گویند اگر قرار است با موشک گروه‌های مقاومت وابسته به ایران از عراق خارج شویم، این کار را انجام نمی‌دهیم و بلکه ماندگار خواهیم بود و با زور از عراق خارج نمی‌شویم.» به ادعای این منبع، بعد از این اینکه این پیام‌ها بی نتیجه ماند، کاظمی به سازمان مبارزه با تروریسم دستور یورش به مقر حزب الله را صادر کرد.

تنش میان حزب الله و کاظمی در شرایطی اتفاق افتاد که به تازگی میان بغداد و واشنگتن دور مذاکرات جدیدی تحت عنوان، گفتگو‌های راهبردی، آغاز شده است. هدف از این گفتگوها، بازتنظیم روابط عراق و آمریکا در همه زمینه‌ها است. اما برخی گروه ها، از جمله حزب الله، تاکید می‌کنند که کاظمی در این مذاکرات، خارج کردن نیرو‌های آمریکایی را در دستور کار قرار داد. امری که ظاهرا، کاظمی علاقه چندانی به آن ندارد.

 

 

روز پنج شنبه، در حالی که نیرو‌های دستگاه مبارزه با تروریسم برای حمله مقر‌های حزب الله آماده می‌شدند، کاظمی با تعدادی از روزنامه نگاران جلسه داشت. نخست وزیر عراق در پاسخ به سوالی از خبرنگار روزنامه الشرق الاوسط درباره گفتگو‌های راهبردی عراق و آمریکا گفت: «در جریان گفتگو، خروج نیرو‌های آمریکایی [از عراق]زمان‌بندی شد که این، تحول مهمی از نظر نحوه پرداختن به حضور [این نیروها] است.» کاظمی افزود: «نیرو‌هایی که باقی می‌مانند، در آینده درباره آن‌ها مذاکره خواهد شد. در واقع، عراق به کمک امنیتی و نظامی نیاز دارد، اما عراق دنبال ماجراجویی نظامی نیست و اجازه این کار نخواهم داد.»

این موضع نشان می‌دهد که دیدگاه کاظمی درباره نیرو‌های خارجی در عراق چیست. او تمایلی به اخراج سریع و فوری نیرو‌های آمریکایی ندارد. در بیانیه مشترکی که بعد از اولین دور گفتگو‌های راهبردی توسط دو طرف منتشر شد، با وجود اشاره به بحث خروج نیرو‌های خارجی از عراق، هیچ زمان مشخصی برای خارج کردن این نیرو‌ها تعیین نشده است. این در حالی است که گروه‌هایی نظیر گردان‌های حزب الله همواره اعلام کرده اند که بحث خارج کردن یا اخراج نیرو‌های آمریکایی باید در اولویت گفتگو‌های عراق و آمریکا باشد. بنابراین، سختگیری کاظمی بر گردان‌های حزب الله می‌تواند به این معنا باشد ک وی به پیگیری درخواست‌های آنان در مذاکرات اهمیتی نمی‌دهد. به عبارت دیگر، کاظمی خارج کردن نیرو‌های آمریکایی را یک اولویت نمی‌بیند. او همزمان با بازداشت اعضای حزب الله، گفت عراق به کمک نیرو‌های خارجی نیاز دارد. علاوه بر این، کاظمی، دنبال ارسال این پیام است که او در پیگیری مقوله‌هایی مانند «بازگرداندن ابهت دولت» و «انحصار سلاح در دست دولت» جدی است. کاظمی همواره بر این دو مقوله تاکید کرده، اما مشخص نکرده بود که عملی کردن این دو مقوله شامل مقابله با چه گروه‌هایی می‌شود. پنج شنبه شب، با دستگیری اعضای حزب الله مشخص شد که منظور کاظمی از انحصار سلاح در دستان دولت چیست.