تاثیرات وضعیت کرونایی و اقتصادی بر انتخابات ۱۴۰۰

فرارو- تقریبا یک سال مانده به انتخابات ۱۴۰۰، کشور در شرایط خوبی قرار ندارد. از یک سو تحریم‌ها و از سویی وضعیت کرونایی، اقتصاد ایران را در تنگنا قرار داده و وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم نیز چندان تعریفی ندارد.

به گزارش فرارو، چنین شرایطی فضای اجتماعی جامعه را تحت تاثیر قرار داده و طبقات متوسط را تضعیف و بر طبقات پایین جامعه می‌افزاید. انتخابات ۱۴۰۰ در چنین فضایی برگزار خواهد شد. فضایی که شاید معیشت و اقتصاد حرف اول را در آن بزند. از این‌رو، در گفتگو با دو تن از کارشناسان سیاسی تأثیر وضعیت اقتصادی و کرونایی را بر انتخابات ۱۴۰۰ مطرح کردیم تا هر کدام از منظری آن را بررسی کنند.

ناصر ایمانی در گفتگو با فرارو در این باره گفت: وضعیت کرونایی و شرایط اقتصادی به طور مسلم بر انتخابات ۱۴۰۰ تأثیر دارد. وضعیت اقتصادی کشور، مسائل اقتصادی و معیشتی مردم مهمترین متغیر تاثیرگذار بر این انتخابات است. در هیچ دوره‌ای در انتخابات گذشته مسائل اقتصادی و معیشتی مردم مانند این دوره بر انتخابات تاثیر نداشته است. در دوره‌های گذشته مسائل مختلفی در هر انتخابات تعیین‌کننده بوده است. البته مسائل اقتصادی هم همیشه تاثیر داشته است، اما نه به پررنگی این دوره، ولی این دوره مسئله اقتصادی و معیشت مردم تاثیر بسیار زیادی در انتخابات دارد که تاثیرگذاری تا این حد مطلوب نیست.

 

وی افزود: اگر تا آستانه انتخابات وضعیت تورم و کاهش ارزش پول ملی بیشتر از این بشود و وضعیت بدتری خدای نکرده به وجود بیاید دراین‌صورت تأثیرگذاری متغیر اقتصادی بر انتخابات باز هم بیشتر خواهد شد. این تاثیرگذاری هم می‌تواند بر میزان مشارکت و هم بر مسئله کاندیدا‌ها و فردی که از میان کاندیدا‌ها موفق به کسب رای می‌شود خود را نشان دهد.

ایمانی توضیح داد: وضعیت به گونه‌ای خواهد بود که افرادی که در صحنه انتخابات حضور پیدا می‌کنند به خاطر سختی‌های اقتصادی مردم، برخی حرف‌هایی را خواهند زد که خیلی با واقعیت منطبق نیست یا شاید راهکار‌هایی ارائه کنند که راهکار‌های مطلوبی برای اقتصاد کشور نباشد و با این حرف‌ها ممکن است فردی موفق به جلب نظر مردم شود و این خطری است که وجود دارد.

او با تایید جذابیت شعار‌های پوپولیستی در این وضعیت اظهار کرد: کاندیدا‌ها ممکن است شعار‌هایی مطرح کنند که مانند چند دوره گذشته حول پرداخت مبالغی پول به مردم باشد. در انتخابات گذشته برخی از کاندیدا‌ها در تبلیغات انتخاباتی خود اعلام کردند مبالغی را به مردم پرداخت می‌کنند حتی یکی از کاندیدا‌ها مبالغ بیشتری را در میان کاندیدا‌ها مطرح کرد. این‌ها انحرافاتی است که آرام آرام خودش را نشان می‌دهد. پرداخت پول به مردم به این شکلی که این کاندیدا‌ها مطرح می‌کردند اصلاً منطق و توجیه اقتصادی برای کشور نداشت، اما وضعیت اقتصادی مردم به گونه‌ای بود که طرح این شعار‌ها و این مبالغ حتی توانست در جلب نظر برخی از مردم برای رای دادن مؤثر باشد.

 

حالا در انتخابات ۱۴۰۰ که وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم شاید قابل قیاس با هیچ دوره‌ای در گذشته نباشد چه از نظر بزرگی تورم و چه کاهش ارزش پول ملی و رشد بسیار شدید نقدینگی ممکن است باز هم برخی از کاندیدا‌ها از این وضعیت بخواهند استفاده کنند و به طرح برخی از وعده‌های عوام‌فریبانه بپردازند که منطق اقتصادی در علم اقتصاد ندارد، اما با این شیوه بخواهند نظر مردم را جلب بکنند. به خاطر همین باید در انتخابات ۱۴۰۰ بسیار مراقب بود.

او اضافه کرد: البته این مخصوص ایران نیست و در هر کشور دیگری هم ولو برخی کشور‌های بزرگ و مطرح در مقاطعی رؤسای جمهوری انتخاب شده‌اند که با طرح شعار‌هایی خاص توانستند جلب توجه مردم را بکنند و رأی بیاورند بعد هم مشکلات زیادی را برای آن کشور ایجاد کردند.

این کارشناس مسایل سیاسی ادامه داد: یک بعد از تاثیر وضعیت اقتصادی می‌تواند برسطح مشارکت مردم باشد و احتمال دارد با کاهش مشارکت مواجه باشیم. به‌هرحال وضعیت ۱۴۰۰ وضعیت استثنایی است و نسبت به انتخابات ریاست جمهوری‌های گذشته متفاوت است.

وی افزود: ممکن است مشارکت بالایی هم داشته باشیم، اما مهم این است کاندیدا‌هایی که در انتخابات شرکت می‌کنند چه افرادی هستند. به این معنا که شاید برخی از کاندیدا‌ها به صحنه بیایند و برخی از شعار‌ها را بدهند که اتفاقاً باعث هیجان هم در مردم بشود و مشارکت هم بالا برود، اما به‌هرحال فردی رئیس جمهور بشود که از شرایط موجود مردم سوءاستفاده بکند و خودش را به کرسی ریاست جمهوری برساند. این خطر است. به عبارت دیگر، ممکن است مشارکت بالا باشد، اما آن فردی که می‌خواهد رئیس‌جمهور بشود چه فردی است و چقدر می‌تواند حلال مشکلات کشور باشد مهم است.

 

وی بیان کرد: طبعاً این شرایط بر نحوه حضور جریان‌های سیاسی هم تاثیرگذار است. برخی از جریان‌های سیاسی مثلاً جریان سیاسی که در سال‌های گذشته قدرت اجرایی کشور را در اختیار داشته است و فعلاً با توجه به عملکرد قوه مجریه نمی‌تواند برای انتخابات ۱۴۰۰ در میان مردم سرش را بلند کند امکان حضور فعال در انتخابات را ندارد، چون مورد اتهام است که مسبب و مقصر وضعیت موجود است. آن جریان‌های سیاسی هم که مسبب وضع موجود نبودند آن‌ها هم ممکن است با بدبینی‌های دیگری از سوی مردم مواجه شوند مگر این‌که بتوانند در فرصت باقی‌مانده تا انتخابات آینده خودشان را در افکار عمومی تطهیر کنند.

محمدصادق جوادی‌حصار عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی و فعال سیاسی اصلاح‌طلب نیز در گفتگو با فرارو در این باره گفت: عوامل متعددی بر فضای انتخابات ۱۴۰۰ مؤثر است و مثلا تنها کرونا را نمی‌توان تنها عامل اثرگذار دانست. اما مشخص است که شرایط کنونی انگیزه مشارکت را اگر کاهش دهد خیلی افزایش نمی‌دهد. به همین دلیل فکر می‌کنم باید منتظر باشیم تا ببینیم در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا چه اتفاقی می‌افتد.اگر در آن‌جا اتفاقاتی بیفتد که به نفع ایران باشد و گشایش‌هایی در فضای سیاسی ایران رقم بخورد یا اگر برنامه‌هایی که آمریکایی‌ها برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران تدارک دیدند ناموفق باشد و ایران موفق شود و گام‌های جدیدی برای رونق اقتصادی بردارد می‌تواند بر مسیر انتخابات تاثیر بگذارد. اما اگر تحریم‌ها تمدید شود و از آن طرف با فشار اقتصادی بیشتری روبرو شویم من گمان می‌کنم که بر روی سطح مشارکت تاثیر خواهد گذاشت.

 

عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی اظهار کرد: این وضعیت بر نحوه حضور جریان‌های سیاسی هم تاثیر خواهد داشت. جریان‌های منتقد و معترض به وضع موجود باز هم در همین مسیر اعتراض قرار خواهند داشت و این باعث کاهش رونق انتخابات خواهد شد. از طرفی هم باید ببینیم که آیا فضا برای مشارکت جریان‌های دیگر فراهم می‌شود یا نه. به فرض اصلاح‌طلبان یا جریان‌های مستقل اگر کاندیدای متفاوتی از کاندیدا‌های جریان‌های اصول‌گرایی در این عرصه ببینند شاید انگیزه‌ای برای مشارکت بیشتر پیدا بکنند، ولی اگر این اتفاق نیفتد با کاهش مشارکت بیشتری مواجه خواهیم شد.

او با اشاره به این‌که انتخابات همیشه برای بخش‌هایی از جامعه موضوعیت دارد، گفت: باید دید آن جریان‌هایی که انتخابات را مدیریت می‌کنند چه اهدافی را دنبال می‌کنند. شورای نگهبان و برخی جریان‌های سیاسی اگر به این امید باشند که یکدست‌سازی بکنند و برای یکدست کردن مدیریت کشور اگر رئیس جمهوری از جنس آقای قالیباف یا آقای رئیسی یا همراه با این‌ها عهده‌دار مدیریت کشور شود تصور می‌کنم برای بخش‌های دیگر جامعه رغبت و انگیزه‌ای پیدا نمی‌شود که خیلی جدی بخواهند وارد عمل بشوند.

جوادی‌حصار درباره تاثیر وضعیت اقتصادی بر شعار‌های انتخاباتی نیز افزود: هر کسی که از جریان‌های مختلف در انتخابات حضور پیدا کند شعارهایش فرق می‌کند. بعضی از جریان‌ها اگر فرصت حضور پیدا بکنند مثل جریان اصلاح‌طلب اگر کاندیدایی جدی داشته باشد و بخواهد به میدان بیایید نوع نگاه و شعارهایش متفاوت خواهد بود. جریان همسوی با دو قوه مقننه و قضائیه بخواهد وارد عمل شود و در ادامه راه آن‌ها باشد یک جور شعار می‌دهند؛ برخی از اصولگرایان که منتقد شرایط حاضر هستند یک جور دیگر شعار خواهند داد، اما برای شعار‌ها باید صبر کرد و الان خیلی زود است. اما این‌که آیا این شعار‌ها می‌تواند به افزایش رغبت مردم برای مشارکت منجر شود یا خیر باید گفت وقتی شعار‌ها می‌تواند مؤثر باشد که تضمینی برای تحقق این شعار‌ها پس از پیروزی وجود داشته باشد.

او ادامه داد: ما به تجربه دریافتیم که دولت‌ها یعنی نامزد‌های ریاست‌جمهوری برنامه‌هایی را اعلام می‌کنند، ولی وقتی پیروز می‌شوند با موانع زیادی روبه‌رو می‌شوند و اجازه پیدا نمی‌کنند که آن برنامه‌ها را عمل کنند به همین دلیل شعار‌ها دیگر اعتبار خود را از دست داده است و خیلی جدی نیست، چون موانع زیادی بعد از روی کار آمدن شان وجود دارد که این موانع مسیر را تعریف می‌کنند نه این شعارها؛ بنابراین شعار‌ها دارند معنی خود را از دست می‌دهند. ولی اگر یک تضمینی پیدا شود که یک نامزدی اگر شعاری داد آن شعار‌ها را دنبال کند قطعاً شعار‌ها تاثیرگذار خواهند بود.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب اضافه کرد: کرونا قطعا یکی از عوامل موثر بر انتخابات ۱۴۰۰ است. نوع عمل دولت در مقابله با کرونا اگر بتواند نظر مردم را جلب بکند و اطمینان خاطر به جامعه بدهد که دولت در ابعاد اقتصادی، بهداشتی و درمانی به مردم خدمات داده و با مردم همراه بوده و توانسته است مدیریت مناسبی بکند می‌تواند به اعتبار دولت در نزد مردم اضافه کند و وجهه خوبی از دولت در نزد مردم بسازد؛ بنابراین اگر دولت و نظام در نظر مردم از نظر عملکردی محبوبیتی به دست بیاورند در حوزه انتخابات اثرگذار است، اما اگر خلاف این باشد و در کرونا موفق عمل نکنند و در دور دوم کرونا میزان تلفات ما بالاتر باشد و مدیریت ما ضعیف‌تر باشد اعتماد مردم به نظام و مدیریت آن کاهش پیدا می‌کند. اگر چنین حادثه‌ای رخ بدهد مردم به دعوت دولت و نظام برای مشارکت در انتخابات توجه لازم را نمی‌کنند.