همه واکسن‌های کرونا

محققان می‌گویند گام‌های بلندی برای تولید واکسن کرونا برداشته‌اند اما هنوز زمان زیادی نیاز است.

 روزنامه شرق نوشت: «درست از همان روزهایی که سرایت ویروس کرونا به چندین کشور دنیا سر از اخبار درآورد و تأیید رسمی شد، بحث تولید دارو برای مقابله با این ویروس و از آن‌ مهم‌تر، تولید واکسن هم خبرساز شد و این ماجرا همچنان ادامه دارد. حالا و تقریبا در هر کشوری از دنیا گروهی از محققان به کشف واکسنی برای مقابله با ویروس کرونا مشغول هستند که تازه‌ترین اخبار می‌گوید چندین شرکت معتبر دارویی به موفقیت‌هایی هم دست پیدا کرده‌اند. البته انتشار اخبار موفقیت در کشف و آزمایش ابتدایی ویروس کرونا هم تازه نیست و در ماه‌های گذشته بارها امید را در مردم دنیا زنده کرده است. تازه‌ترین پیش‌بینی‌ها از احتمال ساخت و تولید انبوه این واکسن در چند ماه آینده حکایت دارد؛ هر چند ‌‌کارشناسانی هم همچنان معتقدند که بشر باید دست‌ کم تا پایان سال میلادی منتظر اخبار خوب بماند.

‌خبرهای امیدبخش از واکسن کرونا

بررسی اخبار روزانه درباره ویروس کرونا نشان می‌دهد که دست‌ کم ۷۰ شرکت معتبر دارویی در حال تولید واکسن این ویروس هستند و هر کدام مراحلی از کار را پیش برده‌اند. در تازه‌ترین خبر، اوایل همین هفته اعلام شد که یک کارخانه داروسازی بزرگ در آمریکا نتایج اولیه مثبتی از آزمایش واکسن کرونا به دست آورده است. بر اساس اعلام رسانه‌های معتبر دنیا، کارخانه داروسازی مادرنای آمریکا می‌گوید آزمایش یک نوع واکسن جدید که به سیستم ایمنی بدن نحوه مقابله با ویروس کرونا را یاد می‌دهد، مثبت بوده و توانسته بدن بیماران را از عفونت‌های ناشی از کووید-۱۹ مصون کند. قرار است مرحله اصلی آزمایش این واکسن تا ۴۰ روز دیگر آغاز شود، اما شرکت مادرنا گفته از اکنون روی تولید انبوه آن سرمایه‌گذاری می‌کند. این شرکت داروسازی اعلام کرده که در خون نخستین هشت نفری که این واکسن را دریافت کرده بودند پادتن‌های خنثی‌گر ویروس کرونا یافت شده است. مادرنا نخستین گروه داروسازی است که آزمایش تجربی واکسن کرونا را آغاز کرد و نامی هم برای واکسن خود انتخاب کرده‌ است. بر اساس اخبار منتشرشده درباره این واکسن، نحوه و روند عملکرد مشابه موارد گذشته است و این واکسن حاوی بخش کوچک و ناکاملی از ساختار کدهای ژنتیکی ویروس کرونا ۲۰۱۹ است که به داوطلبان تزریق می‌شود که این ساختار ناقص ژنتیکی بدون این که فرد را بیمار کند، به سیستم ایمنی بدن او یاد می‌دهد که پادتن مناسبی برای مبارزه با ویروس کامل تولید کند و این پادتن را در حافظه خود نگه دارد تا در صورت مواجهه با ویروس واقعی آمادگی دفاع از خود را داشته باشد. این اگر چه تازه‌ترین موفقیت درباره مراحل ساخت ویروس کروناست اما پیش‌تر هم ده‌ها شرکت معتبر دارویی از کشورهای مختلف دنیا از موفقیت‌های اولیه خود خبر دادند.

از روند درمان در ایران چه خبر؟

تلاش برای ساخت کیت آزمایش تشخیص ویروس کرونا، ایجاد پروتکل درمانی بهینه و کارآمد و حالا هم تلاش برای تولید واکسن یا داروی مناسب، بخشی از روند درمانی مقابله با ویروس کرونا در ایران است که با موفقیت‌هایی هم همراه بوده. پیش از این «محمدحسین یزدی»، معاون پژوهشی مرکز تحقیقات واکسن دانشگاه علوم پزشکی تهران، از تشکیل و فعالیت چندین گروه پژوهشی برای تولید واکسن در ایران خبر داد و گفت: «در ایران شش تا هفت کاندیدا معرفی شده است و مؤسسات مختلف در حال انجام تحقیقات لازم روی این موضوع هستند. این که کدام‌یک از این کاندیداها موفق به ساخت اولین واکسن دارنده لیسانس و تأییدیه نهایی کاربرد انسانی، وارد بازار شود، یک بحث رقابتی بین کشورها هم هست.»

این گروه‌ها تاکنون در اخباری از موفقیت‌های اولیه خود هم خبر دادند که البته چندان مورد توجه قرار نگرفت. علاوه‌ بر این در ایران تلاش‌هایی برای کمک‌گرفتن از روش پلاسمادرمانی در جریان است. دراین‌باره «حسن ابوالقاسمی»، سرپرست پروژه طرح پلاسمادرمانی ایران و استادتمام دانشگاه بقیه‌الله (عج)، درباره سرانجام پلاسمادرمانی مبتلایان به ویروس کووید ۱۹ گفت: «سازمان انتقال خون به فرایند دریافت پلاسما ادامه خواهد داد اما تأییدیه درمان با پلاسما و این که این درمان در زمره پروتکل‌ها قرار بگیرد، هنوز در فرایند بررسی وزارت بهداشت است. این تصمیمی است که معاونت درمان باید اخذ کند.»

او دراین‌باره به ایلنا گفت: «با توجه به اطلاعاتی که ما در اختیار آنها گذاشتیم، باید زودتر این کار را بکنند. در واقع بسیار نزدیک است که به سرانجام برسد. قسمت نخست آنالیزها که مربوط به بیماران خیلی بد حال بودند، در اختیارشان قرار گرفته است. مطالعات ما در خصوص گروه دوم که مربوط به بیماران شدید است منتج به طول مدت بستری کمتر بیماران و کاهش مرگ‌ومیر شد.»

ابوالقاسمی ادامه داد: «ما به این نتیجه رسیده‌ایم که پلاسمادرمانی می‌تواند روشی قطعی برای درمان کرونا باشد، منوط بر این که زود انجام شود.»

او درباره نتایج کنونی کار هم گفت: «ما به افرادی با وضعیت ناپایدار هم پلاسما تزریق کردیم. در این اقدام نتایجی هم به دست آوردیم اما چه بیمار بدحال باشد و چه شرایط بهتری داشته باشد، تا حد ممکن باید زودتر تحت درمان قرار بگیرد. نباید اجازه دهیم بیمار ۱۰ روز در آی‌سی‌یو بستری باشد و سپس اقدام به تزریق پلاسما کنیم. حتی باید از پلاسما برای افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا هستند، برای پیشگیری از ابتلا استفاده کرد.»

به نظر می‌آید این روش در کنار تلاش برای یافتن دارو و همچنین واکسن هم تحقیقات گسترده‌ای دارد؛ هرچند‌ امیدها بیشتر واکسن را نشانه گرفته؛ چراکه می‌تواند نگرانی‌های کنونی را از بین ببرد و شرایط جوامع بشری را دچار تحول کند.

ماجرای داروی فرانسوی

اگرچه قرار است سازمان بهداشت جهانی بر روند ساخت و تولید انبوه واکسن کرونا نظارت داشته باشد و مانع از برخوردهای مشابه یک کالای تجاری با این واکسن شود اما همچنان نگرانی‌هایی درباره انگیزه‌های اقتصادی در انتشار اخبار واکسن کرونا وجود دارد. این نگرانی‌ها تا اندازه‌ای از روند اخبار چند هفته گذشته و همچنین ماجرای ادعای کشف و تولید داروی بیماری کووید -۱۹ نشات می‌گیرد. در یک مورد و در چند هفته گذشته خبر پرحاشیه‌ای منتشر شد که از ادعای کشف داروی کرونا در فرانسه توسط یک محقق حکایت داشت. دراین‌باره «دیدیه رائولت»، پزشک و دانشمند سرشناس فرانسوی، از کشف داروی کرونا خبر داد و چند روز بعد هم اعلام کرد که پیام‌های تهدیدآمیزی دریافت کرده است.

بر اساس گزارش یورونیوز، پلیس مارسی اعلام کرد در نخستین بررسی‌های خود به سرنخ‌هایی رسیده و از جمله متوجه شده که تقریبا تمامی تماس‌های ناشناس با آقای رائولت از شماره‌ای در بیمارستان شهر نانت بوده است. محتوای دقیق تهدید‌ها و انگیزه فرستندگان آن معلوم نیست اما رسانه‌های فرانسه نوشته‌اند برخی پزشکان به این پژوهشگر دانشگاه مارسی حسادت می‌کنند. این ماجرا در حالی رخ داد که پس ادعای رائولت از نتیجه مثبت داروی پیشنهادی خود روی چند بیمار کرونایی، واکنش‌های بسیار زیادی به این خبر در جامعه فرانسه شکل گرفت. بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی از او به‌ عنوان «قهرمان ‌ملی» و حتی ناجی مردم جهان در برابر کرونا نام بردند. اما بسیاری دیگر نیز که بیشترشان را پزشکان و همکاران خود آقای رائولت تشکیل می‌دهند، با زیر سؤال‌ بردن این ادعا از نظر علمی، او را فردی «فرصت‌طلب» معرفی کردند. او که از سال ۲۰۱۰ تاکنون پیشینه و تجربه علمی درخشانی، به‌ویژه در زمینه کشف دارو برای بیماری‌های عفونی دارد، روز ۲۵ فوریه گذشته اعلام کرد نوعی دارو به نام هیدروکسی‌کلروکین که از سال‌ها پیش تاکنون برای درمان مالاریا از آن استفاده می‌شده «احتمالا» با ترکیب با آزیترومایسین و دو ماده دیگر می‌تواند بیماری کووید- ۱۹ را درمان کند. این ادعا البته با انتقادات تخصصی فراوانی هم روبه‌رو شد و منتقدان این دانشمند فرانسوی می‌گویند کلروکین هنوز به حد کافی روی افراد آزمایش نشده و فاقد پروتکل‌های علمی است. به گفته آنها، این دارو ممکن است در درازمدت عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد و بالا و پایین‌بودن دوز مصرف آن می‌تواند به مثابه ماده سمی در بدن عمل کند. در نهایت این ادعا هم تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده و همچنان ویروس کرونا و بیماری کووید- ۱۹ در حال عالم‌گیری است.»