فرارو- روز یکشنبه افغانستان شاهد یک اتفاق مهم بود. دو رقیب انتخاباتی که هر دو پیروزی خود را در انتخابات ریاست جمهوری اخیر اعلام کرده بودند، اختلافات خود را کنار گذاشته و بر سر تقسیم قدرت به توافق رسیدند. توافقی که می‌تواند فرآیند صلح در افغانستان را تسهیل کند.
به گزارش فرارو، پس از ماه‌ها اختلاف و تفرقه، اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان و رقیب‌اش، عبدالله عبدالله، با امضای یک توافق تقسیم قدرت، بر سر حل بحران سیاسی دولت افغانستان به تفاهم رسیدند. در تصاویری که از سوی کاخ ریاست جمهوی افغانستان منتشر شد، اشرف غنی و عبدالله عبدالله کنار هم نشسته‌اند.
غنی در این مراسم گفت: «امروز برای افغانستان عزیزمان، یک روز تاریخی است. افغان‌ها ثابت کردند که آن‌ها با تفکر مشترک، به منافع ملی‌شان متعهد هستند. امیدواریم در روز‌های آینده با وحدت و همکاری قادر باشیم زمینه آتش بس و صلح پایدار را فراهم کنیم.»
از سوی دیگر، عبدالله اعلام کرد توافق تقسیم قدرت به تشکیل یک دولت «جامع‌تر، پاسخگوتر و باکفایت‌تر» منجر خواهد شد. او بعد از امضای توافق، در توئیتی گفت که توافق جدید مسیر صلح را تضمین می‌کند، حکمرانی را بهبود می‌بخشد، حقوق را حفظ و از قوانین و ارزش‌ها محافظت می‌کند.
طبق توافق تقسیم قدرت، نهاد جدیدی به نام شورای عالی مصالحه تاسیس خواهد شد که ریاست آن به عهده عبدالله خواهد بود و روند صلح در افغانستان را رهبری خواهد کرد. همچنین، افرادی از تیم عبدالله در دولت غنی مناصبی به عهده خواهند گرفت.
بیشتر بخوانید:
تا سپتامبر گذشته، عبدالله سمت «رئیس اجرایی» را برعهده داشت که بعد از انتخابات سپتامبر این سمت از بین رفت. در این انتخابات، عبدالله و غنی هر دو ادعای پیروزی کردند. آرا مجددا بازشماری شد، ولی هر دو کاندیدا از مواضع خود کوتاه نیامدند و نهایتا هر دو به طور همزمان مراسم تحلیف برگزار کردند. اما واضح بود که یکی از آن‌ها باید از مواضع خود کوتاه بیاید. چرا که اوضاع سیاسی و امنیتی افغانستان چنان حساس و شکننده بود که امکان تداوم وضعیت دو سلطان در یک اقلیم وجود ندارد.
عبدالله و غنی در شرایطی قدرت را در میان خود تقسیم کردند که افغانستان در عین مواجهه با بیماری کرونا، با موج جدیدی از خشونت‌ها مواجه شده است. اخیرا کابل و سایر شهر‌های افغانستان شاهد حملاتی بوده اند که در آن‌ها ده‌ها نفر جان‌شان را از دست دادند. حمله اخیر در کابل باعث شد که غنی ارتش و نیرو‌های امنیتی را به حالت «تهاجمی» درآورد. طالبان دست داشتن در حملات اخیر را تکذیب و دستور غنی برای از سرگیری عملیات تهاجمی را «اعلان جنگ» دانست. اما دولت افغانستان همچنان به طالبان مشکوک است.
توافق غنی و عبدالله گام اولیه و مهمی در مسیر صلح با طالبان است. بعد از امضای توافق میان طالبان و آمریکا در دوحه پایتخت قطر، قرار بود مذاکرات بین الافغانی در ماه مارس آغاز شود و همزمان با این مذاکرات آمریکا به تدریج نیرو‌های خود را از افغانستان خارج کند. اما اختلافات ادامه‌دار غنی و عبدالله مانع از شروع این مذاکرات شد. در هفته‌های اخیر با بروز شکاف سیاسی در کابل و افزایش خشونت‌ها در افغانستان، چشم انداز صلح در این کشور در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. آمریکا که به شدت دنبال خروج از افغانستان است، از این امر خشمگین شد و با قطع کمک‌های مالی خود به افغانستان، سران سیاسی این کشور را تنبیه کرد.
این دومین بار است که عبدالله و غنی بعد از اختلاف بر سر منصب ریاست جمهوری با یکدیگر سازش می‌کنند.
چالش‌های عبدالله در منصب جدید
بعد از اینکه موعد شروع مذاکرات بین الافغانی در ماه مارس بدون شروع گفتگو‌ها فرا رسید، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، در تلاشی برای حل اختلافات سیاسی به کابل رفت. اما نتوانست عبدالله و غنی را به حل اختلافات متقاعد کند. پس از آن بود که آمریکا اعلام کرد که یک میلیارد دلار از کمک‌هایش به افغانستان را قطع خواهد کرد.
حالا بعد از توافق عبدالله و غنی، برخی مقامات افغانستان امیدوارند که آمریکا این کمک‌ها را از سر گیرد. شامروز خان مسجدی، سخنگوی وزارت دارایی افغانستان در توئیتی از پمپئو خواسته است که در قطع کمک‌های افغانستان تجدیدنظر کند.
علاوه بر این، حالا آمریکا امیدوار است که بعد از حل بحران سیاسی در کابل، موعد جدیدی برای مذاکرات بین الافغانی تعیین شود. زلمای خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان، که از توافق تقسیم قدرت استقبال کرده است، روز جمعه اعلام کرد که برای آغاز مذاکرات صلح بین الافغانی، موعد جدیدی در حال بررسی است.
بعد از تشکیل شورای عالی مصالحه به ریاست عبدالله احتمال دستیابی به صلح بیشتر شد. اما هنوز چالش‌هایی در مسیر صلح وجود دارد. اختیارات عبدالله در منصب جدید، هنوز به طور واضح مشخص نیست. هنوز معلوم نیست که اگر عبدالله در مذاکرات صلح با طالبان بر سر موضوعی توافق کند، آیا این موضوع مورد پذیرش غنی قرار خواهد گرفت با نه. این احتمال وجود دارد که در حین مذاکرات صلح با طالبان، میان عبدالله و غنی درباره نحوه صلح با طالبان اختلافاتی بروز پیدا کند.
دولت افغانستان به رهبری غنی در آزادی زندانیان طالبان، که یکی از پیش‌شرط‌های این گروه برای آغاز مذاکرات بین الافغانی است، تعلل کرده و تحت فشار بین المللی فقط با آزادی تعداد محدودی از این زندانیان موافقت کرده است. یکی از نخستین ماموریت‌های عبدالله به عنوان رهبر فرآیند صلح در افغانستان تصمیم گیری در این خصوص است. همچنین، عبدالله در تشکیل تیم مذاکراتی دولت افغانستان و تدوین برنامه مذاکرات صلح، ممکن است با چالش‌هایی مواجه شود. گروه‌های سیاسی در کابل، درباره صلح با طالبان و اداره مذاکرات اختلافات عمیقی دارند.
طالبان توافق عبدالله و غنی را «تکرار تجارب ناکام قبلی» دانست و خواستار اجرای توافقنامه صلح دوحه شد. سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، در توئیتی نوشت: «طرف‌های افغان باید به حل اصلی مشکل متوجه شوند. حل معضله افغانستان در عملی شدن پیمان دوحه نهفته است. باید از ایجاد موانع اجتناب صورت گیرد. پروسه رهایی زندانیان تکمیل و هرچه زودتر مذاکرات بین الافغانی آغاز شود.»
