جنجال "چانگ هوا" در ایران!

او شاید حالا معروف‌ترین مقام چینی در ایران باشد. شاید بسیاری نامش را هم ندانند، اما «سفیر چین در ایران» در تیتر و روتیتر خبر‌های بسیاری در دوران مواجهه ایران و دنیا با کووید ۱۹ حاضر بوده است؛ اما چانگ هوا به‌تازگی پس از اظهارنظر سخنگوی وزارت بهداشت ایران، یکی از چهره‌های ماجرایی جنجالی بین دو کشور شد.

به گزارش شرق، درباره این ماجرا احتمالا روز‌های گذشته خوانده‌اید. کیانوش جهانپور، از چهره‌های اصلی کارزار ایران در مقابل کرونا، در نشستی خبری و در پاسخ به پرسش خبرنگار رسانه‌ای ترکیه‌ای، آمار‌های چین درباره ابتلا و مرگ‌ومیر بر اثر کووید ۱۹ را یک «شوخی تلخ» خواند و گفت: این آمار‌ها مقامات کشور‌های مختلف را در این زمینه گمراه کرده است.

سفیر چین به‌عنوان نماینده کشوری که از سوی مقامات و رسانه‌های کشور‌های مختلف و به‌طور خاص آمریکا، دراین‌باره به پنهان‌کاری و ضعف مدیریت متهم شده است، بلافاصله واکنش نشان داد و جهانپور را به پیگیری نشست‌های خبری دولتش دراین‌باره برای کسب اطلاعات واقعی فراخواند. این بحث توییتری بین هوا و جهانپور ادامه یافت؛ اما کمی بعد از پایان آن، سخنگوی وزارت خارجه وارد شد و بر همکاری و همراهی ایران و چین و کمک‌های این کشور تأکید کرد تا هوا در پاسخ به او «شایعات» را در این روابط بی‌اثر بخواند.

شخص سخنگوی وزارت بهداشت نیز یک روز بعد با عقب‌نشستن از موضع پیشین خود از اقدامات چینی‌ها تمجید کرد تا «بیگانگان ذوق‌زده» نشوند. هوا این با نقل این توییت نوشت: «دوستان باید به یکدیگر کمک کنند. ما با هم می‌جنگیم». با این توییت او به نظر می‌رسید ماجرا تمام شده است. چانگ هوا البته در خبرگزاری ایرنا یادداشتی هم نوشت و بدون اشاره به نام جهانپور، با گزارش عملکرد دولتش در زمینه کرونا، به اخبار و ادعا‌ها در این زمینه، به‌طور خاص از سوی مقامات ایالات متحده، واکنش نشان داد؛ اما ورود بعضی نمایندگان مجلس و رسانه‌ها علاوه بر وزارت خارجه به ماجرا نشان می‌دهد پیامد‌های دعوای توییتری این دو مقام ادامه دارد. بعد از کسانی که در ایران خواستار برکناری جهانپور شده بودند، اکنون برخی مانند علی مطهری، خواستار احضار سفیر و عذرخواهی او به‌دلیل «گستاخی» این دیپلمات شده‌اند.

اما چانگ هوا کیست؟

طبق اطلاعات وب‌سایت سفارتخانه، سفیر فعلی چین در ایران که از سال گذشته به این سمت منصوب شده، در ماه مارس سال ۱۹۶۶، در سال ۱۹۸۷ او وارد وزارت خارجه چین و در بخش آسیای غربی و آفریقای شمالی، مشغول به کار شد. او یک سال بعد کارمند سفارت چین در اردن شد و باز یک سال بعد به سفارت چین در لبنان رفت. در سال‌های بعد به‌جز دوره‌هایی که برای کار در وزارت خارجه به چین برگشت، او در سفارت کشورش در عراق، سوریه و امارات متحده عربی فعالیت داشت. در سال ۲۰۱۲، چانگ هوا، سفیر چین در یمن و دو سال بعد سفارت چین در امارات را بر عهده گرفت. بعد از یک دوره سه‌ساله مدیر کلی در وزارت خارجه که از ۲۰۱۶ شروع شد، او در سال ۲۰۱۹ میلادی، اواخر خرداد ۹۷ به ایران آمد تا جایگزین پانگ سن شود که از تیرماه ۹۳ این سمت را در اختیار داشت.

چانگ هوا از اکتبر ۲۰۱۹، پاییز گذشته، صفحه توییتر خود را فعال کرد. از گزارش اخبار مربوط به روابط دو کشور تا تصاویر دیدار‌ها و گردش‌های آقای سفیر در تهران در این حساب، گاهی به فارسی و گاهی به انگلیسی منتشر می‌شد. از آغاز داستان کرونا در ایران، برنامه اصلی کار او مثل بسیاری دیگر روی کووید ۱۹ متمرکز شد. او اخبار مربوط به تماس‌ها و کمک‌های دو کشور را از طریق توییتر و نیز در نشست‌های خبری‌اش منتشر می‌کرد و گاهی به تعاملات توییتری با مقامات ایران دراین‌باره نیز می‌پرداخت. تعاملاتی که اغلب به تشکر از کمک‌ها و نیز تشویق ایران به مقاومت و مبارزه با این بیماری مربوط بود. اتهاماتی که از سوی مقامات و رسانه‌های کشور‌ها به چین زده می‌شد نیز در صفحه او تکذیب می‌شدند. همان زمان هم انتشار تصویر ملاقاتش با مدیرعامل ماهان موجب بحث‌هایی شد؛ برای اینکه ماهان با وجود مصوبه دولت، پروازهایش به این کشور را متوقف نکرده است.

پایان ماجرای جهانپور تا اینجای کار آخرین توییتی شده که آقای سفیر می‌فرستد و پس از آن به ری‌توییت بسنده کرد. از ری‌توییت اخبار مربوط به کشورش و ایران تا ری‌توییت واکنش‌ها دراین‌باره و ری‌توییت موضع‌گیری‌های سخنگوی وزارت خارجه چین، ری‌توییت اخبار رسانه‌های چینی از قبیل: گلوبال‌تایمز و حتی ری‌توییت نوشته کاربری ایرانی که ظاهرا به شوخی، با انتشار ویدئوی نوازندگی اعضای ارکستر ملی ایران از خانه‌هایشان، رهبر ارکستر را «پشمک» توصیف کرده بود! او توییت چینی‌زبان حسین امیرعبداللهیان در قدردانی از کمک‌های چین و انتقاد از آمریکا بابت تحریم‌ها، توییت علی قلی‌زاده، کارشناس ایرانی از ویدئوی دفاعش از کمک‌های چین در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی و توییت وزارت خارجه روسیه در رد اتهامات علیه مسکو در زمینه کووید ۱۹ را در این مدت ری‌توییت کرده است؛ اما بیرون از توییتر فعالیت‌ها و تماس‌های او در این زمینه در ایران ادامه دارد.

چانگ هوا خارج از بحث کرونا در تعامل با رسانه‌ها عملکرد متفاوتی داشته است و رویکردی «سیاست‌مدارانه‌تر» اتخاذ کرده است. او که جانشین پانگ سن، سفیر چین در ایران در زمان وقوع حادثه نفت‌کش سانچی شده است، در گفتگو با خبرنگاران به‌طور‌کلی درباره این موضوع به‌عنوان یکی از اتفاقات خبرساز بین ایران و چین، اظهار بی‌اطلاعی کرده است و البته به این ترتیب از موضع‌گیری درباره آن ماجرای پرحاشیه، جنجالی و غم‌بار خودداری کرده است.

کارشناسان روابط ایران و چین می‌گویند چین در سال‌های اخیر توجه بیشتری به خاورمیانه داشته است و به‌جز ماجرا‌های متعدد مربوط به ایران، در مسائلی مربوط به یمن نیز وارد می‌شود و به تعامل با طرفین و نقش‌آفرینی اقدام می‌کند. چانگ هوا که در این شرایط سفیر چین در ایران شده است، پنج دهه به‌عنوان نیروی وزارت خارجه چین در حوزه خاورمیانه فعال بوده است. در شرایط فعلی علاوه بر اهمیت خاورمیانه به‌طور‌کلی و ایران به‌طور خاص برای چین، این کشور نیز به‌عنوان یکی از قدرت‌های جهانی که دوست ایران به حساب می‌آید، جایگاه مهمی برای ایران دارد و شاید واکنش سریع وزارت خارجه به انتقادی که مقام وزارت بهداشت ایران به عملکرد چین داشت، آن هم در بستر چالش‌های ایران با آمریکا و نیز چین با آمریکا، از همین زاویه قابل‌تحلیل باشند.

مقامات پکن در شرایط فعلی روابطشان توقع دارند ایران در اتهامات این‌چنینی همراهشان باشد و مقامات تهران نیز در شرایط فعلی و با فشار‌هایی که از سوی آمریکا و اروپا به ایران وارد می‌شوند، حاضر نیستند بر سر موضوع کووید ۱۹ با دوستانشان در پکن وارد چالشی این‌چنین شوند. نماینده در حال خروج مجلس در‌این‌باره خطاب به وزارت خارجه گفته است مبارزه با آمریکا نباید به وابستگی به چین تبدیل شود. وابستگی یا نه، به نظر می‌رسد تقابل دو کشور با آمریکا فعلا برای دولت‌هایشان مهم‌تر از آن است که چالش‌های دیگر بین خود را بپذیرند.