چه کسانی از پرداخت "عوارض خروج" معاف‌اند؟

دولت طبق قانون از هر مسافری که با گذرنامه جمهوری اسلامی ایران از کشور خارج می‌شود، عوارض خروج دریافت می‌کند، اما برخی شهروندان از این قانون معاف شده‌اند.

به گزارش ایسنا، قانون عوارض خروج در سال ۱۳۶۴ در مجلس شورای اسلامی مصوب شد. آن زمان جمعیتی که از پرداخت این عوارض معاف بودند، دامنه گسترده‌تری داشت، اما به تدریج گروه‌هایی از این دایره خارج شدند و طیف معاف‌شده‌ها نیز کوچک‌تر شد.

براساس آخرین قانون تصویب شده در سال ۱۳۹۷، در بخش درآمدی جزء ۱ بند «د» تبصره ۱۱ قانون بودجه سال ۱۳۹۸، افرادی که از پرداخت مالیات عوارض خروج معاف شده‌اند، شامل این گروه‌ها می‌شوند:

۱. خدمه وسایل نقلیه عمومی سفر‌های زمینی، دریایی و خطوط پروازی که در حین مأموریت یا انجام وظایف شغلی باید از مرز گذر کنند.

۲. دانشجویان شاغل به تحصیل در خارج از کشور که مجوز تحصیل مرتبط داشته باشند.

با توجه به این‌که بیشتر این دانشجویان در بین تحصیل بار‌ها به کشور بازمی‌گردند قوانین موجود متذکر شده است که فاصله خروج دوم باید بیش از ۳ ماه باشد در غیر این صورت مشمول معافیت نخواهند بود.

در قانون مصوب سال ۱۳۶۴ نیز صراحتا اعلام شده: معافیت از پرداخت عوارض، آن دسته از دانشجویانی که وضعیت تحصیلی آن‌ها منطبق با ضوابط وزارت فرهنگ و آموزش عالی (وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) نیست، شامل نمی‌شود. در مصوبات اخیر اشاره‌ای به اصلاح این بند و یا تغییر قانون آن نشده است.

۳. بیمارانی که با مجوز شورای پزشکی برای درمان به خارج از کشور اعزام می‌شوند.

در قانون مصوب سال ۱۳۶۴ عنوان شده بود که به همراه بیمار (حداکثر یک نفر) به ترتیب به میزان۶۰% و ۴۰% مبالغ عوارض خروج در ماده واحده و تبصره (۱) آن تخفیف داده می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در مصوبات تازه در بحث معافیت پرداخت عوارض خروج، هیچ اشاره‌ای به اعمال تخفیف به همراه بیمار نشده و مشخص نیست همراه بیمار همچنان مشمول این معافیت است یا خیر.

۴. جانبازان انقلاب اسلامی که برای معالجه به کشور‌های دیگر اعزام می‌شوند.

۵. ایرانی‌های مقیم خارج از کشور که دارای گذرنامه شغلی از وزارت کار و امور اجتماعی هستند.

۶. دارندگان گذرنامه سیاسی و خدمت.

۷. نمایندگان مجلس از سال ۱۳۹۷ زائران اربعین حسینی را که به صورت «زمینی» در تاریخ مشخص شده‌ای به خروج از کشور اقدام کردند نیز از پرداخت عوارض معاف کره‌اند.

مرزنشینان و ایرانیان مقیم سواحل و جزایر خلیج فارس طبق قانون مصوب سال ۱۳۶۴ مجلس می‌توانستند بدون پرداخت عوارض خروج با پروانه گذر به خارج از کشور رفت و آمد کنند، اما در لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ این قانون اصلاح شد.

بر اساس مصوبه مجلس عوارض خروج از کشور برای زائران عتبات و مرزنشینان برای یک بار در طول سال بر اساس قانون بودجه سال ۹۶ اخذ می‌شود. در جز (۱) بند (د) تبصره (۱۱) آمده است: «در سال ۱۳۹۸، عوارض خروج از کشور برای زائران عتبات و مرزنشینان برای یکبار در طول سال براساس قانون بودجه سال ۱۳۹۶ کل کشور مصوب ۲۴/۱۲/۱۳۹۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن أخذ می‌شود.»

متن این مصوبه در تعریف مرزنشینی آورده است: «افراد مرزنشین به کسانی اطلاق می‌شود که ساکن در روستا‌ها و شهر‌های مرزی هستند، بررسی و تأیید این موضوع با فرمانداران شهرستان‌های مرزی است.»

هزینه عوارض خروج از کشور برای سفر زیارتی زمینی در سال ۹۶، ۱۲،۵۰۰ تومان و برای سفر زیارتی هوایی ۳۷،۵۰۰ تومان بود. همچنین عوارض خروج از کشور در سال ۹۶ برای سفر‌های هوایی ۷۵ هزار تومان و برای سفر‌های زمینی و دریایی ۲۵ هزار تومان بود.

عین الله شریف پور نماینده ماکو، همچنین امام جمعه این شهر نسبت به حذف معافیت مرزنشسنان از عوارض خروج بار‌ها معترض شده و تذکر داده‌اند: بر اساس بند "د" تبصره ۱۱ قانون بودجه سال ۹۸ دستور دهید آیین نامه اجرایی عوارض خروج از کشور برای مرزنشینان تدوین شود. به نظر می‌رسد پس از اصلاح مصوبه مالیات عوارض خروج برای مرزنشینان، اجرای آن با تعلیق همراه شده است.

عوارض خروج از کشور در سال ۹۷ طبق نظر دولت، سه برابر شد و به مبلغ ۲۲۰ هزار تومان برای نخستین سفر خارجی در سال افزایش یافت. این مبلغ برای سفر‌های دوم و سوم به میزان ۵۰ و ۱۰۰ درصد افزایش می‌رسد و به عدد ۳۳۰ و ۴۴۰ هزار تومان می‌رسد. پس از آن تا پایان سال هر سفر دیگری انجام شود مسافر باید همچنان مبلغ ۴۴۰ هزار تومان را پرداخت کند.

این افرایش پلکانی در لایحه عوارض خروج از کشور سال ۹۸ فقط شامل سفر‌های هوایی خارج از کشور و سفر هوایی به حج و عتبات می‌شود و شامل سفر‌های «زمینی زیارتی» نشده است.

درحال حاضر کودکان خردسال نیز دارای معافیت نبوده و پرداخت هزینه عوارض باید برای آن‌ها انجام شود. این درحالی است که در مصوبه سال ۱۳۶۴ اطفال تا سن هفت‌سالگی تمام. از پرداخت عوارض معاف شده بودند.