فرارو- روز چهارشنبه آمریکا و شش کشورعربی عضو شورای همکاری خلیج فارس تحریم‌های مالی و اقتصادی نسبتا گسترده‌ای علیه چندین نهاد و شخص مرتبط با ایران اعمال کردند. این تحریم‌ها، که در واقع قبلا هم از سوی آمریکا اعمال شده بوده‌اند، ممکن است بیانگر تغییر مواضع سیاسی کشور‌های همجوار عربی در مقابل ایران باشند.
به گزارش فرارو، وزارت خزانه‌داری آمریکا با صدور بیانیه‌ای از تحریم‌های هفت کشور عضو نهاد «مرکز مبارزه با تامین مالی تروریسم» (TFTC) علیه ایران خبر داد. این مرکز که آمریکا و شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس عضو آن هستند، در سال ۲۰۱۷ تاسیس شد و مرکز آن در ریاض است. اعضای این مرکز، اطلاعات مالی را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند و اقدامات مبارزه با تامین مالی تروریسم را با هم هماهنگ می‌کنند.
در بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا آمده است که تحریم‌های جدید، «گسترده‌ترین» تحریم‌های مرکز مبارزه با تامین مالی تروریسم تا به امروز هستند و نهاد‌های حامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حزب الله لبنان را هدف قرار می‌دهند. ریاست سازمان «امنیت کشور» عربستان نیز با صدور بیانیه‌ای، تحریم‌های مرکز یادشده را بزرگترین تحریم‌های این مرکز از زمان تاسیس تاکنون دانست.
تحریم‌ها در جریان سفر استیون منوشین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، به متحدان این کشور در خاورمیانه اعلام شد. وی روز دوشنبه در بیت المقدس تصریح کرد که آمریکا تحریم‌های ایران را بیشتر خواهد کرد. در ریاض نیز به خبرگزاری رویترز گفت: «رئیس‌جمهور (ترامپ دیگر) واضح‌تر از این نمی‌تواند بگوید که ما در حال اجرای یک کارزار فشار حداکثری علیه ایران هستیم.» منوشین همچنین خاطرنشان کرد که تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران به اقتصاد جهانی صدمه نزده است، چون کشور‌هایی مانند عربستان، آمریکا و دیگر کشورها، نفت اضافی به بازار‌ها عرضه می‌کنند.
منوشین در اظهاراتی که در بیانیه وزارت خزانه‌داری مندرج شده، افزود: «اقدام TFTC با سفرم به خاورمیانه مصادف شده است؛ جایی که من با همتایانم در سرتاسر منطقه دیدار می‌کنم تا مبارزه با تامین مالی تروریسم را تقویت کنیم.»
تحریم‌های مشترک عربی-آمریکایی علیه ایران یک اقدام کم سابقه است.
اقدام مشترک آمریکا و کشور‌های شورای همکاری خلیج فارس علیه ایران از چند نظر قابل توجه است:
۱- تحریم‌های جدید شامل شش شخص عرب و ۲۲ نهاد مالی و صنعتی ایرانی می‌شود. نام نهاد «نیروی مقاومت بسیج» در لیست تحریم‌های جدید دیده می‌شود. به عبارت دیگر، بسیج هم مانند سپاه پاسداران وارد لیست گروه‌های «تروریستی» آمریکا و کشور‌های عربی شده است.
۲- همه هدف‌هایی که روز چهارشنبه تحریم شدند، قبلا از سوی آمریکا تحریم شده بودند. بنابراین، تحریم‌های جدید به لحاظ اقتصادی ممکن است تاثیرات فوری مهمی نداشته باشند. با این حال، این تحریم‌ها در شرایطی سیاسی حساسی اعلام شده‌اند. شش شخصی که در لیست تحریم‌های عربی-آمریکایی قرار گرفته‌اند، همگی عرب و با حزب الله لبنان مرتبط هستند. آمریکا و متحدان عرب‌اش از طریق برجسته کردن تحریم‌های مرتبط با حزب الله، در پی تضعیف بیشتر این گروه سیاسی-نظامی در شرایط فعلی لبنان هستند.
از دو هفته پیش، لبنان شاهد تظاهرات معیشتی گسترده‌ای بوده که به استعفای نخست وزیر این کشور انجامیده و هنوز ادامه دارد. آمریکا و متحدان عرب‌اش می‌خواهند این پیام را بدهند که حزب الله مقصر اصلی اوضاع وخیم اقتصادی لبنان است. عبدالعزیز حمد العویشیق، دبیرکل امور سیاسی و مذاکرات در شورای همکاری خلیج فارس، به مناسبت تحریم‌های جدید، در یک گفتگوی تلفنی با روزنامه الشرق الاوسط گفت: «امروز، حزب الله دولت لبنان را فلج می‌کند، پارلمان را تعطیل می‌کند و ملت لبنان را که خواهان حقوق خود و پایان دادن به هژمونی حزب الله است، سرکوب می‌کند.»
۳- تحریم سپاه و حزب الله از سوی عربستان، بحرین و امارات امر جدیدی نیست. اما مشارکت قطر، کویت و عمان در این تحریم‌ها قابل توجه است. این سه کشور، معمولا از اتخاذ اقدامات سختگیرانه بر ایران خودداری می‌کنند و همواره در مقابل ایران مواضع میانه می‌گیرند. از این رو، همراهی آن‌ها با تحریم‌های جدید می‌تواند حاکی از افزایش فشار آمریکا بر آن‌ها یا تغییر سیاست‌شان در برابر ایران باشد. تحریم‌های جدید، اندکی پس از سفر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، به دوحه و دیدار با همتای قطری اعمال شد.
عربستان، بحرین و امارات با قطر اختلافات شدیدی دارند و چند سال است که روابط دیپلماتیک‌شان با این کشور را قطع کرده‌اند. کویت همچنان سعی می‌کند میان آن‌ها پادرمیانی کند. اما تاکنون موفقیت ملموسی به دست نیاورده است. اخیرا امیر کویت گفته استمرار اختلاف میان کشور‌های شورای همکاری دیگر قابل قبول نیست. بنابراین، این احتمال وجود دارد که آمریکا این کشورها را مقابل ایران متحد کرده است. منوشین گفته تحریم‌های مشترک و هماهنگ‌شده مرکز TFTC علیه ایران، «نشانه نیرومند وحدت خلیج» فارس است. وی افزود: «این اقدام، موضع متحد کشور‌های خلیج (فارس) و ایالات متحده را نشان داد در خصوص اینکه به ایران اجازه داده نخواهد شد که فعالیت شرورانه‌اش در منطقه را تشدید کند.»
۴- تحریم‌های جدید در شرایطی اعمال شد که آمریکا اتهام‌زنی‌ها علیه ایران در زمینه حمایت از تروریسم را بیشتر کرده است. اخیرا، آمریکا سازوکار جدیدی با هدف ادعایی تسهیل تجارت بشردوستانه با ایران طراحی کرد. اما در عین حال، ایران را حوزه نگرانی اصلی در زمینه پولشویی معرفی کرد. این اقدام از سوی برخی کارشناسان به عنوان تلاشی برای کارشکنی در تجارت بشردوستانه با ایران ارزیابی شد. مضاف بر این، اوایل ماه جاری میلادی، کارگروه اقدام مالی (FATF) برای ایران یک ضرب الاجل نهایی تا فوریه ۲۰۲۰ تعیین کرد که بعد از آن، از اعضای خود خواهد خواست که اقدامات متقابلی را اجرا کنند. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، روز چهارشنبه از اقدام FATF علیه ایران استقبال و ایران را به انجام فعالیت‌های «غیرقانونی» مالی برای حمایت از فعالیت‌های شرورانه متهم کرد.
۵- همزمان با تحریم‌های مشترک عربی-آمریکایی، گزارش‌هایی درباره مسدود شدن دسته جمعی حساب‌های بانکی شهروندان و شرکت‌های ایرانی در مالزی منتشر شد. تون مهاتیر محمد، نخست وزیر مالزی، گفته است به کشورش در زمینه مسدود کردن حساب‌های ایرانی «زورگویی» شده و مالزی مجبور شده که این حساب‌ها را مسدود کند. سفر‌های منوشین به خاورمیانه، اعمال تحریم‌های مشترک علیه ایران و مسدود شدن حساب‌های ایرانی در مالزی، همگی می‌توانند نشانه‌ای از موج جدید فشار مالی آمریکا علیه ایران باشند.
