ترکیه در سوریه به دنبال چیست؟

فرارو- ترکیه به زودی به مواضع کرد‌ها در سوریه حمله می‌کند. به گفته اردوغان عملیات زمینی و هوایی ارتش ترکیه در شرق فرات همین امروز و فرداست که شروع شود. این اظهارات بعد از چراغ سبز کاخ سفید برای خروج نیرو‌های آمریکایی از منطقه صورت گرفته است. نیرو‌های کرد از احتمال درگرفتن جنگی تمام عیار در پاسخ به حملات ترکیه گفته اند. در شرایطی که تدوین قانون اساسی سوریه نخستین گام‌ها امیدوار کننده خود را بر می‌داشت، به نظر می‌رسد شرایط سوریه دوباره بحرانی خواهد شد.

به گزارش فرارو، ترکیه قصد دارد در نوار شمالی سوریه علیه نیرو‌های کرد عملیات نظامی انجام دهد. ترکیه این عملیات را در راستای ایجاد "منطقه امن" در منطقه می داند. سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه هدف از ایجاد منطقه امن در شمال سوریه را پاکسازی مرز‌ها از وجود تروریست‌ها و بازگشت آوارگان سوری اعلام کرده است. به گفته ابراهیم کالین «منطقه امنی که قرار است در شمال سوریه ایجاد شود تمامیت ارضی سوریه را تهدید نمی‌کند و ترکیه چشم طمعی به خاک هیچ کس ندارد.»

اردوغان مخالف استقرار شبه نظامیان کرد در نزدیکی مرز ترکیه و سوریه است و قصد دارد با برقراری منطقه امن یا حائل دو میلیون جنگ زده سوری را در آن اسکان دهد.

اعلام خبر عملیات قریب الوقوع ترکیه در سوریه با واکنش طرف‌های مختلف درگیر در مساله سوریه همراه شده است.

به گفته هماهنگ کننده امور بشردوستانه سازمان ملل این نهاد خود را برای بدترین وضعیت در منطقه آماده می‌کند. پانوس مومتسیس گفت: «سوالات بی‌پاسخ زیادی درباره عملیات قریب‌الوقوع ترکیه در شمال شرقی سوریه وجود دارد.» سازمان ملل خود را برای جابه جایی‌ها گسترده و سیل آوارگان در این منطقه آماده می‌کند.

همچنین نیرو‌های کرد دموکراتیک سوریه (SDF) در واکنش به تهدید ترکیه اعلام کردند هرگونه اقدام نظامی غیرقابل توجیه ترکیه را به "جنگی فراگیر" در مرز‌ها تبدیل می‌کنند.

این نیرو‌ها گزارش دادند آمریکایی‌ها در حال خروج از منطقه هستند. پیشتر در پی انتشار اخباری از استقرار تجهیزات نظامی و نظامیان ترکیه در مرز شمالی سوریه، کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که واشنگتن نه از عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه حمایت می‌کند و نه در آن مشارکت یا مداخله می‌کند. در حالی که حدود ۲۰۰۰ سرباز آمریکایی در شمال سوریه حضور دارند یک مسؤول ارشد آمریکایی گفته است آن‌ها منطقه شمال سوریه را ترک خواهند کرد و چه بسا کل آن‌ها در صورتیکه جنگی تمام عیار بین کرد‌ها و نیرو‌های ترکیه دربگیرد به کشور بازگردند.

آمریکا و ترکیه دو ماه پیش برای ایجاد یک منطقه امن در شمال شرقی سوریه به توافق رسیدند، ولی تا امروز بر سر عمق این منطقه و نحوه اداره آن اختلافاتی وجود داشت.

خروج نیرو‌های آمریکایی از سوریه پس از تماس تلفنی اردوغان و ترامپ در شب یکشنبه، ۱۴ مهر اتفاق افتاده است. اردوغان که همواره بر منافع ترکیه در شمال شرق سوریه تاکید کرده است در این تماس تلفنی نارضایتی خود از موضع‌گیری‌های دولت ترامپ را درباره منطقه امن به وی منتقل کرد و گفت که از دولت ترامپ برای عدم تلاش جهت نابودی تروریست‌ها ناامید شده است. با توجه به گزارش‌هایی مبنی بر خروج نیرو‌های آمریکایی و همچنین انتشار بیانیه کاخ سفید مبنی بر عدم دخالت در منطقه به نظر می‌رسد آمریکا به عملیات ترکیه چراغ سبز نشان داده است.

در حالی ترکیه و آمریکا بر سر عملیات نظامی در سوریه به توافقی تلویحی دست یافته اند که اخیرا مذاکرات تدوین قانون اساسی ترکیه به موفقیت‌هایی دست یافته بود و انتظار می‌رفت در پایان ماه جاری قدم‌هایی برای حل و فصل بحران سوریه برداشته شود. ترکیه و ایران و روسیه موافقت کلی خود را کمیته تدوین قانون اساسی سوریه توسط سازمان ملل اعلام کرده بودند. حال به نظر می‌رسد شرایط سوریه باز به سمت بحران و درگیری شدید کشیده خواهد شد. در روز‌های آینده جزئیات بیشتری منتشر خواهد شد.

 

دکتر اصغر زارعی، کارشناس مسائل غرب آسیا در مورد اهداف ترکیه از عملیات نظامی در سوریه به فرارو گفت: ترک‌ها همیشه نسبت به بخش شرقی سوریه مطالبات تاریخی داشتند و به ویژه در ۸ سال اخیر، دولت ترکیه و اردوغان یکی از حامیان اصلی جریانات تروریستی در خاک سوریه بوده است. در سال‌های اخیر قلمرو ترکیه پایگاه ترانسفر و ترانزیت گروه‌های تروریستی و تکفیری به قلمرو سوریه بوده است و پایگاه‌ها و مراکز آموزشی این گروه‌ها در خاک ترکیه مستقر بود.

این کارشناس مسائل غرب آسیا ادامه داد: در این ۸ سال دیدیم دولت ترکیه کاملا در کنار گروه‌های تروریستی قرار داشت و هنوز هم دولت ترکیه یکی از مطالبات اصلی خود در سوریه را «سوریه بدون بشار اسد» اعلام می‌کند. دولت ترکیه در این هشت سال این هدف را پیگیری کرد و امروز هم همچنان به دنبال آن است. نیروهای نظامی ترکیه در منطقه محدودی در ادلب در کنار گروه‌های تروریستی حضور دارند و با اعزام نیرو و تشکیلات نظامی حاکمیت دولت سوریه را نقض می‌کنند.

زارعی گفت: در شرایط فعلی می‌بینیم ترکیه برای رسیدن به همین هدف با دست آویز قرار دادن تحرکات برخی نیرو‌های کردی مخالف، قصد دارد از این منطقه به عنوان یک اهرم فشار استفاده کند تا بتواند به بخشی از مطالبات خود برسد.

او افزود: تا دیروز نیرو‌های آمریکایی و ائتلاف غربی همراه ترکیه در این منطقه حضور داشتند، اما با رایزنی و هماهنگی بین ترکیه و آمریکا به صورت تماس تلفنی بین اردوغان و ترامپ در شب اتفاق افتاد، نهایتا دولت آمریکا پذیرفت نیروهایش را از سوریه خارج کند و به نوعی برای مداخله نظامی دولت اردوغان در سوریه چراغ سبز نشان داد. دولت ترکیه بخشی از تسلیحات نظامی و لجستیکی ارتش را در سوریه مستقر کرده و آمادگی لازم برای ورود به مناطق شرقی سوریه و درگیری با نیرو‌های کرد را دارد. در شرایط بحرانی شمال شرق سوریه، قطعا دولت ترکیه با بهانه قرار دادن گروه‌های کردی قصد دارد در یکی دو روز آینده اقدام نظامی خود را در این منطقه اغاز کند. از طرف دیگر دولت آمریکا رسما اعلام کرده در موضوع کرد‌ها مداخله نخواهد کرد و مخالفتی هم با حضور نیرو‌های نظامی ترکیه نشان نداده است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: خود این مساله حاکی از این است که آمریکایی‌ها به نوعی بعد از مدت‌ها برای مداخله در این منطقه چراغ سبز داده اند و این توافقی است که بین آمریکا و ترکیه صورت گرفته است.

 

 

این کارشناس خاورمیانه در مورد واکنش سایر طرف‌ها به حضور نظامی ترکیه در شمال شرقی سوریه گفت:در مناطق کرد نشین، گروه‌های کردی از جمله گروه دمکراتیک کرد اعلام کرده اند هرگونه مداخله و حضور نیرو‌های ارتش ترکیه را بی پاسخ نمی‌گذارند. این مساله می‌تواند جنگی فراگیر و بحران جدیدی را در منطقه به همراه داشته باشد.

زارعی گفت: هنوز از سمت دولت روسیه واکنش رسمی جدی دیده نشده است و روس‌ها صرفا به محکوم کردن هرگونه مداخله نظامی اکتفا کرده است. هنوز قابل پیش بینی نیست که روسیه چه اقدامی در قبال مداخله ترکیه در این منطقه نشان می‌دهد.

او افزود: دولت مرکزی سوریه کما فی السابق موضع اصلی خودش را حفط کرده و هرگونه نقض تمامیت ارضی سوریه و نقض حاکمیت ملی این کشور را محکوم می‌کند. دولت سوریه اعلام کرده از همه امکاناتش در برابر هرگونه تجاوز به خاک سوریه استفاده خواهد کرد و این حرکت را بی پاسخ نخواهد گذاشت.

 

این کارشناس خاورمیانه در مورد نقش حضور نظامی ترکیه در آینده مذاکرات کمیته تدوین قانون اساسی سوریه گفت: متاسفانه علی رغم اینکه ترکیه در یکی دو سال اخیر، یکی از طرف‌های اصلی مذاکرات آستانه بوده است، اما مواضع مداخله جویانه و زیاده طلبی‌های ترکیه و موضع افراطی دولت اردوغان باعث شده تا به امروز این دو همسایه نتوانند باهم به تفاهم برسند.

این کارشناس مسائل غرب آسیا گفت: دولت ترکیه همچنان از موضوع مهاجرت گروهی مهاجران و پناهندگان سوری که از شمال این کشور به سمت خاک ترکیه حرکت می‌کنند به عنوان اهرم فشاری بر علیه اتحادیه اروپا و غربی‌ها استفاده کرده و تهدید به سرازیر شدن سیل پناهجویان سوری به اروپا می‌کند.

زارعی در پایان گفت: در موضوع قانون اساسی مورد نظر هم علی رغم اینکه سازمان ملل و نماینده ویژه سازمان و دولت سوریه و ایران و روسیه بر محتویات نشست‌های آستانه تاکید دارند متاسفانه اینگونه اقدامات از سوی دولت ترکیه باعث شده است تدوین قانون اساسی جدید سوریه هم همچنان با مشکل رو به رو باشد.