«ژان ایو لودریان»، وزیر امور خارجه فرانسه روز چهارشنبه یادآوری کرده ایران و ایالات متحده آمریکا برای آغاز مذاکره با یکدیگر قبل از اقدام تهران برای برداشتن گامی دیگر جهت کاستن از تعهداتش ذیل برجام، یک ماه فرصت دارند.
لودریان درباره گزارش اخیر نشریه پولیتیکو که مدعی شده بود طرح چهار بندی فرانسه برای آوردن ایران و آمریکا پای میز مذاکره شکست خورده هم اظهارنظر کرد و گفت: «از نظر ما این طرحها که تا به حال موفقیتآمیز نبودهاند هنوز روی میز هستند.»
وزیر خارجه فرانسه از هر دو طرف خواست قبل از ۶ نوامبر که ممکن است ایران گام دیگری را برای کاستن از تعهدات برجامی خود بردارد وارد مذاکره با یکدیگر شوند.
لودریان گفت: «الان، ایران و آمریکا است که از این فرصت مختصر بهره بگیرند چون ایران برنامههای خود را برای برداشتن گامهای جدید جهت کاستن از تعهدات خود ذیل توافق هستهای در ماه نوامبر اعلام کرده و این اقدامات خطر دامن زدن به تنشهای جدید را در بردارند.»
طرح ناکام فرانسه
برخی منابع فرانسوی روز سهشنبه مدعی شدهاند «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا و «حسن روحانی»، رئیسجمهور ایران بر سر طرح چهار بندی فرانسه به عنوان مبنایی برای دیدار با یکدیگر در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد و آغاز مجدد مذاکره میان ایران و آمریکا توافق کرده بودند، اما این طرح سرانجام موفق نشد.
«پولیتیکو» به نقل از این منابع مدعی شده دیدار سران دو کشور علیرغم توافق بر سر این سند محقق نشده زیرا روحانی اصرار داشته ترامپ ابتدا رفع تحریمها علیه ایران را اعلام کند.
پایگاه خبری «پولیتیکو» که مدعی شده این سند را رویت کرده، در ادامه به ذکر جزئیات مفاد آن پرداخته است.
در سند ادعایی، تهران موافقت کرده «هرگز به دنبال دستیابی به سلاح هستهای نخواهد بود و کاملاً به تعهدات خود پایبند است، ضمن آنکه مذاکره بر سر چارچوبی طولانیمدتتر درباره فعالیتهای هستهای خودش را میپذیرد.»
تهران همچنین متعهد شده «ایران از هر گونه ستیزهجویی خودداری خواهد کرد و از طریق مذاکره به دنبال صلح و احترام واقعی در منطقه خواهد بود.»
در بخش دیگری از سند، ایالات متحده با «رفع همه تحریمهای بازاعمالشده بعد از سال ۲۰۱۷» موافقت کرده است. در متن این سند آمده است: «ایران از توانایی کامل برای صادر کردن نفت خود و استفاده آزادانه از درآمدهای خود برخوردار خواهد شد.»
گامهای برجامی ایران
واشنگتن بعد از خروج از برجام در راستای سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» به اقداماتی تحریکآمیز مانند قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمانهای اصطلاحاً تروریستی، اعزم یک ناوگروه، چند بمبافکن بی-۵۲ و چند جنگنده اف-۲۲ به منطقه و تحریم وزیر خارجه ایران روی آورده است.
جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این اقدام یک سال «صبر راهبردی» را در دستور کار قرار داد و به طرفهای توافق هستهای به ویژه کشورهای اروپایی که وعده جبران خروج آمریکا را میدادند مهلت داد به تعهدات خود ذیل توافق هستهای عمل کنند.
با گذشت یک سال و محقق نشدن وعدههای اروپا، شورای عالی امنیت ملی ایران در بیانیهای روز ۱۸ اردیبهشتماه به طرفهای توافق هشدار داد در صورتی که ظرف ۶۰ روز به تعهدات خود در زمینههای نفتی و بانکی عمل نکنند ایران طبق مفاد برجام، از تعهدات خود ذیل این توافق خواهد کاست.
جمهوری اسلامی ایران تا کنون در سه گام گام از تعهدات خود کاسته است.
اولین گام ایران در کاهش تعهدات، عبور از سقف ۳۰۰ کیلوگرمی ذخایر اورانیوم غنیشده ۳.۶۷ درصد، عدم فروش آب سنگین و مازاد اورانیوم غنیشده بود که در تاریخ هجدهم اردیبهشت اعلام شد. گام دوم روز شانزدهم تیر و با بیانیهای دولت مبنی بر افزایش سطح غنیسازی از ۳.۶۷ درصد اجرا شد.
گام سوم ایران برای کاهش و توقف برخی تعهدات ذیل برجام که از ۱۵ شهریورماه شروع شد بیشتر مربوط به برداشتن محدودیتها روی فعالیتهای تحقیق و توسعه (R & D) از جمله توسعه و راهاندازی نسل جدید سانتریفیوژها در تاسیسات غنیسازی اورانیوم بود.
سازمان انرژی اتمی ایران امروز چهارشنبه در بیانیهای اعلام کرد: «کاهش تعهدات هستهای کشور که بر مبنای بندهای پیش بینیشده در برجام و به منظور رسیدن به تعادل در تعهدات کشور در مقابل بهرهگیری از مزایای این توافق انجام میشود، امری قانونی و حقوقی بوده و هیچ نقض تعهدی در آن وجود ندارد.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «همانگونه که بارها از سوی مسؤولان نظام اسلامی تذکر داده شده است، در صورتی که طرف های توافق برجام به تعهداتشان احترام بگذارند و آنها را عملیاتی کنند، جمهوری اسلامی ایران نیز به اجرای کامل برجام باز خواهد گشت.»