روز ملی چین؛ اژد‌های شرقی را نمی‌توان نادیده گرفت

فرارو- «آیا می‌خواهید زبانی را یاد بگیرید که بزودی زبان اول دنیا خواهد شد؟» این جمله‌ای است که در تبلیغات یک موسسه آموزش زبان چینی در تهران آمده است. جمله‌ای که شاید در وهله اول، تبلیغاتی و مبالغه‌آمیز به نظر برسد، اما در عمق خود، بیانگر اهمیت یافتن روزافزون چین در عرصه بین المللی است. با یک جستجوی ساده در اینترنت می‌توان ده‌ها موسسه آموزش زبان چینی در ایران پیدا کرد. بسیاری از این موسسات، گسترش نفوذ اقتصادی چین در جهان را یکی از دلایل مهم لزوم یادگیری زبان چینی معرفی می‌کنند. یکی از همین موسسات در تشریح اهمیت زبان چینی می‌نویسد: «زبان چینی به این دلیل که اقتصاد چین هر روزه سلطه خود را بر جهان افزایش می‌بخشد، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.»

به گزارش فرارو، گسترش آموزش زبان چینی به ایران محدود نیست. همین امسال، عربستان سعودی آموزش زبان چینی را در تمامی مقاطع تحصیلی مدارس و دانشگاه‌ها اجباری کرد. توجه به زبان چینی در سایر کشور‌ها نیز آغاز شده است.

افزایش توجه به زبان چینی تنها یکی از نشانه‌های برجسته شدن جایگاه بین المللی چین است، منازعات تجاری این کشور با آمریکا، هشدار برخی کشور‌های اروپایی درباره مخاطرات استفاده از تجهیزات شرکت هواوی، رشد چشمگیر غول‌های تجارت الکترونیکی چینی و ده‌ها مورد دیگر، همگی از آغاز ابرقدرتی اقتصادی چین خبر می‌دهند.

در چنین شرایطی، روز سه شنبه، یکم اکتبر، دولت چین با برگزاری بزرگترین مراسم رژه نظامی تاریخ خود، هفتادمین سالگرد تاسیس جمهوری خلق چین و آغاز حکمرانی حزب کمونیستی در این کشور را جشن گرفت. مراسم روز ملی امسال در شرایطی برگزار شد که هنگ کنگ به مدت چند ماه ناآرام است. ناآرامی‌ها در این شهر، ابتدا در اعتراض به یک لایحه قضایی استرداد مجرمان به چین شروع شد، اما با حمایت غرب، به اعتراضات ضدچینی تبدیل شد. به طوری که معترضان بار‌ها خواستار جدایی هنگ کنگ از چین و مداخله آمریکا و بریتانیا در بحران شدند.

از این رو، دولت چین امسال مراسم روز ملی را به گونه‌ای برگزار کرد که پیام‌های معناداری به غرب ارسال شود. جدیدترین تسلیحات چین، از قبیل: موشک‌‎های بالستیک قاره پیما، پهپاد‌های تهاجمی رادارگریز و زیردریایی‌های هسته‌ای، در این مراسم به نمایش گذاشته شد. ۱۵ هزار نیروی نظامی و صد‌ها تانک و جنگنده نیز با حضور بالاترین مقامات چین و نمایندگان خارجی در میدان پرماجرای تیان آنمن پکن، در مراسم شرکت کردند.

 

هفتاد سال پیش، در یکم اکتبر ۱۹۴۹، مائو تسه تونگ، سیاستمدار انقلابی کمونیست، با حضور در میدان تیان آنمن، تاسیس جمهوری خلق چین را اعلام کرد و تا پایان عمر در رأس این جمهوری بود. هفتاد سال بعد، شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، لباس‌های مائو را پوشید و در همان میدان گفت: «هیچ چیز نمی‌تواند اصول ملت بزرگ ما را متزلزل کند. هیچ چیز نمی‌تواند ملت و مردم چین را از پیشرفت منع کند.»

بسیاری از ناظران معتقدند پس از مائو، شی جین پینگ، قوی‌ترین رئیس‌جمهور چین بوده است. پس از گرفتن زمام امور در سال ۲۰۱۲، سلطه حزب کمونیست چین را گسترش داد، در برابر جنگ تجاری آمریکا مقاومت کرد و در عین حال، از تکرار تجربه تیان آنمن در هنگ کنگ خودداری کرد. با این حال، همواره از سوی محافل غربی به استبداد و حکمرانی یک نفره متهم شده است.

شاید چنین اتهامی ریشه در موفقیت‌های خیره‌کننده اقتصادی چین در چند دهه گذشته دارد. غربی‌ها از افزایش قدرت اقتصادی چین در سراسر جهان نگران هستند. خود چینی‌ها معتقدند که کشورشان، الگوی توسعه اقتصادی متفاوتی دارد که با غرب در تضاد است. ژانگ شوهوا، رئیس انستیتوی مطالعات اطلاعات در آکادمی علوم اجتماعی چین، طی یادداشتی در روزنامه چینی گلوبال تایمز، بر این تفاوت تاکید کرد. شوهوا بر این باور است که، الگوی توسعه چین می‌تواند جایگزین الگوی توسعه غربی شود. چرا که توسعه چین، متکی بر ویژگی‌های محلی و داخلی است. به نوشته این کارشناس، غربی‌ها، ارزش‌های خود را تحت عنوان «ارزش‌های جهانی» به دیگران تحمیل می‌کنند. این درحالی است که چین بر «ارزش‌های مشترک» تاکید می‌کند که با ارزش‌های جهانی مدنظر غربی‌ها، متفاوت است.

 

به هر حال، فارغ از تمایزات میان الگوی توسعه چینی و غربی، امروزه چین به عنوان کشوری مطرح شده است که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت. در یک دهه اخیر، خصوصا در سال‌های آخر ریاست جمهوری باراک اوباما، آمریکا بر مهار قدرت روزافزون چین، متمرکز شد. اما توفیق چندانی به دست نیاورد. تا اینکه دونالد ترامپ به قدرت رسید و به شکل بی‌پرده علیه چین جنگ تجاری به راه انداخت. در ابتدا برخی ناظران، بی‌ثباتی رفتاری ترامپ را عامل شروع این جنگ دانستند، اما زود معلوم شد که کل نهاد‌های سیاست خارجی آمریکا از رویکرد سختگیرانه ترامپ در مقابل چین حمایت می‌کنند.

آمریکا از ترقی فزاینده اقتصاد چین نگران است. در حال حاضر، چین دومین اقتصاد جهان به شمار می‌رود. آمار‌ها نشان می‌دهد که چین به تدریج در حال سبقت گرفتن از آمریکاست. در گزارش اخیر مجله «فورچون» درباره ۵۰۰ شرکت پردرآمد جهانی در سال ۲۰۱۹، شرکت‌های چینی از شرکت‌های آمریکایی بیشتر بودند. از ۵۰۰ شرکت جهانی لیست فورچون، ۱۲۹ شرکت چینی و ۱۲۱ شرکت آمریکایی هستند. غول‌های تجارت الکترونیکی مانند علی بابا (Alibaba) جی دی دات کام (JD.com) و تن سنت (Tencent) و هواوی (Huawei) از جمله شرکت‌های چینی بودند که نام‌شان در لیست یادشده فورچون آمده است. علیرغم کارزار ترامپ علیه شرکت هواوی، این شرکت نسبت به سال گذشته، ۱۱ پله صعود کرد. شیائومی (Xiaomi)، شرکت نه ساله سازنده تلفن هوشمند، با ورود به لیست فورچون به عنوان جوان‌ترین شرکت، تاریخ‌ساز شد. افزون بر این، چین، پروژه تجاری بلندپروازانه‌ای به نام «ابتکار یک کمربند یک جاده» (یا جاده ابریشم جدید) را در دستور کار خود قرار داده که در صورت اتمام، چین را به یکی از بزرگترین مراکز تجاری دنیا تبدیل خواهد کرد.

چین تا همین چند دهه پیش، در فقر و بدبختی غوطه‌ور بود. اما ظرف چند دهه، راهی را طی کرد که بسیاری از کشور‌ها آن را در چند صد سال طی می‌کنند. تولید ناخالص داخلی چین از ۹.۵۵ میلیارد دلار در سال ۱۹۵۲ به ۱۲.۶۶ تریلیون دلار در سال ۲۰۱۸ رسید. با افزایش روابط تجاری چین با کشور‌های دیگر، احتمالا این ارقام بیشتر خواهد.