نتایج یک تحقیق نشان داده است که گرفتن سلفی، جان بیش از ۲۵۰ نفر را در بازه زمانی شش ساله از ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷ میلادی گرفته است.
به گزارش یورونیوز، دستاوردهای این پژوهش در نشریه مراقبتهای اولیه و بهداشت خانواده منتشر شده است و نشان میدهد در بازه زمانی اکتبر ۲۰۱۱ تا نوامبر ۲۰۱۷ تعداد ۲۵۹ نفر جان خود را به هنگام گرفتن سلفی از دست دادهاند.
میزان مرگ بر اثر سلفی ممکن است بسیار بیشتر از رقم اعلام شده باشد؛ اما دلیل روانشناختی پشت سر سلفی گرفتن چیست؟
دکتر تریسی آلووی، روانشناس میگوید اینکه سلفی افراد را به مرگ سوق میدهد لزوما درست نیست. در واقع بیشتر افرادی که بر اثر گرفتن سلفیهای ماجراجویانه جان خود را از دست دادهاند، قبل از آن نیز مبادرت به انجام این دست فعالیتها کردهاند.
او میگوید: «اگر کسی به طور معمول آدم ماجراجویی باشد یا رفتارهای این شکلی را در زندگی آفلاین و شخصی خودش نشان دهد، احتمالا همین دست رفتارها را در زندگی آنلاین خود هم به نمایش خواهد گذاشت. پس اینطور نیست که ببینید یکدفعه آدمها به هنگام یک عمل خطرناک موبایل در دست مشغول گرفتن سلفی از خودشان باشند.»
اما با این وجود چه چیزی آدمها را به قبول خطر انجام چنین کارهایی سوق میدهد؟ دوپامین یا همان هورمون احساس خوب!
خانم آلوی میگوید: «وقتی یک لایک یا یک کامنت مثبت دریافت میکنیم حجم عظیمی از دوپامین وارد خونمان میشود. همین ترشح دوپامین بعضی رفتارها را تشدید میکند به نحوی که اگر عکسی لایک زیاد یا بازخورد خوبی گرفت، فرد تشویق میشود که آن کار را دوباره انجام دهد.»
تحقیقات نشان میدهد توریستها بیشتر از بقیه در معرض انجام چنین اعمالی هستند چرا که دوست دارند «باحال» در نظر بیایند.
اما چرا بیشتر جوانها به سمت انجام چنین کارهایی گرایش دارند؟ برای دلیل دو مورد را میتوان برشمرد: مغز تکامل نیافته و داشتن احساس شکستناپذیری.
دکتر آلوی در این خصوص میگوید: «قشر پیشپیشانی مغز بخشی است که مغز را قادر میکند تصمیمات منطقی اتخاذ کند. این بخش در جوانان هنوز در حال تکامل است. به علاوه این، حس شکستناپذیری که اکثرا در نوجوانها دیده میشود آنها را در برابر انجام چنین رفتارهای مخاطرهآمیزی آسیبپذیرتر میکند.»
بیشترین تعداد مرگ هنگام سلفی در اثر غرق شدن حاصل شده است. تصادفات جادهای، سقوط از ارتفاعات، حمله حیوانات و برقگرفتگی از جمله عوامل دیگر هستند.
در میان کشورها، روسیه بیشترین میزان مرگ بر اثر سلفی را به خود اختصاص داده است. سال ۲۰۱۶ بود که دختربچهای ۱۲ ساله به هنگام تلاش برای گرفتن عکس از خود در بالکن خانه در طبقه هفدهم برج مسکونی تعادلش را از دست داد و به پایین سقوط کرد.
چند ماه پیش نیز فردی دیگر در روسیه در حالیکه تلاش میکرد به هنگام بالا رفتن از یک ترانسفورمر برق سلفی بگیرد، دچار برقگرفتگی شد و زنده در آتش سوخت.
سقوط از ارتفاع به هنگام گرفتن سلفی نیز به صورت مکرر در کشورهای اروپایی سبب مرگ افراد شده است. در ماه جاری میلادی دو بریتانیایی در شهر آلیکانته اسپانیا به هنگام گرفتن سلفی از خود در ارتفاع حدود ۱۲ متری سقوط کردند و جان خود را از دست دادند. همینطور یک دختر جوان ۱۵ ساله در ایتالیا که در زمان تلاش برای رفتن به پشت بام یک مرکز خرید از فاصله چهل متری در کانال تهویه سقوط کرد و کشته شد.
عکس گرفتن از خود در حال آبتنی در دریاچههای به شدت سمی، نظیر دریاچه سیبری نیز یکی از دلایلی است که موجب ناراحتیهای جسمی و بیماری برای شماری از کاربران اینستاگرام شده است.
در ناحیه لیگوریا ایتالیا بعد از اینکه یک مرد بر اثر سانحه قطار به شدت مجروح شد، مقامات محلی مجبور شدند در کنار محل ریلهای قطار محافظ نصب کنند تا مردم را از گرفتن عکس سلفی با ریل بازدارند.
اما آیا افراد متوجه خطری که با اینگونه رفتارهای ماجراجویانه به بار میآورند، نیستند؟
دکتر آلوی میگوید وقتی آدمها از نظر زمانی تحت فشار هستند باعث میشود روند تصمیمگیریشان مختل شود و تصمیمات ناگهانی بگیرند. مثال آن میتواند سلفی با یک خرس باشد: «مسئله این است که شما میگویید من فقط چند ثانیه وقت دارم تا یک عکس با خرس بیندازم. در نتیجه به خاطر کمیِ وقت، احتمال اتحاذ تصمیمهای ناگهانی بالا میرود. مغز در این حالت تمایل دارد ضرر را کمتر برآورد کند. در نتیجه ما با خودمان فکر میکنیم بهتر است این کار را همین الان انجام دهم وگرنه شانسم از دست میرود و خرس دور میشود.»
چگونه میتوانیم افراد را از رفتارهای پرخطرشان برحذر داریم؟
دکتر آلوی میگوید از آنجا که جوانان بیشتر در معرض تصمیمهای پرخطر هستند، برای پرهیز از روی دادن چنین تراژدیهایی باید آنها را متوجه شکستپذیریشان بکنیم و آگاهی را بالا ببریم.
برای مثال وزارت کشور روسیه با انتشار ویدیوهای آموزشی نسبت به خطرات گرفتن عکس و فیلم برای شبکههای اجتماعی هشدار داده است.
در یکی از این ویدیوها، در کنار آمار و ارقام مرگ بر اثر گرفتن سلفی این نوشته روی تصویر نقش میبندد که: «یک سلفی جذاب میتواند به قیمت جان شما تمام شود».