به نقل از متخصصین ستون فقرات امید آرتروز به معنای التهاب مفاصل می‌باشد اما این کلمه برای توصیف تقریبا 200 وضعیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. وضعیت‌هایی که مفاصل، بافت اطراف مفاصل و بافت‌های مرتبط تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند مانند روماتیسم. شایع‌ترین نوع آرتروز، آرتروز استخوانی می‌باشد.
وضعیت‌های روماتیسمی شایع دیگر عبارتند از نقرس، فیبرومیالژیا، و آرتروز روماتیسمی. وضعیت‌های روماتیسمی منجر به درد، تیرکشیدن، سفتی و تورم تقریبایک یا چند عضله می‌شود. ممکن است علائم به صورت تدریجی یا به صورت ناگهانی پیشرفت کنند. وضعیت‌های روماتیسمی خاص می‌توانند سیستم ایمنی بدن و اندام‌های مختلف داخلی بدن را درگیر کنند.
آرتروز میان افراد 65 ساله یا بزرگتر بیشتر شایع است. اما این بیماری می‌تواند تمام رده‌های سنی از جمله کودکان را تحت‌تاثیر قرار دهد. از طریق درمان آرتروز می‌توان درد و آسیب به مفصل را کاهش داد و کیفیت زندگی را بالا برد. درمان شامل داروها، فیزیوتراپی، آموزش و حمایت از بیمار می‌باشد.
انواع آرتروز:
تقریبا 200 نوع آرتروز وجود دارد. انواع آرتروز به 7 دسته‌ی اصلی تقسیم می‌شود:
آرتروز التهابی:
التهاب، قسمتی از روند بهبود بدن می‌باشد. التهاب به علت دفاع در برابر ویروس‌ها و باکتری‌ها و یا به علت واکنش در برابر زخم‌ها مانند سوختگی ایجاد می‌شود. اما در آرتروز التهابی، التهاب بدون هیچ علتی ایجاد می‌شود. آرتروز التهابی از طریق التهابی شدید تشخیص داده می‌شود که این التهاب،نتیجه‌ی واکنش در برابر زخم یا عفونت نمی‌باشد. این نوع التهاب مفید نیست و در عوض به مفصل‌ها آسیب می‌رساند و باعث درد و سفتی و تورم می‌شود. آرتروز التهابی می‌تواند چندین مفصل را درگیر کند و التهاب می‌تواند به سطح مفاصل و هچنین به استخوانی زیری آسیب وارد کند.
مثال‌های آرتروز التهابی عبارتند از:
*روماتیسم مفصلی
*آرتروز واکنشی
*روماتیسم ستون‌فقرات
*آرتروز همرا با کولیت یا سوریاس
کلمه‌ی آرتروز به معنی التهاب مفصل می‌باشد اما ممکن است این التهاب، تاندون‌ها و رباط‌های اطراف مفصل را نیز درگیر کند.
آرتروز دژنراتیو یا مکانیکی
آرتروز دژنراتیو یا مکانیکی وضعیتی است که عمدتا به غضروف آسیب وارد میکند طوری که تمام استخوان‌ها را درگیر میکند.
وظیفه‌ی اصلی غضروف نرم و لزج این است که به سرخوردن و حرکت مفصل‌ها کمک کند. این نوع آرتروز باعث می‌شود غضروف نازک‌تر و زبرتر شود. برای جبران کمبود غضروف، بدن شروع به بازسازی استخوان میکند تا استحکام آن حفظ شود. این بازسازی باعث رشد نامطلوب استخوان می‌شود که زایده‌ی استخوانی نام دارد. زایده‌ی استخوانی باعث می‌شود مفصل بدشکل شود که معمولا آرتروز استخوانی نامیده می‌شود. آرتروز استخوانی ناشی از آسیب قبلی به مفصل می‌باشد مانند شکستگی یا التهاب قبلی در مفصل.
درد اسکلتی عضلانی بافت نرم
به نقل از کلینیک ستون فقرات دکتر فرخانی درد اسکلتی عضلانی بافت نرم یا فیبرومیالژیا بیشتر در بافت‌ها احساس می‌شود تا اینکه در مفصل‌ها و استخوان‌ها حس شود. این درد اغلب قسمتی از بدن که زخم است یا قسمتی از بدن که بیشتر به کار می‌گیریم را درگیر میکند مانند بیماری آرنج تنیس‌بازان. این درد از عضلات یا بافت‌های نرمی که از مفصل‌ها پشتیبانی می‌کنند ایجاد می‌شود. اگر درد در کل بدن پخش می‌شود و همراه علائمی دیگر است شما دچار فیبرومیالژیا شده‌اید.
کمردرد:
کمردرد مممکن است از عضلات، دیسک، اعصاب، غضروف، استخوان‌ها و یا مفاصل به‌وجود بیاید. مشکل کمردرد ممکن است ریشه در اندام‌های داخلی بدن داشته باشد. همچنین ممکن است این درد نتیجه‌ی درد منتقل‌شده باشد. درد منتقل‌شده یعنی وقتی مشکلی درجای بدن وجود دارد و این مشکل به صورت کمردرد خود را نشان می‌دهد.
ممکن است علت کمردرد یک علت خاص مانند آرتروز استخوانی باشد. وقتی این درد در ناحیه‌ی ستون‌فقرات باشد اسپوندیولیز نامیده می‌شود. عکس‌برداری یا معاینات جسمانی این بیماری را مشخص می‌کنند.
لغزندگی مهره‌ها علت دیگر کمردرد می‌باشد که همان پوکی استخوان یا نازک شدن استخوان می‌باشد.
اگر پزشک نتواند علت اصلی کمردرد را تشخیص بدهد علت کمردرد را یک درد غیرمعمول گزارش میکند.
یکی از بیماری های شایع ستون فقرات بیماری فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر است.
بیماری بافت همبند
بافت همبند از بافت‌ها و اندام‌های دیگر بدن پشتیبانی میکند و آنهارا بهم متصل میکند و یا از هم جدا میکند. تاندون‌ها، رباط‌ها و غضروف‌ها بافت همبند هستند. بیماری بافت همبند شامل درد و التهاب مفصل می‌باشد. ممکن است التهاب در بافت‌های دیگر مانند پوست، عضلات، شش‌ها و کلیه‌ها بوجود آید. این بیماری علاوه بر درد مفصل علائم دیگری نیز دارد و ممکن است به مشورت با چند متخصص نیاز باشد.
مثال‌های بیماری بافت همبند عبارتند از:
*لوپوس
*اسکلرودرمی یا اسکلرودرمی سیستمتیک
*درماتوموتیست
آرتروز عفونی:
باکتری، ویروس یا قارچی که وارد یک مفصل می‌شوند التهاب ایجاد می‌کنند. ارگانیسم‌هایی که می‌توانند مفصل‌ها را عفونی کنند عبارتند از:
سالمونلا و شیگلا که از طریق مسمومیت غذایی یا آلودگی منتقل می‌شوند.
کلامدیا و سوزاک که بیماری‌های مقاربتی هستند.
هپاتیت سی و انتقال عفونت از خونی به خون دیگر که از طریق سرنگ‌های مشترک یا انتقال خون سرایت میکند.
عفونت مفصل با مصرف آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضد میکروبی از بین می‌رود. با این حال اگر عفونت برای مدتی ادامه داشته‌باشد ممکن است آرتروز مزمن شود و آسیب مفصلی غیرقابل‌برگشت گردد.
آرتروز متابولیک:
اسیداوریک یک ماده‌ی شیمیایی است که وقتی بدن موادی به نام پورین را تجزیه میکند به وجود می‌آید. پورین‌ها در سلول‌های انسان و در بعضی غذاها وجود دارند. اسیداوریک در خون حل می‌شود و به کلیه‌ها منتقل می‌شود سپس از طریق ادرار دفع می‌شود. سطح اسیداوریک در اکثر افراد بالاست زیرا به طور طبیعی بیش از نیاز بدن اسیداوریک ساخته می‌شود و یا اینکه بدن نمی‌تواند اسیداوریک را سریعا دفع کند. در بعضی افراد اسیداوریک ساخته می‌شود و روی هم انباشته می‌شوند و کریستال‌هایی شبیه سوزن در مفصل ایجاد می‌کنند که باعث ایجاد امواج بلند و تیزی از درد در مفصل می‌شود. اگر سطوح اسیداوریک کاهش نیابد ممکن است منجر به نقرس مقطعی یا مزمن شود. آرتروز متابولیک عمدتا یک مفصل یا تعداد کمی از مفصل‌ها را درگیر میکند مثلا انگشت شست پا و دست‌ها. این نوع از آرتروز معمولا دست‌ها و پاها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. یک نظریه بیان‌کننده‌ی این موضوع است که کریستال‌های اسیداوریک مفاصل سردتری را ایجاد می‌کنند که به دور از گرمای بدن هستند.
علل ابتلا به بیماری التهاب مفاصل چیست؟
یک علت واحد برای انواع آرتروز وجود ندارد. بر اساس نوع یا شکل آرتروز، علت یا علت‌های آن تغییر می‌کنند.
علت‌های احتمالی عبارتند از:
*زخم که منجر به آرتروز دژنراتیو یا مکانیکی می‌شود.
*متابولیسم غیرطبیعی که منجر به نقرس و شبه نقرس می‌شود.
*وراثت مانند آرتروز استخوانی
*عفونت‌ها مانند بیماری لایم
*نقص در عملکرد سیستم ایمنی بدن مانند آرتروز روماتیسمی و لوپوس
بیشتر انواع آرتروز مربوط به ترکیبی از فاکتورها می‌شوند اما تعداد کمی علت مشخصی ندارند و غیرقابل پیشگیری هستند.
بعضی از افراد ممکن است به صورت ژنتیکی در معرض وضعیت‌های آرتروز قرار بگیرند. فاکتورهای دیگر مانند جراحت قبلی و عفونت، با ژن‌ها همراه می‌شوند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهند.
تاثیر تغذیه در ابتلا به آرتروز
رژیم غذایی و تغذیه می‌توانند نقش مهمی در ابتلا به آرتروز ایفا کنند اگرچه غذاهای خاص، حساسیت‌های غذایی یا آلرژی‌ها هنوز شناخته نشده‌اند که باعث آرتروز شوند. غذاهایی که التهاب را تشدید می‌کنند مخصوصا غذاهای گوشتی و شکر تصفیه‌شده می‌توانند علائم را بدتر کنند همانطور که غذاخوردن سیستم ایمنی بدن را تحریک میکند. نقرس نوعی آرتروز است که به رژیم غذایی بسیار مرتبط است. نقرس به علت بالا بودن سطوح اسیداوریک ایجاد می‌شود که این بالابودن اسیداوریک نتیجه‌ی بالابودن پورین در رژیم غذایی است. رژیم‌های غذایی که شامل غذاهایی می‌باشند که مقدار پورین آنها زیاد است مانند غذای دریایی، شراب و گوشت‌ها باعث بروز نقرس می‌شوند. اگرچه سبزیجات و غذاهای گیاهی دیگر که شامل پورین زیادی می‌باشند علائم نقرس را تشدید نمی‌کنند.
علائم اولیه آرتروز:
علائم آرتروز و چگونگی ظاهر شدن این علائم بسیار متغیر است و به نوع آرتروز بستگی دارد. این علائم به صورت تدریجی و یا به صورت ناگهانی ظاهر می‌شوند. از آنجایی که آرتروز یک بیماری مزمن است علائم آن ممکن است مقطعی باشد یا در طول زمان باقی بماند. در هر صورت اگر کسی یکی از 4 علائم هشداردهنده‌ی زیر را مشاهده کرد باید به پزشک مراجعه کند.
*درد: ممکن است درد ناشی از آرتروز همیشگی و یا مقطعی باشد. ممکن است این درد تنها یک قسمت را درگیر کند و یا در بسیاری از قسمت‌های بدن حس می شود.
*تورم: در اکثر انواع آرتروز، پوستی که تحت‌تاثیر مفصل است قرمز و متورم می‌شود و اگر آن ناحیه را لمس کنید آن قسمت گرم است.
*سفتی مفاصل: سفتی مفاصل یک علامت معمولی است. در بعضی از انواع آرتروز معمولا سفتی مفاصل موقع بیدار شدن از خواب، بعد از نشستن پشت میز یا بعد از نشستن پشت ماشین به مدت طولانی بروز میکند. در انواع دیگر آرتروز، سفتی مفاصل ممکن است بعد از ورزش بروز کند و یا ممکن است همیشگی باشد.
*مشکل درحرکت مفصل: اگر بخواهید مفصلتان را تکان دهید و یا از روی یک صندلی بلند شوید کاری بسیار سخت و دردناک است که نشان‌دهنده‌ی آرتروز یا مشکل مفصلی می‌باشد.
تشخیص آرتروز:
در این قسمت مروری بر روش‌هایی می‌کنیم که مراقب سلامت شما به صورت انفرادی و یا به صورت گروهی مشکلات مفصل را ارزیابی میکند و آرتروز را تشخیص می‌دهد و یا آن را درمان میکند.
*پرونده‌ی پزشکی و سابقه‌ی خانوادگی:آیا کسی در خانواده‌ی شما، والدین، خواهر و برادر، پدربزرگ و مادربزرگ و یا حتی عمه وخاله، دایی و عمو بیماری روماتیسم و یا آرتروز دارد؟ وضعیت خودایمنی بدنتان چگونه است؟
*معاینه‌ی جسمانی: پزشکان معاینه می‌کنند تا متوجه شوند کدام مفصل علائم قابل مشاهده‌ای مانند تورم، سفتی و قرمزی دارد. معاینه بسیار دقیق انجام می‌شود. دانستن اینکه انگشت‌ها تحت‌تاثیر این بیماری قرار گرفته‌اند خیلی مهم نیست اما دیدن اینکه کدام مفصل انگشت_بند اگشتان، مفصل‌های میانی و یا نوک مفصل‌ها درگیر شده‌اند بسیار مهم است.
*عکس برداری: بر اساس یافته‌ها فیزیوتراپیست شما ممکن است تست آزمایشگاه و یا عکس برداری تجویز کند.
روش‌های درمان ورم مفاصل:
روش درمانی آرتروز، درد را کنترل میکند، آسیب به مفصل را کاهش می‌دهد و کیفیت زندگی را حفظ میکند و افزایش می‌دهد. داروها و سبک زندگی به شما کمک میکند که آرتروز خود را درمان کنید و از آسیب بیشتر به مفاصل شما جلوگیری میکند.
درمان آرتروز عبارتست از:
*داروها
*درمان غیر دارویی
*فیزیوتراپی یا کاردرمانی
*شکسته‌بندی یا اسپلینت
*آموزش به بیمار و حمایت از او
*وزن کم کردن
*جراحی که شامل تعویض مفصل می‌باشد.
داروها:
انواع آرتروز ضدالتهابی مانند آرتروز استخوانی با مسکن، فعالیت ورزشی، کاهش وزن اگر فرد اضافه وزن دارد و آموزش خودمدیریتی درمان می‌شوند. این روش‌ها برای انواع آرتروز التهابی هم مفید است مانند آرتروز روماتیسمی که همزمان از داروهای ضدالتهابی مانند کورتیکواستروئید و داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی، داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده و نوع جدیدی از داروها که زیست‌دارو نام دارند استفاده می‌شود. نوع دارو بستگی به نوع آرتروز دارد. داروهایی که معمولا استفاده می‌شوند عبارتند از:
ضد درد: این داروها درد را کاهش می‌دهند اما تاثیری روی التهاب ندارند. این داروها عبارتند از استامینوفن کدئین، ترامادول آلترام و داروی بی‌حسی که حاوی اکسی‌کدون باشد (پرکوست،اکسی کانتین) یا داروی هیدروکودون(ویکودین، لرتاب).
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی: این داروها هم درد را کاهش می‌دهند و هم التهاب را. این داروها را می‌توان بدون نسخه و یا آنلاین خریداری کرد. این داروها عبارتند از ابوپروفن(ادویل، موترین) و ناپروکسن سدیم(الیو). بعضی از این داروها را می‌توان به صورت کرم، ژل یا نوارچسب برای مفصل‌های خاص استفاده کرد.
داروهای ضدعفونی‌کننده: بعضی از کرم‌ها و پمادها حاوی منتول یا کاپسایسین هستند این ترکیبات فلفل را تند می‌کنند. این ترکیبات را روی پوست بر روی مفصل دردناک بمالید تا درد مفصل کاهش یابد.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده: این داروها برای درمان آرتروز روماتیسمی استفاده می‌شود. داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده سیستم دفاعی بدن را از حمله به مفاصل بازمی‌دارند.این داروها عبارتند از متوترکسات(ترکسال) و هیدروکسی کلروکین( پلکوانیل).
زیست‌دارو:این داروها همراه داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده استفاده می‌شود. داروهای اصلاح‌کننده‌ی واکنش زیستی داروهای مهندسی ژنتیکی می‌باشند که مولکول‌های پروتئین که در واکنش دفاعی درگیر شده‌اند را مورد هدف قرار می‌دهد. این داروها عبارتند از: اتانرسپت(انبرل) و اینفیلیکسیماب(رمیکید).
کورتیکواستروئید : پردنیزون و کورتیزون التهاب را کاهش می‌دهند و سیستم دفاعی را سرکوب می‌کنند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی به شما کمک میکند تا متوجه شوید وقتی دچار آرتروز می‌شوید چه اتفاقی برای مفاصل و عضلاتتان می‌افتد. پی بردن به آرتروزتان به شما کمک میکند تا تاثیرات آن را کنترل کنید.
درد خود را کنترل کنید.
آرتروز در قسمت خاصی از بدنتان یا در یک مفصل و عضله‌ی گسترده باعث ایجاد درد می‌شود. روش‌های درمانی کمک به درمان آرتروز می‌کنند اما فیزیوتراپی در کنار روش‌های درمانی روش‌های تسکین درد را به کار می‌گیرد. شما می‌توانید در میان جلسات فیزیوتراپی تعدادی از این روش‌ها را انجام دهید:
*کیسه‌ی یخ، مفصل داغ و متورم را تسکین می‌دهد..
*کیسه‌ی آب گرم، عضلات منقبض و خسته را رها میکند.
*بستن اسپلینت روی مفصل متورم یا دردناک در آرتروز روماتیسمی ممکن است خوب باشد. فیزیوتراپیست یا کاردرمان شما ممکن است اسپلینت‌های موقتی را برای شما تجویز کند.
*الکتروتراپی تنس( تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست) از ارسال پیام درد به مغز جلوگیری میکند و درک شما از درد را تغییر می‌دهد. دستگاه الکتروتراپی تنس یک وسیله‌ی کوچک الکتریکی است که به عصب شما جریان الکتریکی وارد میکند و با گذاشتن پد روی پوستتان این جریان قطع می‌شود. این روش حس مومورشدن در شما ایجاد میکند در نتیجه آرامش پیدا می‌کنید.
فیزیوتراپیست شما ممکن است روش‌های درمانی دیگر را برای شما تجویز کند از جمله:
*ماساژ، عضلات را رها میکند و حرکت مفصل را راحت‌تر میکند.
*طب سوزنی مغز را برای تولید اندورفین تحریک میکند. بعضی از فیزیوتراپیست‌ها برای استفاده از طب سوزنی آموزش دیده‌اند.
*استفاده از روش‌های الکتروتراپی مانند اولتراسوند درمانی و لیزرتراپی با لیزر کم‌توان روند بهبود را تشدید می‌کنند در نتیجه درد را کاهش می‌دهند.
*درمان‌های دستی، میزان حرکت مفصلتان را افزایش می‌دهد. این روش برای هر بیماری مناسب نیست اما فیزیوتراپیست شما می‌تواند این روش رادر صورت مفید بودن برای شما تجویز کند.
به خودتان استراحت بدهید:
کار بیش از حد درد شما را افزایش می‌دهد بنابراین نمی‌توانید به اندازه کافی کار کنید. فیزیوتراپیست شما به شما توصیه میکند که تا حدی که می‌توانید فعالیت خود را افزایش دهید و تعادلی صحیح میان استراحت و فعالیتتان ایجاد کنید. فعالیت‌های خود را برنامه‌ریزی کنید در این صورت مجبور نیستید بیش از حد کار کنید و از انجام کار خود لذت می‌برید.
به طور منظم و درجه‌بندی‌شده ورزش کنید:
ورزش درجه‌بندی‌شده به این صورت است که به آرامی شروع می‌شود و با قدم‌های کوچک سخت‌تر می‌شود. این روش به تقویت عضلات و مفاصل کمک میکند و باعث تناسب اندامتان می‌گردد. بهبود تناسب اندام و استقامت عمومی، بدون افزایش درد سطح فعالیت شما را افزایش می‌دهد. ورزش منظم هم ترشح هورمون‌های تسکین درد بدنتان را افزایش می‌دهد(اندورفین).
فعالیت جسمانی:
تحقیقات نشان می‌دهد اگرچه افرادی که آرتروز دارند زمانی که برای اولین بار ورزش را شروع می‌کنند ممکن است درد کوتاه‌مدتی را احساس کنند اما فعالیت مداوم، روشی موثر برای کاهش علائم به صورت طولانی‌مدت می‌باشد. افرادی که آرتروز دارند می‌توانند در فعالیت‌های ورزشی دوستانه به صورت انفرادی یا همراه با دوستانشان شرکت کنند. از آنجایی که اکثر افرادی که آرتروز دارند بیماری قلبی هم دارند انتخاب فعالیت مناسب بسیار حائز اهمیت می‌باشد. فعالیت‌های مشترک دوستانه برای بزرگسالانی که آرتروز و بیماری قلبی دارند مناسب است این فعالیت‌ها عبارتند از:
یک مراقب سلامت حرفه‌ای می‌تواند به شما کمک کند تا روش‌هایی برای یک سبک زندگی سالم پیدا کنید و یک زندگی با کیفیت بالاتر داشته‌باشید.
عمل جراحی:
اگر وزن ایده‌آل خود را حفظ کرده‌اید و به طور منظم هم ورزش کرده‌اید اما درد مفصل ناشی از آرتروز استخوانی یا هر نوع دیگر همچنان ناتون‌کننده است ممکن است عمل‌جراحی در انتظارتان باشد.
*آرتروسکوپی
*تعویض مفصل
*استئوتومی
*سینووکتومی
*آرترودزیس یا جوش‌دادن
*جایگزینی کل مفصل یا آرتروپلاستی کل مفصل
* جایگزینی کل مفصل باکمترین میزان تهاجم
*اصلاح مفصل
