نگاهی به خوشه‌بندی؛ مردم منتظر اطلاع‌رساني

شايد رييس مركز آمار هم هيچ وقت تصور نمي‌كرد كه جمله كوتاهش درباره تعلق نگرفتن يارانه نقدي به طبقه بالاي جامعه اين قدر دردسرساز بشود كه وزير اقتصاد مجبور شود، اظهارات او را تكذيب كند، مصباحي مقدم رييس كميسيون ويژه طرح تحول اقتصادي مجلس از او بخواهد حرف‌هاي خود را اصلاح كند و دست آخر كارگروه تحول اقتصادي مجبور شود پس از همه حرف و حديث‌ها، اطلاعيه صادر و تاكيد كند كه همه متقاضيان از قشر‌هاي مختلف مردم را مشمول پرداخت نقدي يارانه‌ها مي‌داند. 

اگر چه 10 روز از آغاز خوشه‌بندي مردم توسط مركز آمار ايران مي‌گذرد، اما اخبار متفاوتي از طرح هدفمندكردن يارانه‌ها به گوش مي‌رسد. شايد پس از اظهارات مدد در گفت‌وگوي تلويزيوني و تاكيد دوباره او بر حرف‌هايش در نشست خبري با اعلام اينكه دولت قصد ندارد به خوشه سوم يارانه نقدي بپردازد و قرار است از اين قشر حمايت‌هاي غيرنقدي صورت بگيرد، وزير اقتصاد به تازگي اعلام كرد كه خوشه‌بندي انجام شده، ملاك عمل نيست.

او با تاكيد بر اينكه مردم نبايد نگران باشند، چون رييس جمهور خود وارد جزئيات يارانه‌ها شده ‌است، اين طور گفته كه "هر چند خوشه‌بندي مرکز آمار مبناي علمي داشته، ولي اين خوشه بندي ملاک عمل نيست و در حال حاضر هم مطالعات عميق و سنگين در اين خصوص در دست اجراست."

شمس‌الدين حسيني در خصوص اين مساله که عموم مردم از قرارگرفتن در خوشه سه ناراضي هستند، گفته "چنين نيست که به خوشه سه يارانه تعلق نگيرد، اما جهت‌گيري دولت، پرداخت يارانه به همه قشرها ولي متناسب با درآمد آنهاست."

او تاكيد كرده كه "مردم به هيچ وجه نگران نباشند. رييس جمهور هم مسووليت اصلي کار را برعهده گرفته و در هفته گذشته در کنار گروه تخصصي به جزئيات بحث وارد شده است. مطمئن باشيد يک گروه متخصص با اشراف بر ابعاد موضوع، مشغول کار درباره هدفمند کردن يارانه‌هاست."

اين اظهارات در حالي است كه كمتر از يك هفته پيش، ‌عضو ديگر كارگروه تحول اقتصادي از دستور رييس جمهور براي تجديدنظر در خوشه‌بندي انجام شده از سوي مركز آمار ايران خبر داد.

او اعلام كرد كه رييس‌جمهور پس از مشاهده واكنش‌ها نسبت به نوع خوشه‌بندي انجام شده، دستور داده كه در اين شيوه تجديد نظر شود. اين در حالي است كه رييس مركز آمار ايران در نشست خبري خود پيش از شروع طرح جمع‌آوري اطلاعات اقتصادي خانوار،‌ به شدت از نوع تقسيم‌بندي خانوارها با روش خود دفاع كرد و تاكيد داشت كه اين كار بر اساس مدلي اقتصادي انجام شده كه 40 سال است در كشور كاربرد دارد.

با اين وجود، شب گذشته در پي طرح سوالات و ابهامات مختلف از جانب مردم و رسانه‌ها درباره مراحل اجراي قانون هدفمند کردن يارانه‌ها و نحوه باز توزيع يارانه‌ها در قشرهاي مختلف مردم، کارگروه طرح تحول اقتصادي اطلاعيه‌اي صادر کرد.

در متن اطلاعيه شماره يک کار گروه تحول اقتصادي با تاكيد بر اينكه دولت با عزمي راسخ براي اجراي طرح، مشغول تدوين نهايي آيين‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي اجرايي آن است، اعلام شده كه کارگروه تحول اقتصادي با مسووليت رييس جمهور و با حضور وزرا و معاونان رييس جمهور و ديگر اعضا به طور مستمر تشکيل و همه ابعاد اجراي قانون هدفمند کردن يارانه‌ها را وارسي مي‌کند که پس از تکميل برنامه اجرايي با اطلاع رساني دقيق و به همراه آحاد مردم کار را پيش خواهد برد.

اين اطلاعيه تصريح كرده است كه کارگروه منطبق با قانون همه متقاضيان از قشر‌هاي مختلف مردم را مشمول پرداخت نقدي يارانه‌ها و برنامه‌هاي بازتوزيع مي‌داند.

در ادامه اين اطلاعيه آمده‌ است: با تاکيد بر اينکه پرداخت نقدي يارانه‌ها و برنامه‌هاي باز توزيع محدود به خوشه‌بندي اعلام شده از طرف مرکز آمار نيست، از متقاضيان دعوت مي‌کند با مراجعه به پايگاه آماري به ترتيب اعلام شده نسبت به بازبيني و حسب مورد اصلاح و يا تکميل اطلاعات اقتصادي خود اقدام کنند.

البته كارگروه تحول اقتصادي دولت اشاره در اطلاعيه خود اشاره نكرد كه وقتي خوشه بندي انجام شده ملاك عمل نيست، چه لزومي دارد كه مردم هنوز هم به پايگاه اينترنتي اعلام شده مراجعه كنند! پايگاهي كه تنها به آنها مي‌گويد خوشه چندي هستند و براي اصلاح و تكميل اطلاعات بايد تا چند ماه ديگر صبر كنند.

در همين زمينه، نماينده مردم زنجان و طارم در خانه ملت خوشه‌بندي‌ها را باعث نگراني مردم عنوان و اظهار كرد: اجراي صحيح قانون هدفمند كردن يارانه‌ها منوط به اجراي درست قانون مصوب مجلس است.

جمشيد انصاري در گفت‌وگو با خبرنگار پارلماني ايسنا، نوع اطلاع رساني دولت به ويژه اطلاعات ارائه شده در رابطه با خوشه بندي گروه‌هاي مشمول را باعث ايجاد نگراني در بين مردم عنوان و اظهار كرد: اين نوع اطلاعات ارائه شده در رابطه با خوشه بندي‌ها شرايطي را به وجود آورد كه اكثر مردم احساس مي‌كنند كه از مشمول دريافت يارانه‌هاي نقدي نمي‌شوند.

همچنين دبيركل فراكسيون كارگري مجلس شوراي اسلامي در ارزيابي از نحوه خوشه‌بندي يارانه‌ها از سوي دولت اظهار كرد: با اين نحوه خوشه‌بندي و عمل، دولت در نهايت ترجيح مي‌دهد كه از توزيع يارانه‌ها كلا صرف‌نظر كند.

عليرضا محجوب با اعتقاد به اين‌كه هزينه‌هاي اين نوع اقدامات دولت آن‌چنان بالا خواهد گرفت كه قوه مجريه قدرت پرداخت براساس همين خوشه‌بندي را هم نخواهد داشت، ادامه داد: بايد يك تجديدنظري در اين نوع اقدامات دولت بشود، مگر آن‌كه اصلا قصد پرداخت وجود نداشته باشد.

محجوب با اعتقاد به اين‌كه اين سير قطعا عملياتي نخواهد بود، گفت: در اين خوشه‌بندي و نحوه ارائه يارانه‌ به مردم بايد تعريف ترجيحات شود. در ابتداي انقلاب شاهد بوديم كه براي توزيع كالا به مردم سازمان گسترده‌اي با عنوان بسيج سازندگي راه انداختند، اما با اين همه شاهد ايجاد رانت در كشور بوديم. حال در شرايط فعلي مگر مي‌شود با يك نظام خوشه‌بندي مبتني بر يك تصميم فالي كه هيچ مبناي علمي هم ندارد، اين‌طور عمل كرد و به مردم يارانه داد؟

اين عضو كميسيون اجتماعي مجلس گفت: مثلا در بحث بنزين تنها كسي كه خودرو دارد بايد پول بنزين بگيرد، روا نيست كه اين پول به جيب فرد ديگري برود. اين مساله از لحاظ شرعي هم ايراد دارد، لذا در كل بايد اين تجديدنظر صورت گيرد، و الا كشور با مشكلاتي مواجه خواهد شد.

به هر حال به نظر مي‌رسد براي انجام طرحي به اين اهميت و فراگيري كه مي‌تواند همه 70 ميليون جمعيت جامعه را تحت‌ تاثير خود قرار بدهد، بايد رويه‌اي واحد براي اطلاع رساني در نظر گفته شود، در حالي كه هم اكنون افراد زيادي درباره جزئيات طرح اظهار نظر مي‌كنند، تا جايي كه حتي رييس ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت نيز اخباري در اين باره منتشر كرد!

بر اساس آخرين اخبار، رييس‌جمهور قرار است امشب (سه‌شنبه) پس از بخش خبري 21 شبکه اول سيما در برنامه زنده تلويزيوني با مردم گفت‌وگو كند.

دکتر محمود احمدي‌نژاد در اين گفت‌وگوي مستقيم تلويزيوني قرار است درباره مهم‌ترين مسائل روز کشور و به‌ويژه طرح هدفمند کردن يارانه‌ها با مردم سخن بگويد.

به اعتقاد كارشناسان درباره اين مسئله مهم و چگونگي پرداخت يارانه كه يكي دو سالي است به دغدغه‌اي عمومي تبديل شده بايد اطلاع‌رساني شفاف‌تر و واحدي انجام مي‌شد و مردم تكليفشان را با اينكه حرف كدام مسوول را بايد بپذيرند ، مشخص مي‌كردند.

به هر حال مردم چشم و گوششان به رسانه‌هاست و رسانه‌ها هم هر يك از يك مسوول يك نظر متفاوت را منعكس مي‌كنند؛ البته بايد اميدوار بود كه پس از اظهارات شفاف رييس‌جمهور در برنامه تلويزيوني، ديگر مسوولان مرتبط و غير مرتبط در راستاي همان موضع، سخن بگويند و خوشه‌هاي ترديدي كه ذهن‌ها را به خود سرگرم كرده است، برچيده شود.