پیام‌های سفر مهم شینزو آبه به ایران؛ موقعیت تازه برای ایران

فرارو-  شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن ۲۲ خرداد ماه به ایران سفر خواهد کرد و هدف این سفر میانجی‌گری میان آمریکا و ایران است. دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا چندی پیش به ژاپن سفر کرد و تمایل خود را برای سفر آبه به تهران نشان داد.

به گزارش فرارو، براساس گزارش رسانه‌های ژاپنی هدف آبه کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکاست. نخست‌وزیر ژاپن در این سفر برنامه دارد تا با حسن روحانی، رئیس‌جمهور و مقام معظم رهبری دیدار کند.

این سفر از اهمیت بالایی برخودار است. هفته گذشته دونالد ترامپ در توکیو با شینزو آبه دیدار و گفتگو کرد.

رئیس‌جمهوری آمریکا نخست‌وزیر ژاپن را تشویق کرد تا به ایران سفر کند. ترامپ با گفتن این جمله که از تلاش‌های ژاپن استقبال می‌کند، افزود: "من می‌دانم که هم ژاپن و هم نخست‌وزیرش روابط خوبی با ایران دارند. خواهیم دید که چه اتفاقی خواهد افتاد."

پیش از این نیز شایعاتی مبنی بر احتمال سفر نخست وزیر ژاپن به تهران مطرح بود که تکذیب شده بودند. سفر نخست‌وزیر ژاپن به ایران ضمن اینکه در شرایط بحرانی کنونی می‌تواند پیام‌های مهمی داشته باشد، اولین سفر یک مقام رسمی و بلندپایه ژاپن به ایران در طول ۴۰ سال اخیر است. طبیعتا قطعی شدن سفر او به تهران پس از دیدار ترامپ از ژاپن می‌تواند احتمال فعال شدن میانجی‌ها را تقویت کند.

پیش از سفر ترامپ به توکیو محمد جواد ظریف نیز در تور خود به شرق آسیا به ژاپن رفت و با آبه دیدار و گفتگو کرد. از همان زمان بحث‌هایی پیرامون احتمال میانجیگری ژاپن مطرح شد.

روابط ایران و آمریکا در هفته‌های اخیر وارد دور تازه‌ای از تنش‌ها شد که حتی برخی ناظران احتمال وقوع جنگ را جدی می‌دانستند اما با گذر زمان تنش‌ها کمی فروکش کرد.

غیر از ژاپن کشور‌هایی همچون عراق و عمان تلاش زیادی برای کاستن از تنش‌ها را آغاز کرده اند.

دونالد ترامپ می‌خواهد با تهران وارد مذاکره شود و از سوی دیگر ایران در شرایط کنونی مذاکره با آمریکا را نمی‌پذیرد.

 

علی بیگدلی استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین الملل درباره سفر آبه به فرارو گفت: «همین که آقای آبه به تهران می‌آید نشان دهنده این است که خطوطی را با ترامپ در سفیر اخیرش به توکیو درباره ایران روشن کرده‌اند. ممکن است شرایط تازه‌ای مطرح شده باشد، آمریکا نیز امتیازاتی داده است و بنابراین در انتظار گرفتن امتیازاتی از ایران است.»

به گفته او "اصل موضوع اهمیت زیادی دارد. ژاپن کشور بسیار قدرتمند است هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ اقتصادی و صنعتی. این کشور در فضای بین المللی خوشنام است. با ایران روابط خیلی خوبی دارد، با آمریکا روابط نزدیکی دارد. طبیعتا ژاپن می‌تواند نقش میانجیگرانه بسیار مفیدی داشته باشد. قطعا میانجیگری ژاپن از کشور‌هایی مثل عراق مفیدتر خواهد بود."

این تحلیلگر مسائل سیاسی افزود: «سفر آبه به تهران از سوی دیگر نشان دهنده اهمیت مسئله برای رییس جمهور آمریکاست. ترامپ گفته با توجه به دوستی میان ایران و ژاپن آقای شینزوآبه می‌تواند نقش مهمی در حل اختلافات داشته باشد. پیام پنهان و مهم ورود ژاپن به میانجیگری میان ایران و آمریکا این است که ترامپ به دنبال جنگ با ایران نیست.»

بیگدلی معتقد است: «سفر نخست وزیر ژاپن به تهران می‌تواند برای ایران یک پرستیژ باشد. نخست وزیر یک کشور قدرتمند به منظور پادرمیانی به ایران می‌آید و این مانور تبلیغاتی مناسبی برای ایران در مقابل اقدامات عربستان و متحدانش است. سفر آبه بر کنفرانس سه جانبه مکه سایه خواهد انداخت.»

او تاکید کرد "قطعا هدف از این سفر بحث میانجیگری است. این دیپلماسی جدیدی است که شینزو آبه از طرف آمریکا پیگیری می‌کند و امیدوارم به نتیجه مطلوبی برسد."

به عقیده بیگدلی "اگر ترامپ به شینزو آبه امتیازاتی نداده بود حتما او هم به سمت ایران نمی‌آمد. به نظر می‌رسد نخست وزیر ژاپن وکالت کاملی از طرف ترامپ برای مذاکره با ایران دارد."

این تحلیلگر مسائل بین المللی درباره سفر ظریف به ژاپن پیش از سفر ترامپ به توکیو گفت: «به نظر می رسد در این سفر آقای ظریف پیام و یا پالس مثبتی به ژاپن داده است. ایران باید پیش از آنکه وضعیت اضطراری شود دیپلماسی فعال را آغاز می‌کرد، آقای ظریف در حدود ۴۰ روز گذشته بسیار فعالانه عمل کردند، اما کمی دیر شده بود، با این وجود نتایج مثبتی هم در بر داشت. سفر آبه به تهران از نتایج همان دیپلماسی فعال است. مخصوصا ملاقات آقای ظریف با نخست وزیر ژاپن تا حدودی مایه حیرت ناظران و تحلیلگران شد و این پرسش مطرح بود که چه موضوعی محور این دیدار است. مشخص است همان زمان نیز قصدی برای میانجیگری ژاپن وجود داشته که احتمالا با استقبال ایران روبه رو شده است.»

این استاد دانشگاه گفت: «این فرصت بسیار مناسبی برای ایران است پس باید روی این فرصت کار کند. ایران باید به آقای شینزو آبه به عنوان نماینده آمریکا نگاه کند و خودش را مقهور ۱۲ شرط پمپئو نکند. آن ۱۲ شرط قطعی و مهم نبوده است.»

او افزود: «این موقعیت در زمانی به دست آمده که ما در نقطه التهاب بودیم بنابراین می‌تواند برای ما غنیمت باشد. ما باید در برابر پیشنهاد‌های آمریکا پیشنهاد‌های خود را مطرح کنیم. موقعیت منطقه‌ای ایران مطلوب است در عراق، سوریه، لبنان، یمن، برخی شیخ نشین‌های خلیج فارس امکاناتی داریم که می‌توانیم به کار بگیریم.»

این استاد دانشگاه تاکید کرد "التهاب کنونی که پیرامون ایران وجود دارد، نمی‌تواند داوم یابد. ایران از دیپلماسی گریزان است و این نقص بزرگی است. دیپلماسی در جنگ هم بسیار موثر است و ایران باید تن به این دیپلماسی دهد تا مشکل حل شود. "

بیگدلی با بیان اینکه من مایلم به نتیجه سفر آبه خوشبین باشم، افزود: «مسئله ایران هر روز در حال تبدیل شدن به یک پدیده بین المللی است و آمریکا به دنبال ایجاد یک ائتلاف جهانی علیه ایران است. کنفرانس سه جانبه مکه همزمان با سفر پمپئو به اروپا نشان دهنده این است که در حال طراحی فضای بین المللی به زیان ایران هستند در چنین شرایطی این موقعیت تازه را نباید از دست داد.»