پیشنهاد ارز جدید در بازار های انرژی به جای دلار

پيشنهاد مي‌شود به‌جاي اين‌كه دلار يا هر ارز ديگري تعيين‌كننده ارزش نفت و گاز و انرژي باشد، ارزش كربن و انرژي تعيين‌كننده واقعي باشد كه شايد نام اين ارز جديد را بشود «پترو» نام گذاشت كه از پتروليوم گرفته مي‌شود.

محمود خاقاني ـ كارشناس انرژي بين‌الملل ـ با بيان اين مطلب اظهار كرد: به‌نظر مي‌رسد ديگر نمي‌شود روي دلار به‌عنوان يك ارز بين‌المللي و در مجموعه ذخائر ارزي بانك‌هاي مركزي جهان حساب كرد. بنابراين بايد ديپلماسي انرژي براي تعريف ارز جديدي به‌منظور معاملات بين‌المللي انرژي تمركز پيدا كند.

وي در پاسخ به اين سوال كه به اين ترتيب ديپلماسي انرژي جهان در سال 2010 روي چه موردي بايد تمركز داشته باشد؟ تشريح كرد: ارزش و قدرت خريد دلار آمريكا كه قيمت انرژي با آن محاسبه و تجارت مي شود، در تاريخ 31 دسامبر 1999 با يورو - ارز اروپا - برابري داشت، ولي امروز پس از 10 سال دلار در برابر يورو بيش از 30 درصد كاهش ارزش داشته و همچنين نسبت آن 10 درصد نسبت به ين ژاپن، 35 درصد نسبت به فرانك سوئيس و 37 درصد نسبت به دلار كانادا و ساير ارزهاي معتبر كاهش داشته است.

* * نقش مهم ايران در بازار انرژي با تبديل‌شدن به يك صادركننده بزرگ
او با بيان اين‌كه ايران براي اين‌كه بتواند در بازار گاز نقش مهم‌تري را بازي كند، بايد يك صادركننده عمده گاز باشد كه فعلا نيست، خاطرنشان كرد: به اين منظور ايران بايد براي توسعه ميادين گازي‌ خود ميلياردها دلار در سال سرمايه‌گذاري كند.

* * انتخاب دبير كل در GECF سياسي بود
وي درباره نشست قبلي سازمان كشورهاي صادر كننده گاز (GECF) كه دبيركلي اين سازمان نصيب روسيه شد، افزود: نامزد ايران براي اين سمت از هر جهت شايستگي لازم را داشت، ولي متاسفانه همانطور كه درطول چند دهه گذشته تا به حال دبيركلي اوپك را به ايران نداده‌اند، به‌نظر ميرسد اين بار هم مسائل سياسي مطرح بوده است. نكته‌اي كه بايد مورد توجه قرارداد و متاسفانه ناگفته مانده است، اينست كه ايران در دهه 1370 در چارچوب ديپلماسي انرژي خود مبتكر ايجاد اين سازمان بود و اولين نشست آ‌ن ‌هم در تهران برگزار شد.

به گفته او روس‌ها تا سال 2008 اصلا به اين سازمان توجهي نداشتند و همكاري‌هاي لازم را هم به‌عمل نمي‌آوردند. اگرچه به‌نظرمي‌رسد روسيه از آنجا كه قصد دارد به صادركنندگان گاز طبيعي مايع بپيوندد، فعال شدن اين سازمان را مهم ارزيابي كرده است و به همين دليل براي به دست آوردن سمت دبيركلي آن بسيار تلاش كرد و شايد امتيازاتي هم به آنهايي كه از دبيركلي روسيه حمايت كردند، داده است.

* * ارزيابي صادرات نفت و گاز منطقه از مسير ايران
خاقاني درباره صادرات نفت و گاز منطقه از مسير ايران و ارزيابي تحولات آتي ايران تشريح كرد: البته چون به‌نظر مي‌رسد، هنوز وزير نفت دولت دهم برنامه‌هايي براي فعال‌تر كردن ديپلماسي انرژي وزارت نفت را در دست تدوين دارد، اظهار نظر آسان نيست؛ اما اين واقعيت را نمي‌شود ناديده گرفت كه در مورد نفت‌خام هم از سال 1376 وزارت نفت طرح‌هايي را تعريف كرد و با سرمايه‌گذاري از محل امكانات وزارت نفت، بندرنكا در استان مازندران به‌صورت يك بندر نفتي ساخته شد.

وي توضيح داد: در حال حاضر در اين بندر ظرفيتي معادل 370 تا 500 هزار بشكه براي واردات نفت‌خام توليدي در حوزه درياي خزر وجود دارد. در دولت نهم هم طرح استراتژيك ساخت خط لوله نفت‌خام بندر نكار به بندر جاسك تعريف و تصويب شد كه به‌قرار معلوم در دست مطالعه براي اجرا قرار دارد.

او با اشاره به اين‌كه به‌نظر من تا كنون ديپلماسي انرژي ايران در منطقه موفق بوده است، يادآوري كرد: در اين زمينه فعاليت‌هاي زيادي ازجمله عضويت صنعت نفت ايران در كنسرسيوم شاه‌دنيز جمهوري آذربايجان، واردات گاز از تركمنستان، صادرات گاز ايران به ارمنستان و جمهوري خودمختار نخجوان كه تحت عنوان طرح انرژي براي صلح برنامه‌ريزي و اجرا شد، ساخت سكو بالارونده ايران خزر كه در حال حاضر در آب‌هاي درياي خزر در تركمنستان است، ساخت سكوي نيمه شناور ايران ـ البرز كه چندي پيش رسما مورد بهره‌برداري قرارگرفت و ساخت تاسيسات و پايانه بندر نفتي نكا انجام شده است.

* * تاثير افزايش توليد عراق بر قيمت نفت
اين كارشناس انرژي بين‌الملل درباره قراردادهاي اخير شركت‌هاي روسي، چيني، اروپائي و آمريكائي براي سرمايه‌گذاري‌هاي كلان و توسعه منابع نفت و گاز عراق، درباره احتمال كاهش قيمت نفت‌خام با افزايش توليد عراق گفت: اين فرضيه هم مي‌تواند صحيح باشد، اما واقيعت اين است كه ارزش دلار به‌دليل مشكلات حاد اقتصادي آمريكا در خطر سقوط جدي قرار دارد و مصرف كشورهايي مانند چين و هند هم رو به افزايش است. اوپك هم با توجه به مشكلاتي كه دارد تلاش خواهد كرد كه قيمت در همين سطحي كه رسيده است، باقي بماند.

وي با اشاره به گردهمايي سران كشورها در كپنهاگ، براي تصميم‌گيري درباره كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي و توليد گازهاي گلخانه‌اي كه موجب گرم‌شدن زمين مي‌شود، توضيح داد: به‌نظر مي‌رسد اين نشست موفقيت چنداني در بر نداشت و تصور مي‌شود در سال 2009 بحران اقتصاد در جهان بيشتر از آنچه ديپلمات‌ها در كپنهاگ تلاش مي‌كردند كه مصرف كنندگان را براي كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي قانع كنند، در توليد و قيمت نفت وگاز موثر بود.

به گفته وي برخي از صاحب‌نظران معتقدند كه در سال 2010 و سال‌هاي پس از آن، جهان شاهد افزايش قيمت انرژي خواهد بود. درواقع از خردادماه امسال تاكنون قيمت نفت در بازار هاي بين المللي بين 68 تا 80 دلار نوسان دارد. اين قيمتي است كه اوپك آن را قيمت مناسب توصيف كرده است تا سرمايه‌گذاري در صنعت نفت مقرون به صرفه باشد. بنابراين، در صورت ادامه اين روند قيمت براي نفت خام مصرف كنند گان هم به‌دليل مشكلات اقتصادي كه دارند، چاره‌اي جز بهينه‌مصرف كردن و سرمايه‌گذاري روي انرژي‌هاي جايگزين نخواهند داشت و شايد اهداف مورد نظر اجلاس كپنهاك هم به نتيجه برسند.