فرارو- دیروز، مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، در اقدامی غیرمنتظره، سفر برنامهریزیشده به آلمان را لغو و ناگهان به عراق سفر کرد. او در عراق، بار دیگر از تهدیدهای ایران سخن گفت و مدعی شد که ایران تنشها را تشدید کرده است.
به گزارش فرارو، روز سهشنبه برنامه سفر پومپئو، شاهد یک تحول غیرعادی بود. در حالی که قرار بود طبق برنامه از فنلاند به آلمان برود و با همتای آلمانی خود، هایکو ماس، و نیز آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، دیدار کند، چند ساعت قبل از انجام این سفر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ناگهان اعلام کرد سفر پومپئو به دلیل «مسائل فوری» لغو شده است. پس از چند ساعت بیخیری از پومپئو، سرانجام اعلام شد که او در سفری اعلامنشده وارد بغداد شده و با عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق دیدار و گفتگو کرده است.
خبرنگارانی که پومپئو را در سفر به عراق همراهی میکردند، از رسانهای کردن این خبر تا زمان خروج پومپئو از عراق منع شدند. وزیر خارجه آمریکا به این خبرنگاران گفته است هدف سفرش به عراق این است که به رهبران عراق اطمینان دهد آمریکا آماده تضمین «حاکمیت و استقلال» عراق است.
این سفر فوری در حالی انجام شده است که در روزهای اخیر، تنشها میان تهران و واشنگتن بیشتر شده و آمریکا حتی به آبهای خلیج فارس تجهیزات جدید نظامی، نظیر ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن، اعزام کرده است. یک روز پس از اعزام ناو لینکلن، پومپئو، در بغداد، ایران را متهم کرد که تنشها را تشدید کرده است و در این خصوص به خبرنگاران گفت: «همه شما گزارشهای تشدید تنش و اطلاعاتی را دیدید که نشان میدهد ایران فعالیت خود را شدت بخشیده است.»
برخی ناظران معتقدند که سفر پومپئو به عراق پیامهای متعددی به چند کشور، از جمله ایران، ارسال میکند. او در عراق از مقامات این کشور خواسته است که از نیروهای آمریکایی مستقر در عراق در برابر تهدیدات احتمالی محافظت کنند. آمریکا بیش از پنج هزار نیروی نظامی در عراق دارد و اخیرا مدعی شده است که ایران تحرکاتی برای حمله به این نیروها انجام داده است.
علاوه بر این، همزمان با سفر پومپئو به عراق، گزارشهایی درباره مذاکرات مقامات عراقی و آمریکایی درباره ضرورت تمدید معافیتهای عراق برای استمرار واردات برق و گاز از ایران منتشر شده است. دولت عراق معتقد است که با توجه به فرا رسیدن فصل تابستان و گرمای آن، آمریکا باید معافیتهای یادشده را تمدید کند. آمریکا، اما، برای محکم کردن حلقه محاصره اقتصادی ایران، به عراق برای قطع روابط اقتصادی با ایران فشار میآورد.
مقارن با سفر پومپئو به بغداد، روزنامه العرب، از قول منابع خود، مدعی شد که آمریکا لیستی از شخصیتهای عراقی، از جمله بعضی رهبران حشد الشعبی، را به دولت عادل عبدالمهدی تحویل داده و از آن خواسته است که ارتباطات مالی این افراد با ایران را زیرنظر بگیرد. بر اساس این ادعا، دولت عبدالمهدی، درباره وجود روابط تجاری مشکوک میان این شخصیتها و ایران تحقیق میکند و سپس در صورت اثبات این روابط، احتمال اتخاذ اقدامات تنبیهی را بررسی خواهد کرد.
منابع آگاه در دفتر عبدالمهدی به العرب گفتهاند آمریکاییها معتقدند که حشد الشعبی اوضاع سیاسی عراق و دولت را کنترل میکند. بنا به ادعای این منابع، دولت آمریکا ارتباطات چندانی با دولت عراق، که آن را تابع یک نیروی تحت سیطره ایران به نام حشد الشعبی میداند، ندارد. ولذا آمریکا ترجیح میدهد به طور مستقیم به مسئله ایران بپردازد.
هر چند که تحرکات و اظهارات پومپئو در سفر به عراق و پیش از آن، مانند تماس تلفنی پومپئو با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در روز سه شنبه، موجب شده است که ناظران، تحولات مربوط به ایران را یکی از اهدف اصلی سفر وزیر خارجه آمریکا به عراق بدانند، اما نحوه لغو سفر پومپئو به آلمان هم نشان داد که آمریکا مایل است به آلمان نیز پیامهایی ارسال کند.
پومپئو گفته است هایکو ماس «کاملا درک» میکند که چرا او سفر به آلمان را لغو کرده است. در مقابل، آلمان واکنش آرامی به لغو سفر پومپئو نشان داد. برخی تحلیلگران معتقدند که لغو سفر پومپئو در ادامه انتقادات مقامات آمریکایی از مواضع آلمان در برابر ناتو و روسیه است. اوایل ماه آوریل، نشانههایی درباره اختلافنظر میان آلمان و آمریکا آشکار شد. در این ماه، مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا، در مراسم هفتادمین سالگرد تاسیس ناتو، از وابستگی گازی آلمان به روسیه و عدم افزایش هزینههای دفاعی آن انتقاد کرد. پروژه احداث خط لوله انتقال گاز روسیه به آلمان، معروف به «نورد ستریم ۲» با مخالفت تند کاخ سفید مواجه شده است. پنس گفته بود که اگر آلمان بر احداث این خط لوله اصرار کند، اقتصاد آلمان «اسیر» روسیه خواهد شد.
علاوه بر این، لغو سفر پومپئو به آلمان، در زمینه نقش این کشور در اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هم ممکن است حاوی پیامهایی باشد. آمریکا با مشارکت آلمان در راه اندازی «ابزار حمایت از تبادلات تجاری» (اینستکس) مخالفت کرده و از کشورهای دخیل در این سازوکار خواسته است که تحریمهایش را دور نزنند. پومپئو دیروز در مورد شراکت آمریکا و آلمان در مقابل ایران گفت: «ما در چالشهایی که ایران برای آلمان و نیز اروپا مطرح میکند، شریک هستیم.»