شرمنده‌ایم استاد مشایخی!

دیروز نامگذاری برخی خیابان‌های تهران به نام پیشکسوتان عرصه‌های مختلف فرهنگی، رسما با رونمایی از خیابانی به نام جمشید مشایخی کلید خورد.

در این مراسم که از قضا آیین پروپیمانی هم بود و مسئولان مختلف شهرداری ازجمله خود پیروز حناچی شهردار تهران و احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر، تعداد زیادی از هنرمندان و بعضی از اعضای خانواده جمشید مشایخی، اما به همان میزان که مراسم نامگذاری خیابانی به نام مرحوم مشایخی در فضای رسمی رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفت، کاربران فضای مجازی به سردیسی که از مشایخی در این مراسم رونمایی شد توجه کردند.

سردیسی که به اعتقاد بیشتر این کاربران کمترین شباهت ممکن را به این هنرمند تازه درگذشته داشت. ....

صالحی، مدیر روابط عمومی منطقه یک شهرداری تهران که مسئول برگزاری مراسم و سفارش ساخت این سردیس بوده، درباره این ماجرا گفت: «ما هم قبول داریم که سردیس استاد مرحوم مشایخی دارای اشکالاتی است و قبل از نصب سردیس هم درباره این اشکالات اطلاع داشتیم اما سازنده اصلی که برای ساخت این سردیس درنظر گرفته بودیم، دچار مشکل شد و ما کار را به استاد رضا حسن‌زاده سپردیم و زمان ایشان هم کم بود. از آن‌طرف تاریخ برگزاری مراسم هم از قبل تعیین شده و مقدمات برگزاری آن انجام شده بود، به این نتیجه رسیدیم که فعلا مراسم را با همین سردیس برگزار کنیم تا استاد حسن‌زاده بعدا اشکالات کار را برطرف کند.»

او در جواب این سوال که آیا این کار موجب هدررفتن هزینه ساخت مجسمه نمی‌شود، گفت: «نه هزینه اضافه‌ای نخواهد داشت، از طرفی ما از کیفیت کار استاد حسن‌زاده که یکی از برجسته‌ترین هنرمندان تجسمی حال حاضر کشور است، مطمئن هستیم و قطعا این فرصت را به ایشان خواهیم داد تا در روزها و هفته‌های آینده ایراداتی که به کار وارد است، برطرف کنند. حالا ممکن است که ایشان بخواهد در همان محلی که سردیس قرار داده شده، کارهای اصلاحی را انجام بدهد یا سردیس به کارگاه دیگری منتقل خواهد شد. به هرحال قطعا سردیس نهایی بیشتر در خورشان مرحوم استاد مشایخی خواهد بود.»

با جست‌وجوی نام رضا حسن‌زاده در گوگل متوجه می‌شویم که این مجسمه‌ساز در پروژه‌های هنری و فرهنگی زیادی به سازمان زیباسازی شهرداری تهران کمک می‌کند؛ مانند سمپوزیوم مجسمه‌سازی تهران.

اگرچه روابط عمومی شهرداری منطقه یک می‌گوید بی‌شباهت‌بودن سردیس مرحوم مشایخی به خود استاد حاصل عجله و اتفاقات پیش‌بینی‌نشده بوده است اما با مرور موارد مشابه این سوال به ذهن می‌آید که آیا مشکلی در زمینه ساخت سردیس چهره‌های مختلف در حوزه هنرهای تجسمی کشور وجود دارد یا موضوع چیز دیگری است. همین چندوقت پیش نصب سردیسی از دکترعلی شریعتی در دانشگاه فرهنگیان ساری جنجال درست کرد، سردیسی که نه‌تنها کمترین شباهت ممکن را به دکتر شریعتی داشت بلکه چند روز بعد هم طی یک عملیات عمرانی- هنری کراواتش را از دست داد. قبل از آن‌هم رونمایی از سردیس مرحوم آیت‌الله ‌هاشمی‌رفسنجانی در دانشگاه آزاد مشهد جنجال به راه انداخت تا جایی که وقتی معلوم شد یکی از فرزندان آیت‌الله سفارش ساخت این سردیس را داده است، بسیاری از کاربران فضای مجازی او را خطاب قرار داده و اعلام کردند که با رقمی بسیار کمتر حاضرند سردیسی که شباهت بیشتری به ایشان داشته باشد، بسازند. چند‌سال پیش هم عدم شباهت سردیس نصب‌شده از پروین اعتصامی در تهران با تصاویری که از این شاعر معاصر وجود دارد، حاشیه‌های زیادی درست کرد تا جایی که منجر به برداشتن این سردیس و اعمال اصلاحاتی در مورد آن شد. البته این‌طور به نظر می‌رسد که ساخت سردیس پروین اعتصامی کار خیلی سختی است، چون بارها مجسمه‌هایی که به یاد و نام او ساخته شده، مورد انتقاد قرار گرفته است.