فرارو- بارها سخن از این گفته شده که صدا و سیما تبدیل به یک قمار خانه شده است. این انتقاد تند بیشتر ناظر بر مسابقات و سرگرمیهای جایزه محور آن است. مثل پیش بینی مسابقات ورزشی همچون فوتبال که افراد برای پیش بینی و قرار گرفتن در لیست قرعه کشی باید مبلغی را بپردازند.
برنده باش مسابقهای است که محمدرضا گلزار سوپر استار سینما آن را برای اولین بار به عنوان مجری روی آنتن تلویزیون آورد و قرار بود با استفاده از پتانسیل هواداران این بازیگر برای تلویزیون مخاطب جذب کند لازم به ذکر است که این مسابقه از همان ابتدا به خاطر نوع انتخاب شرکتکنندگانش مورد انتقاد بود.
اینکه کسانی که تمایل به شرکت در این برنامه را داشتند باید اپلیکیشن برنامه را نصب میکردند و به سوالات آن جواب میدادند و آنقدر هزینه میکردند و سوال میخریدند که بتوانند به عنوان نفرات برتر به استودیوی «برنده باش» راه یابند، موردی بود که از همان ابتدا باعث شد بعضی رسانهها از درآمد هنگفت سازندگان برنامه بنویسند.
اما آنچه در حال حاضر برای برنامه محبوب مدیران شبکه ۳ دردسر ساز شده است و منجر به شنیدن زمزمههایی در خصوص تعطیلی آن شده انتقاد یکی از مراجع تقلید از این برنامه است.
آیت الله مکارم شیرازی در آغاز درس خارج فقه خود گفت: اگر یک دستگاهی پیدا شود، سؤالاتی مطرح کند و بگوید هرکس جواب بدهد ما جایزه میدهیم، اگر پول جوایز را از خودشان بدهند اشکالی ندارد، اما اگر پول را از شرکت کنندگان بگیرند کما این که عده زیادی به روشهای مختلف این کار را میکنند و غالباً بخش اعظم پول به جیب برگزار کننده مسابقات میرود و درصد اندکی را به شرکت کنندگان میدهند، در اینجا هر دو حرام میشود.
در متن این استفتا از حضرت آیتا... مکارم شیرازی آمده است: مسابقهای حضوری با عنوان «مسابقه بزرگ برنده باش» از طریق شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا و پخش است که به شرکتکنندگان در این مسابقه به ازای پاسخ صحیح به هر سوال، مبلغ قابل توجهی به صورت پلکانی (تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان) اعطا میکند که با کمک مجری برنامه و فرصتهایی که در اختیار هر شرکت کننده قرار میگیرد، مبلغ جایزه اغلب از ۵ میلیون تومان کمتر نیست.
از نظر حضرت آیتا... مکارم شیرازی این کار قمار است و کسانی که شرکت میکنند مالک آن جوایز نمیباشند لذا به منظور درک و تفهیم جرم قمار و قمار بازی بر آن شدیم تا مفادی از قانون مجازات اسلامی و مجازاتهای مقرر را جهت اطلاع رسانی و آگاهی کاربران گرامی مورد بررسی قرار دهیم.
نظر به اینکه قانون گذار تعریفی از قمار ارائه نکرده است باید گفت: قمار نوعی توافق است بین دو یا چند نفر که با انجام بازی مخصوص و بر مبنای اتفاق و شانس و تصادف و البته برخی مهارت ها، برنده بازی مال معینی را از دیگران دریافت میدارد.
لازم به ذکر است که به صرف بازی نمودن به شرط برد و باخت جرم مذکور محقق شده است و لازم نیست که بازی تمام شود. در واقع قمار به شرط بندی بر سر پول، یا هر چیز دارای ارزش اقتصادی با نتیجه نا مشخص، که با هدف برنده شدن پول یا هر کالای با ارزش دیگر انجام میگیرد، اطلاق میشود.
در دین اسلام قمار حرام است لذا با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، اسباب و اماکن قمار جمع شد و در قانون مجازات اسلامی به عنوان جرم تعریف گردید.
اما در حال حاضر با توسعه فناوری و همه گیر شدن استفاده از اینترنت، قمار بار دیگر و به شکلی گسترده در جامعه رواج یافت. این بار، اما قمارخانهها جای خود را به صفحات اینترنت دادند.
به موجب
ماده ۷۰۸ قانون مجازات اسلامی هرکس که قمارخانه دایر کند یا مردم را برای قمار به آنجا دعوت نماید به حبس از ۶ ماه تا ۲ سال یا به ۳ میلیون تا ۱۲ میلیون ریال جزای نقدی محکوم میگردد.
به نظر میرسد سایتهای اینترنتی شرط بندی نیز گرچه قمارخانه به شکل فیزیکی نیستند، اما با توجه به اینکه در حال حاضر بسیاری از مشاغل نیز به صورت مجازی به کسب و کار پیرامون شغل خود میپردازند، سایتهای اینترنتی شرط بندی و قمار نیز قمارخانههای مجازی هستند.
لازم به ذکر است که گردانندگان این مسابقات بخت آزمایی معمولاً با بیان این مطلب که مقداری از وجوه دریافتی از شرکت کنندگان خرج امور خیریه میشود قصد توجیه کردن و قانونی جلوه دادن اقدامات خود را دارند انجام اعمال خیر خواهانه هم به هیچ وجه باعث از بین رفتن حرمت بخت آزمایی و قمار نمیشود؛ لذا اگر طبق فتوای حضرت آیتا... مکارم شیرازی مسابقه برنده باش را مصداق قمار بدانیم گردانندگان و شرکت کنندگان در این مسابقه به موجب قانون مجازات اسلامی مجرم هستند و مالک مبالغی که از طریق این مسابقه کسب کرده اند نمیشوند.
زیرا به موجب
ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی تمام اسباب و نقود متعلق به قمار حسب مورد معدوم یا به عنوان جریمه ضبط میگردد. توجه به این نکته ضروری است که قید معدوم ناظر به اسباب و آلات قمار و قید ضبط ناظر به نقود و منافع متعلق به قمار است به موجب این ماده نقود متعلق به قمار مطلقاً به عنوان جریمه ضبط میگردد خواه صاحب آن مشخص باشد خواه نباشد.