دو سیگنال فنی به بازار دلار

دلار در ابتدای سال ۹۸، دو سیگنال فنی به معامله‌گران ارزی داد؛ از یکسو در برابر نزول به زیر مرز ۱۳ هزار تومانی مقاومت کرد و از سوی دیگر توان عبور از سطح ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومانی را از خود نشان نداد. به‌طور کلی بازار ارز در ابتدای سال ۹۸ روند افزایشی داشت، ولی از اواسط تعطیلات قیمت دلار با ثبات بیشتری رو‌به‌رو شد.

با این حال، آنچه در تعطیلات ۹۸ تفاوت عمده‌ای با سال‌های گذشته داشت، رفتار بازارساز ارزی بود. به گفته فعالان، بازارساز ارزی پس از آنکه در روزهای ابتدایی سال جدید بر حفظ کانال ۱۲ هزار تومانی تاکید داشت، از روز ۸ فروردین سیاست فعالانه‌تری را در بازار در پیش گرفت و همین عامل موجب شد که آربیتراژ قیمتی بین بازار آزاد و صرافی‌های بانکی کاهش پیدا کند. در حالی که قیمت دلار در اوایل فروردین به محدوده ۱۳ هزار و ۴۰۰ تومان رفته بود، قیمت دلار بر تابلوی صرافی‌های بانکی در محدوده ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومانی قرار داشت.

بازارساز پس از آنکه متوجه شد این سیاست نه‌تنها منجر به تغییر رفتار معامله‌گران ارزی نشده است، بلکه موجب افزایش بیشتر قیمت‌ها در بازار آزاد ارز شده است، رفتار جدیدی را در پیش گرفت.

در هشتمین روز فروردین‌ماه، به گفته فعالان، بازارساز در ابتدای روز قیمت دلار بر تابلوی صرافی‌های بانکی را تا عدد ۱۳ هزار و ۳۵۰ تومان بالا کشید که تنها اختلافی ۵۰ تومانی با قیمت بازار آزاد داشت. این سیاست فعالانه و کنار گذاشتن انفعال قیمتی موجب شد که بازار آزاد نیز وضعیت باثبات‌تری به خود بگیرد و از شدت نوسانات کاسته شود. تحرک فعالانه صرافی‌های بانکی در سال جدید موجب شد که برخلاف سال ۹۷ بازار آزاد با شوک غیرمترقبه‌ای مواجه نشود.

فروردین سال ۹۷ آغازی جدید بر نوسانات ارزی بود و در همان مقطع زمانی بود که نوسان‌گیران توانستند مرز مهم ۵ هزار تومانی را بشکنند و پایه‌گذار افزایش تقاضاهای احتیاطی بعدی در بازار شوند.در ابتدای سال ۹۸، سکه تمام بهار آزادی نیز وضعیت نسبتا باثباتی داشت و در بازه قیمتی ۴ میلیون و ۶۲۵ تا ۴ میلیون و ۷۱۰ هزار تومان نوسان کرد. به‌طور کلی بازار سکه در عید نوروز از اونس طلا سیگنال افزایشی نگرفت و تنها محرک بازار فلز گرانبهای داخلی، رشد قیمت دلار بود.

با این حال، رشد شاخص ارزی نیز به اندازه‌ای نبود که تقاضای احتیاطی را به بازار سرازیر کند. سکه در بهار با چند نوبت تحویل سکه‌های پیش فروش مواجه است و ممکن است همین عامل موجب احتیاط خریداران شود. این در حالی است که برخی فعالان باور دارند، در سال جدید افراد برای حفظ ارزش دارایی خود بیشتر از بازار ارز به بازار سکه رو خواهند آورد. آنها اعتقاد دارند در بازار ارز جو امنیتی بیشتری وجود دارد و همین عامل رغبت تقاضای احتیاطی به بازار سکه و طلا را بیشتر می‌کند.

البته برخی نیز اعتقاد دارند به‌واسطه احتمال افزایش تنش‌های تجاری و احتمال رکود در آمریکا به افزایش اونس طلا نیز خوشبین هستند. با این حال، چنین انتظاری تاکنون زمینه‌ساز تغییر محسوسی در رفتار معامله‌گران بازار داخلی نشده است.

رشد دلار در انتهای ۹۷

در آخرین روز کاری سال ۹۷، یعنی ۲۸ اسفندماه، قیمت دلار از مرز ۱۳ هزار تومانی فاصله بیشتری گرفت و توانست با ۱۰۰ تومان افزایش به قیمت ۱۳ هزار و ۱۵۰ تومان برسد. به گفته فعالان، در آن مقطع زمانی بازار آزاد از یکسو از نرخ حواله درهم سیگنال افزایشی گرفت و ازسوی دیگر، انتظار خود معامله‌گران مبنی‌بر افزایش قیمت دلار در تعطیلات در رشد تقاضا موثر بود. روند افزایشی قیمت در بازار غیررسمی و معاملات پشت خطی در روزهای ابتدایی سال ۹۸ ادامه یافت؛ به‌طوری‌که در اولین شنبه سال ۹۸، روز سوم فروردین‌ماه، قیمت دلار تا محدوده ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان جهش پیدا کرد و در ششمین روز فروردین‌ماه قیمت دلار حتی در مقطعی تا ۱۳ هزار و ۴۰۰ تومان افزایش یافت.

در همین مقطع زمانی، بازارساز برخلاف سال‌های گذشته سعی کرد حضور فعالانه‌ای در بازار داشته باشد. به گفته فعالان، صرافی‌های بانکی در روزهای ابتدایی فروردین‌ماه باز بودند و قیمت را بر تابلوی خود ثبت می‌کردند. در کنار این حتی در روزهای تعطیل، یکی از صرافی‌های دولتی قیمت دلار را اعلام می‌کرد، امری که نشان می‌داد بانک مرکزی قصد دارد این سیگنال را به بازار بدهد که در تعطیلات بازار را به دقت رصد می‌کند.

یکی دیگر از سیگنال‌های مهم رفتاری بازارساز در ابتدای سال ۹۸، بازدید سرزده رئیس‌کل بانک مرکزی از برخی صرافی‌ها در همان شنبه ابتدای سال بود. در این جلسه رئیس‌کل بانک مرکزی بر تامین نیازهای ارزی مردم در ایام تعطیلات تاکید کرده بود. موضوعی که نشان می‌داد بانک مرکزی می‌خواهد با سیاست فعالانه بازار را به دقت رصد کند و مانع از نوسانات شدید شود.با این حال، تاکید بازارساز بر حفظ کانال ۱۲ هزار تومانی موجب شده بود که باز بودن صرافی‌ها و عرضه ارز به تنهایی نتواند سدی در برابر افزایش نوسان شود.

به گفته فعالان، از آنجا که رفتار بازارساز (حفظ کانال ۱۲ هزار تومانی) برای نوسان‌گیران قابل‌پیش‌بینی شده بود، آنها می‌توانستند تا حدی از آربیتراژ ایجاد شده برای کسب سود خود بهره ببرند. در چنین شرایطی بود که بازارساز ارزی سیاست خود را از تاریخ ۸ فروردین‌ماه تغییر داد.

بازارساز، انفعال ارزی را کنار گذاشت

در هشتمین روز فروردین ماه بازارساز به یکباره قیمت دلار را بر تابلوی صرافی‌های بانکی حدود ۴۰۰ تومان افزایش داد و قیمت روی عدد ۱۳ هزار و ۳۵۰ تومانی قرار گرفت. این قیمت تنها ۵۰ تومان با نرخ بازار آزاد فاصله داشت و نشان دهنده آن بود که بازارساز قصد دارد با توجه به متغیرهای بنیادی وارد بازی تغییرات قیمتی شود و مانع از آن شود که دلالان با تکیه بر تاکید بازارساز بر حفظ یک کانال قیمتی در بازار آزاد نوسان سازی کنند.

این تغییر رویه موجب شد که در آن روز قیمت دلار در بازار آزاد از یک سو به بالای سطح ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومانی نرود و از سوی دیگر به زیر محدوده ۱۳ هزار و ۴۰۰ تومانی بازگردد. بر اساس اظهارات فعالان، قیمت دلار در هشتمین روز فروردین‌ماه در نهایت روی عدد ۱۳ هزار و ۳۹۰ تومان آرام گرفت و بازارساز نیز تا انتهای روز قیمت را بر تابلوی صرافی‌های بانکی تا نرخ ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان پایین آورد. پس از این تاریخ و تغییر رفتار بازارساز، نوسان خاصی نه در بازار آزاد رخ داد و نه بر تابلوی صرافی‌های بانکی. قیمت دلار بین ۸ تا ۱۵ فروردین در بازه محدود ۱۳ هزار و ۳۵۰ تا ۱۳ هزار و ۴۱۰ تومان نوسان کرد.

نوسان نسبتا محدود دلار در تعطیلات در شرایطی رخ داد که خبرهایی از تحریم‌های جدید وزارت خزانه‌داری آمریکا علیه ایران منتشر شد. فعالان انتظار داشتند با اعلام چنین اخباری به‌واسطه حجم کم‌ معاملات در تعطیلات نوروز و اثرگذاری نوسان‌گیران، قیمت‌ها دچار تکانه‌های نوسانی شوند. با این حال، رفتار فعالانه بازارساز مهم‌ترین عاملی بود که نوسانات قیمتی را آرام‌‌تر کرد.

به گفته فعالان، در روزهای آتی بازار از یکسو بحث تمدید یا عدم تمدید معافیت‌های نفتی را پیگیری خواهد کرد و از سوی دیگر قیمت طلای سیاه متغیر دیگری است که در نوع نگاه نوسان‌گیران تاثیر خواهد داشت. قیمت نفت در تعطیلات از مرز ۷۰ دلار نیز عبور کرد و رکورد تازه‌ای را به ثبت رساند.