«پیراستگی و نظافت»؛ «صلح و آشتی»، «زیارت اهل قبور»، «دعای هنگام تحویل سال»، «صلهرحم»، «میهمانیهای ساده، «محاسبهنفس» و «هدیهدادن به کودکان و فرودستان» ازجمله سیرههای رفتاری علما و بزرگان دین در ایام نوروز بوده است.
اگرچه سال نو با آداب و رسوم خاص هر منطقه و سنتهای هر قومی برگزار میشود، اما در ایران اسلامی، این آیین ملی با آداب مختلف اسلامی گره خورده است.
علمای بسیاری در مورد این آیین بزرگ دینی سخن گفتند که در ادامه به سه مورد اشاره میشود.
توصیه نوروزی امام: ایام نوروز بروید در این مریضخانهها
امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران درباره نوروز فرموده است: «این عید، هر چند یک عید اسلامی نیست، ولی اسلام آن را نفی نکرده است. ایام نوروز بروید در این مریضخانهها، بروید احوال اینها را، اینهایی که آواره شدهاند، ... به اینها سرکشی کنید، و آن تشریفات سابق را تخفیف بدهید. عید نوروز چیز خوبی است؛ وسیلهای که با آن دلها شاد میشود، انسانها با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند، صله رحم و صله احباب میکنند؛ چون دوستان و رفقا هم مثل ارحام، احتیاج به صله دارند. انسان باید با ارحام صله بکند، باید با دوستان و رفقا هم صله بکند؛ یعنی ارتباط برقرار بکند. این، ارتباط عید نوروز است که بسیار خوب است.»
نوروز ارتباطی با جمشید ندارد
آیتاللهالعظمی صافی گلپایگانی در استفتایی در مورد نوروز مبنیبر اینکه میفرمایند اعیاد شرعی و مذهبی بزرگ اسلامی، عید فطر و عید قربان و عید غدیر و روزهای ولادت حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام است. در عید نوروز هم اگر مؤمنین برنامههای دینی، مانند دیدار با برادران مؤمن یا عیادت بیماران و رسیدگی به حال مستمندان داشته و برنامههای بدآموز نداشته باشند مناسب است. نوروز، یعنی روز نو. روز اولین فصل بهار مثل خود فصل بهار یک امر واقعی و تکوینی است، و به جمشید ارتباط ندارد. خدا میداند چند هزار یا چند میلیون سال پیش از جمشید بوده است. از آیات خدا است که زمین دوباره بعد از موتش و خشک شدن گیاهها زنده میشود، و چنان که در قرآن مجید میفرماید «اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» و محتمل است غسل یا هر عبادت دیگری به همین مناسبت باشد. والله العالم انشاءالله موفق باشید.
چیدن سفره هفتسین از نگاه آیتالله مکارم شیرازی
آیتالله مکارمشیرازی از دیگر مراجع عظام تقلید نیز درباره نوروز و روزهای آغازین سال نو اظهار داشتند. حضرت آیتالله مکارمشیرازی به پرسشی درباره سفره هفتسین پاسخ گفته است. این مرجع تقلید در پاسخ به این پرسش که آیا چیدن سفره هفت سین جایز است؟ پاسخ داده است: «این مراسم جزو تشریفات عید است البته مدرکی ندارد و ضرری هم به جایی نمیزند. پس استفاده از آن اشکالی ندارد.»