فرارو- مایک پومپئو، در اقدامی کم سابقه و در یک تور، به هشت کشور عربی، که عمدتا با ایران زاویه دارند، سفر کرده است. برخی معتقدند که هدف اصلی این تور، توزیع نقشها در کارزار مقابله با جمهوری اسلامی ایران در ماههای آینده است.
به گزارش فرارو، پومپئو، روز سهشنبه، سفر خاورمیانهای خود را از کشور اردن آغاز کرد. اگر چه مسئله ثبات در سوریه و تجاوزات اسرائیل در بیت المقدس برای اردن از سایر مسائل منطقهای مهمتر هستند، اما پومپئو در عمان، پایتخت اردن، به جای تمرکز بر این مسائل، به «تهدید ایران» پرداخت. او گفته واشنگتن برای مقابله با نفوذ ایران در منطقه، تلاشهای دیپلماتیک و تجاری را دوچندان خواهد کرد. پومپئو مدعی شد: «مهمترین تهدیدها برای منطقه، داعش و انقلاب اسلامی (ایران) است.»
او حتی در حین پرداختن به موضوع خروج نیروهای آمریکا از سوریه، که در هفتههای اخیر بسیاری را در منطقه نگران کرده بود، این موضوع را به مقابله با ایران ربط داد و با بیان اینکه نبرد ادامه دارد، افزود: «امروز مانند دیروز، ائتلاف علیه انقلاب ایران فعال است و بسیار امیدوارم که (این ائتلاف) ادامه خواهد داشت و حتی در آینده فعالتر خواهد شد.». وزیر خارجه آمریکا، برای اطمینان دادن به متحدان کشورش ادامه داد: «تصمیم رئیسجمهور (دونالد ترامپ)، برای خارج کردن سربازانمان از سوریه به هیچ وجه روی تواناییمان برای محقق کردن این امر تاثیری نمیگذارد.»
در آستانه سفر پومپئو به خاورمیانه مقامات آمریکایی محورهای متعددی نظیر مسئله ترور جمال خاشقجی، روزنامه عربستانی، تشدید فشار بر ایران، جنگ یمن، نزاع سوریه و بحران قطر، برای این تور ذکر کردند. با این حال به نظر میرسد که از میان این محورها، تشدید فشارها بر ایران، در اولویت است. پومپئو قبل از سفر در توئیتی به این مسئله اشاره کرد و نوشت: «امروز به خاورمیانه میروم تا به دوستان و شرکایمان یک پیام واضح بدهم که آمریکا به منطقه و شکست داعش و همچنین مقابله با فعالیتهای بیثباتکننده ایران متعهد است.»
پومپئو، که با عبدالله دوم، پادشاه اردن، دیدار کرده بود، تصریح کرد: «در روزها و هفتههای آینده خواهید دید که ما تلاشهای دیپلماتیک و تجاریمان را برای اعمال فشار واقعی بر ایران دوچندان خواهیم کرد.»
کشورهایی که پومپئو به آنها سفر میکند، از یک منظر قابل توجهاند. همه این کشورها (شش کشور شورای همکاری خلیج فارس بعلاوه مصر و اردن)، اعضای اصلی «ائتلاف استراتژیک خاورمیانه» - معروف به ناتوی عربی- هستند. هدف عمده این تشکل جدید، که پیشبینی میشود بزودی اعلام شود، مقابله با ایران است. برخی ناظران معتقدند که سفر پومپئو در واقع تلاشی برای توزیع نقشهای کشورهای ناتوی عربی در کارزار مقابله با ایران است. به عنوان نمونه، پومپئو از اردن به خاطر تلاشهای این کشور در مقابله با تلاشهای ایران برای دور زدن تحریمها تقدیر و تشکر کرده است. این در حالی است که اردن تبادلات تجاری چندانی با ایران ندارد و هنوز معلوم نیست که اردن چگونه با تلاشهای ایران برای دور زدن تحریمها مقابله کرده است. اما به هر حال، اظهارات پومپئو، نشان داد که هر کدام از این کشورها ممکن است در کارزار مقابله با ایران نقشی برعهده بگیرند. البته نباید از یاد برد که پادشاه اردن نخستین کسی بود که درباره شکل گیری «هلال شیعی» در منطقه هشدار داده بود.
نکته دیگر آنکه، به ندرت پیش میآید که وزیر خارجه آمریکا در یک تور، به این همه کشور - هشت کشور- سفر کند. حتی مقامات آمریکایی هم معتقدند که سفر پومپئو غیرمعمول است. علاوه بر این، روز چهارشنبه بدون اعلان قبلی، پومپئو وارد بغداد شد. یک منبع در پارلمان عراق به شبکه السومریهنیوز گفته محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق، از پومپئو استقبال کرده و قرار است دو طرف درباره تحولات سیاسی، اقتصادی و روابط دوجانبه گفتگوهایی انجام دهند.
عراق، پس از اجرای تحریمهای ایران، دچار مشکلاتی در تامین گاز مورد نیاز نیروگاههای برق شد. آمریکاییها بر قطع واردات گاز از ایران اصرار میکنند و به بغداد یک معافیت موقت دادهاند. اما عراق تاکنون نتوانسته است جایگزینی برای گاز ایران پیدا کند. به احتمال زیاد، پومپئو در بغداد، به مسئولان عراق درخصوص قطع روابط تجاری با ایران فشار میآورد.
پومپئو در خلیج فارس، ماموریت آسانی نخواهد داشت. باوجود آنکه دولت آمریکا بارها تاکید کرده که اختلاف میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، تلاشها علیه ایران را تضعیف میکند، اما هیچ چشم اندازی برای پایان بحران دیپلماتیک میان قطر و چهار کشور عربی دیگر - عربستان، امارات، بحرین و مصر- در افق دیده نمیشود. در مقابل، همزمان با سفر پومپئو، به خاورمیانه، آنتونی زینی، نماینده آمریکا برای حل بحران قطر، به دلیل ناتوانی در حل این بحران، از سمت خود استعفا داد. نکته قابل توجه در استعفای زینی، اظهارات او درباره ناتوی عربی است. زینی احساس کرده که در معرفی این ناتو به سران منطقهای به او نیازی نیست چرا که سایر اعضای دولت ترامپ این کار را میکنند. این نشان میدهد که تلاشها برای تاسیس ناتوی عربی بدون توقف در سطوح بالاتر از زینی در حال پیگیری است. به احتمال زیاد مایک پومپئو در سفر به کشورهای حوزه خلیج فارس درمورد ناتوی عربی و مقابله با ایران گفتگوهایی انجام دهد.