«نه» قاطع پاول به ترامپ!

«جرومی پاول» رئیس فدرال رزرو آمریکا با صراحت اعلام کرد درخواست احتمالی برای استعفا از سوی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا را با «نه» قاطعی پاسخ خواهد داد. با این موضع و قانون مبهم فدرال رزرو، اخراج پاول از سوی ترامپ تقریبا غیرممکن شد.

این موضع می‌تواند تعدیل‌کننده اثر تنش میان فدرال رزرو و کاخ سفید باشد؛ البته پاول با هدف آرامش بازارها دو سیگنال دیگر نیز داد. بازنگری در سیاست انقباضی فدرال رزرو و تطابق آمارهای اقتصادی با انتظارات، دو علامتی بود که موجب رشد ۳ درصدی وال‌استریت پس از سخنرانی پاول شد.

جرومی پاول، رئیس فدرال رزرو آمریکا در سخنرانی اخیر خود ۳ سیگنال مهم به بازارها مخابره کرد. تلاش پاول برای بازگرداندن آرامش به بازارهای داخلی در نهایت به نتیجه رسید. وال‌استریت براساس شاخص‌های مختلف بالغ‌بر ۳ درصد رشد کرد. یکی از پربازده‌ترین روزهای وال‌استریت در یک دهه گذشته پس از اطمینان‌دهی پاول به سرمایه‌گذاران فعال در خصوص توجه فدرال رزرو به این بازار به ثبت رسید.

بازار اوراق آمریکا نیز روند صعودی داشت. «جرومی پاول»، رئیس فدرال رزرو آمریکا در سخنرانی اخیر خود ۳ سیگنال مهم به بازارها مخابره کرد. کد اول پاول در خصوص تنش میان فدرال رزرو و کاخ سفید با محوریت خود او و دونالد ترامپ مربوط می‌شد. هفته‌های پایانی سال ۲۰۱۸ میلادی با حملات مکرر رئیس‌جمهوری به سکاندار پولی، اتمسفر بازارهای آمریکا را متشنج کرده بود؛ وال‌استریت چراغ اول ورود به دوره کاهشی را در این دوره روشن کرد، منحنی بازدهی اوراق به سمت خطی شدن حرکت کرد و بازدهی اوراق خزانه‌داری نزول شدیدی را تجربه کرد.

همزمان شاخص دلار نیز پرنوسان و نزولی رفتار می‌کرد. تمام این اتفاقات منفی برای اقتصاد آمریکا، بحث اخراج جرومی پاول ازسوی ترامپ را در بازارها در کانون توجه قرار داد. برخی مانند استیون منوچین گزینه اخراج را منتفی می‌دانستند؛ اما بعضی دیگر از جمله خود ترامپ با توییت‌های خود پاول را بیش از پیش نشانه رفت. در طول چند هفته پرتنش میان این دو، رئیس فدرال رزرو اظهارنظر خاصی در خصوص رفتار ترامپ نکرده بود.

پاول بر بقای استقلال بانک مرکزی ایالات متحده و حفظ الگوی منطقی برای سیاست‌گذاری فارغ از سیاست و درخواست کاهش نرخ بهره ترامپ تاکید می‌کرد؛ تا اینکه بالاخره روز جمعه اولین واکنش مستقیم خود را با پاسخ به یک پرسش اعلام کرد. وی در پاسخ به «چنانچه رئیس‌جمهوری از شما بخواهد استعفا بدهید به دستور او عمل خواهید کرد؟» پاسخ کوتاهی داد: «خیر.»

عقب‌نشینی پاول

دومین پیام پاول برخلاف نه قاطع به استعفا، نشانه نرمش در برابر وضعیت بازار (یا حتی درخواست دونالد ترامپ) به نظر می‌رسد. پاول کنترل اتوماتیک بازار مالی را رد و فدرال رزرو را در این حوزه فعال معرفی کرد. او ضمن دفاع از عملکرد کمیته بازار آزاد از نیاز تازه‌ای سخن گفت؛ نیاز به آلترناتیو در برنامه انقباضی مربوط به تعدیل ترازنامه اوراق فدرال رزرو. او ۴ بار در سخنرانی روز جمعه خود از اصطلاح «نااطمینانی» استفاده کرد که تسلط فدرال رزرو بر وضعیت اقتصادی را در هاله‌ای از ابهام نشان داد.

پاول، علاوه‌بر عقب‌نشینی در خصوص روند انقباضی که پیش‌تر از تداوم آن دفاع می‌کرد؛ توجه به وضعیت بازار را نیز در سخنرانی خود محرز کرد. براساس قوانین فدرال رزرو باید به دو هدف اشتغال و تثبیت سطح قیمت‌ها دقت و از سیاست‌زدگی و تاثیرپذیری سوء از چشم‌انداز بازارها پرهیز کند.

پاول، وال‌استریت را شارژ کرد

سومین پیام پاول پس از انتشار آمار مثبت اشتغال ماه دسامبر مخابره شد. او وضعیت بازارها را در سلامت کامل دانست و چشم‌انداز اقتصاد آمریکا را مثبت توصیف کرد. تلاش پاول برای بازگرداندن آرامش به بازارهای داخلی در نهایت به نتیجه رسید. وال‌استریت براساس شاخص‌های مختلف بالغ‌بر ۳ درصد رشد کرد.

یکی از پربازده‌ترین روزهای وال‌استریت در یک دهه گذشته پس از اطمینان‌دهی پاول به سرمایه‌گذاران فعال در خصوص توجه فدرال رزرو به این بازار، تجربه شد و بازار اوراق آمریکا نیز روند صعودی داشت.

پیشینه مقوله اخراج

براساس اظهارات منابع آگاه در کاخ سفید، دونالد ترامپ درخصوص اخراج جرومی پاول از کرسی ریاست فدرال‌رزرو با برخی مقامات سیاسی گفت‌وگو کرده است. روابط میان ترامپ و پاول پس از افزایش نرخ بهره در نشست اخیر فدرال‌رزرو وخامت بیشتری پیدا کرد. ریزش شدید بازار سهام آمریکا طی ماه اخیر بعد از انتشار سیگنال انقباضی کمیته بازار آزاد آمریکا تشدید شد و رکوردهای تاریخی بسیاری به‌دنبال واکنش وال‌استریت به رشد نرخ بهره ثبت شد.

ترامپ بارها رکوردشکنی‌های وال‌استریت را با پیام‌های مختلف خود از تریبون‌های متفاوت به سیاست‌های اقتصادی کاخ سفید و به‌ویژه شخص رئیس‌جمهوری متصل می‌کرد. بنابراین، ریزش وال‌استریت برای دونالد ترامپ متناظر با لطمه شدید به اعتبارش در مقام ریاست جمهوری است. مشاوران نزدیک به ترامپ معتقدند که او علیه پاول اقدامی انجام نخواهد داد و امید به فروکش کردن خشم رئیس‌جمهوری را در طول تعطیلات سال نو دارند.

توانایی: عزل و نصب

قانون فدرال‌رزرو روایت می‌کند که تمام روسا از سوی رئیس‌جمهوری عزل و نصب می‌شوند و از آنجا که رئیس کل نهاد مانند یک فرماندار است، اندکی ماجرا تغییر می‌کند. همان‌طور که پیتر کورتی براون از دانشگاه پنسیلوانیا در کتاب خود به مقوله استقلال فدرال‌رزرو می‌پردازد در این قانون مشخص نیست که چه چیزی به معنای «دلیل» است و هیچ رئیس فدرال‌رزروی در دوران مدرن با این مقررات روبه‌رو نشده است.

اگرچه توماس مک کیب پس از فشارهای شدید دولت هری ترومن مجبور شد استعفا دهد. یک گزینه دیگر ویلیام میلر است که حدود یک سال در سمت ریاست فدرال‌رزرو باقی ماند و پس از آن جیمی کارتر، رئیس‌جمهور آمریکا، در سال ۱۹۷۹ او را به خزانه‌داری ایالات‌متحده منتقل کرد.

اما اخراج قدرت اول فدرال‌رزرو اقدامی بدیع در تاریخچه فدرال‌رزرو نوین خواهد بود. «چنانچه!» ترامپ بتواند با ایجاد فشار شدید باعث استعفای ریاست نهاد پولی شود که بعید است اتفاق بیفتد، پاول همچنان تا پایان دوره‌اش در هیات سیاست‌گذاران اصلی فدرال رزرو باقی خواهد ماند و دیگر اخراجی در کار نخواهد بود. هزینه‌های بسیاری نیز متوجه کاخ سفید خواهد شد که موقعیت اجتماعی و مقبولیت وی میان سرمایه‌گذاران به شدت دچار افت می‌شود.

چینش «کبوتری» فدرال رزرو

ترامپ از ابتدای دوره ریاست‌جمهوری خود، بیشترین میزان قدرت انتصاب در فدرال رزرو و کمیته بازار آزاد آمریکا را در میان روسای جمهور پیشین خود داشته است. ترامپ می‌تواند تا پایان دوره ریاست پاول صبر کند و از جمع اعضا، یک سیاست‌گذار دیگر را منصوب کند. ترامپ کاندیدای فدرال رزرو شعبه شیکاگو را در لیست انتخاب دارد که یکی از پرقدرت‌ترین شعب بانک مرکزی آمریکا است.

همچنین بیش از ۵۰ درصد اعضای کمیته ۱۲نفره بازار آزاد نیز به دست وی تعیین و برای گرفتن تایید به سنا معرفی می‌شوند. تاکنون ریچارد کلاریدا، رندال کوارلز، میشل بومن و نیل لیانگ (که هنوز پروسه تایید سنا را طی نکرده است) و مارویا گودمن که از سوی سنا تایید نشد، هیچ یک از جناح «کبوترها» نیستند و بیشتر به جناح «باز‌ها» گرایش نشان داده‌‌اند.

آن هم زمانی که ترامپ به کبوترهایی نیاز دارد که نسبت به انقباض حساسیت دارند و محتاطانه عمل می‌کنند. در صورتی که ترامپ بخواهد نامزدهای جناح کبوترها را وارد لیست نامزدها کند، آنگاه با مخالفت جدی جمهوری‌خواهان مواجه خواهد شد.

سوابق درگیری‌ها

در سال ۱۹۶۵ میلادی، رئیس‌جمهوری آمریکا، لیندون جانسون به صورت علنی از رئیس فدرال رزرو درخواست کاهش نرخ بهره را کرده بود. موارد مشابه دیگر، مورد نیکسون و آرتور برنز، ریگان و هارپر و درگیری جورج دبلیو بوش با مارتین گرین‌اسپن هستند. ریگان با تهدید و انتشار اخبار دروغ و تاثیرگذار در خصوص برنز تلاش برای دخالت در سیاست پولی از سوی روسای جمهوری را به‌خوبی نشان داد.

با این حال، توان اخراج قانونی برای دونالد ترامپ وجود ندارد. اخراج رئیس فدرال‌رزرو در قانون ایالات‌متحده به شکل مبهمی نگاشته شده است. این ابهام قانونی نوعی سپر محافظ قدرتمند برای حفظ استقلال نهاد پولی از سیاست‌زدگی تلقی می‌شود. رئیس‌جمهوری مسوولیت انتصاب اعضای هیات‌مدیره، ازجمله رئیس فدرال‌رزرو را برعهده دارد؛ اما براساس قانون، اخراج سکاندار پولی تنها «با دلیل» (for cause) میسر خواهد بود.

البته در‌صورتی‌که شرایط قانونی نیز فراهم شود، نیاز به رای موافق سنا وجود خواهد داشت. ابهام قانونی به کلمه «دلیل» بازمی‌گردد. نامشخص بودن شدت، موضوعیت و زمینه این دلیل باعث می‌شود، رئیس‌جمهوری آمریکا نتواند به آسانی رئیس فدرال‌رزرو را برکنار کند.

ترامپ در مصاحبه‌ها و اظهاراتش در فضای مجازی بارها به جرومی پاول و شاکله فدرال‌رزرو سیگنال مخالفت با رشد نرخ بهره را ارسال کرده بود. ترامپ در مصاحبه خود با «واشنگتن‌پست» گفته بود: «من از انتخاب جرومی پاول راضی نیستم.» مثال‌های بسیاری وجود دارد از جمله، توصیف رئیس فدرال‌رزرو به دیوانه، بزرگ‌ترین تهدید برای آمریکا و تخریبگر اقتصاد آینده.

براساس اظهارات منابع آگاه در کاخ سفید، دونالد ترامپ درخصوص اخراج جرومی پاول از کرسی ریاست فدرال‌رزرو با برخی مقامات سیاسی گفت‌وگو کرده است. روابط میان ترامپ و پاول پس از افزایش نرخ بهره در نشست اخیر فدرال‌رزرو وخامت بیشتری پیدا کرد. ریزش شدید بازار سهام آمریکا طی ماه اخیر بعد از انتشار سیگنال انقباضی کمیته بازار آزاد آمریکا تشدید شد و رکوردهای تاریخی بسیاری به‌دنبال واکنش وال‌استریت به رشد نرخ بهره ثبت شد.

ترامپ بارها رکوردشکنی‌های وال‌استریت را با پیام‌های مختلف خود از تریبون‌های متفاوت به سیاست‌های اقتصادی کاخ سفید و به‌ویژه شخص رئیس‌جمهوری مربوط می‌کرد. بنابراین، ریزش وال‌استریت برای دونالد ترامپ متناظر با لطمه شدید به اعتبارش در مقام ریاست جمهوری است. مشاوران نزدیک به ترامپ معتقدند او علیه پاول اقدامی انجام نخواهد داد و امید به فروکش خشم رئیس‌جمهوری در طول تعطیلات سال نو دارند.

اگر هر گونه اقدام تندی از سوی ترامپ برای خارج کردن پاول از صحنه فدرال‌رزرو رخ دهد، موجب صدمه جدی به بازارهای مالی خواهد شد و اعتماد سرمایه‌گذاران به توانایی بانک مرکزی نسبت به پاسبانی از سلامت اقتصاد بدون دخالت سیاسی را تضعیف می‌کند.

پیگیری‌های انجام شده از سوی خبرگزاری بلومبرگ برای مصاحبه با مقامات کاخ سفید و سخنگوی فدرال‌رزرو، «میشل اسمیت» بدون نتیجه باقی ماند. فدرال‌رزرو آمریکا چهارشنبه شب (۲۷دسامبر) بدون توجه به درخواست‌های ترامپ، نرخ بهره را برای چهارمین مرتبه در طول سال ۲۰۱۸ میلادی بالا برد. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که پس از چند هفته پرنوسان در بازارهای ایالات‌متحده، ترامپ از فدرال‌رزرو درخواست کرده بود که روند رشد نرخ بهره را متوقف کند.