بعد از کش‌وقوس‌های فراوان برای حذف صفر از پول ملی ظاهراً بانک مرکزی به این نتیجه رسیده است که در جهت حذف ۴ صفر گام هایی را بردارد و این تصمیمش را در طراحی ۵۰هزارتومانی جدید تا حدودی عملیاتی کرده است.
به گزارش تسنیم، 17 آذر 95 خبری از دولت بیرون آمد مبنی بر اینکه "هیئت دولت در جلسه خود به‌ریاست حجت‌الاسلام روحانی رئیس‌جمهور، به ادامه بررسی پیشنهادهای کارگروه منتخب درباره «لایحه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» پرداخت و مواد دیگری از این لایحه را به تصویب رساند.
براساس موادی از این لایحه که به‌تصویب هیئت وزیران رسید، واحد پول ایران، تومان و برابر با 10 ریال تعیین شد".
هرچند اعلام این خبر در روزهای نخست سروصدای زیادی به‌پا کرد ولی در ادامه با مسکوت ماندن، طرح و عدم ارسال لایحه به مجلس شورای اسلامی، از سروصداها هم کاسته شد، چراکه تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان پس از ارسال لایحه بانک مرکزی به مجلس و تصویب این بند در مجلس و تأیید آن توسط شورای نگهبان قانونی و قابل اجراست ولی هنوز خبری از طی این مراحل از سوی دولت نیست.
با رسانه‌ای شدن تغییر واحد پول ملی به تومان البته رئیس کل وقت بانک مرکزی تأکید کرد که این طرح به‌معنی حذف صفر نیست و فقط بناست واحد شمارش پول به تومان تغییر کند همان‌طور که در جامعه رایج است.
ولی‌الله سیف رییس کل وقت بانک مرکزی در این باره، گفته بود: "جمع‌بندی‌ها این بود که پیشنهاد مستقلی از سوی دولت و بانک مرکزی به مجلس ارسال شود که اگر به‌تصویب برسد منجر به حذف 4 صفر از پول ملی می‌شود.
اما در نهایت جمع‌بندی دولت این شد که فعلاً رفورم پولی انجام نشود، رفورم پولی یعنی حذف صفر. آنچه در حال حاضر در این مرحله مدنظر قرار گرفته این است که فعلاً تومان را به‌عنوان واحد پول ملی کشور در نظر بگیریم و در یکی دو سال آینده و پس از استمرار و پایداری تورم تک‌رقمی، صفرها از پول ملی حذف شود، بنابراین اجرای این طرح به آینده موکول شده است".
از زمان اعلام این تصمیم دولت 2 سال می‌گذرد ولی هنوز خبری از رسمی شدن واحد پول ملی ایران نیست و دولتی‌ها و مسئولان بانک مرکزی هم خبر جدیدی از این طرح نداده‌اند.
با این حال، دیروز در مراسمی با حضور رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد از اسکناس‌های جدید 50 هزار تومانی رونمایی شد.
نکته مهم و البته مرتبط با این گزارش، در رونمایی از اسکناس‌های 50 هزار تومانی این است که در طرح جدید این اسکناس‌ها تغییر واحد پول ملی به تومان عملاً اجرایی شده است.
همان‌طور که در ظاهر ایران‌چک‌های جدید 50 هزار تومانی پیداست، بانک مرکزی 4 صفر را کمرنگ کرده و با برجسته کردن 50 عملاً تومان را در این اسکناس‌ها زنده کرده است.
بانک مرکزی در توضیح ایران‌چک‌های جدید نوشته است: اسکناس یادشده که با تکنولوژی پیچیده‌ای تولید شده امکان جعل را به‌میزان قابل توجهی کاهش داده است. این فناوری در سال 2013 بر روی اسکناس یورو اعمال [شد] و پس از آن تنها کشورهای معدودی موفق به انتقال دانش فنی، خط تولید و بهره‌برداری از این ویژگی امنیتی بر روی اسکناس‌های خود شده‌اند.
نوار درخشان، چاپ نوری ــ مغناطیسی متغیر، نخ امنیتی با قابلیت تغییر رنگ از مختصات ایران‌چک جدید است.
در نمونه‌های قبلی اسکناس و ایران‌چک باز هم ریال خودنمایی می‌کرد و این موضوع در نحوه رنگ‌آمیزی صفرها کاملاً نمایان بود.
ایران‌چک‌های 50 هزار تومانی آبی که قبلاً از سوی رئیس جمهور رونمایی شد، شامل همین موضوع بوده و در آن ریال بارز است.
همان‌طور که در تصویر مشاهده می‌کنید، در این اسکناس هم به‌صورت عددی و هم به‌صورت حروف، واحد پول ملی یعنی ریال نمایان است. صفرها نیز براساس ریال رنگ‌آمیزی شده است.
در اسکناس‌های 10 هزار تومانی نیز نحوه رنگ‌آمیزی صفرها بر اساس ریال است؛ در اسکناس‌های 5، 2 و 1 هزار تومانی نیز روال رنگ‌آمیزی صفرها براساس ریال است.
همزمان با افزایش تورم و کاهش قدرت پول ملی طرحی در دولت قبل کلید خورد مبنی بر حذف صفر از پول ملی! این طرح تا جایی پیش رفت که مدیریت وقت بانک مرکزی با راه‌اندازی سامانه‌ای مخصوص از مردم درباره نام پول جدید نظرخواهی کرد.
ولی با توجه به گستردگی موضوع و ابعاد آن، بانک مرکزی دولت دهم نتوانست حذف صفرها از پول ملی را اجرایی کند و این طرح تا امروز در این بانک مسکوت مانده است.
بنابراین، سال 1386 ایده حذف صفر از پول ملی با دستور رییس جمهور وقت، محمود احمدی‌ن‍ژاد در دستور کار قرار گرفت و پیش از این نیز در سال 1372 ، بانک مرکزی مطالعاتی گسترده را در این زمینه آغاز کرد، ولی در هر دو مقطع کار نیمه‌تمام ماند.
حذف صفر از پول ملی کشورها نخستین بار پس از پایان جنگ جهانی دوم و تورم تازنده آلمان‌غربی تجربه شد که چاپ مارک جدید را به‌دنبال داشت. پس از آن به‌ویژه از دهه 60 و 70 میلادی به این سو این عمل بارها و بارها در کشورهای مختلف که اکثراً کشورهای در حال توسعه بودند به‌اجرا درآمد.
کشورهایی که اقتصاد آنها از تورم بالا رنج می‌برد و ارزش پول ملی آنها در سراشیب سقوط قرار گرفته بود، برای ساده‌تر شدن مبادلات اقتصادی و بازرگانی و همچنین کاهش هزینه چاپ اسکناس اقدام به حذف صفر یا صفرهایی از اسکناس‌ها کردند. عمده اقتصاددانان بر این عقیده‌اند که حذف صفر از اسکناس هیچ‌گونه تأثیری بر شاخصهای اقتصادی و طرف عرضه و طرف تقاضا ندارد و بیشتر اثر روانی بر جامعه می‌گذارد.
به‌عقیده برخی از کارشناسان اقتصادی، افزایش ظاهری قدرت پول ملی، آسان‌سازی مبادلات، محاسبات و خرید و فروشهای مردم از اثرات قابل تحقق حذف صفرها است، اما برای حذف صفرها ارتقای شاخصهای اقتصادی همچون افزایش تولید، نرخ سرمایه‌گذاری، آزادسازیهای اقتصادی، رفع انحصارات، حضور بانکهای خارجی در کشور، حضور بی‌قید و شرط سرمایه گذاران خارجی و غیره نیز باید انجام شود.
از این رو حذف صفر از پول ملی می‌بایست همراه دیگر اقدامات انقباضی در عرصه سیاست‌های پولی و انضباط مالی دولت‌ها باشد تا کنار کنترل تورم، حذف صفرهای اسکناس کارکرد خود را داشته باشد، در غیر این صورت خداحافظی صفرها به‌زودی اثر روانی خود را از دست داده و صفرها قدرتمندتر از گذشته بازمی‌گردند.
داده‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول حاکی از آن است که دست‌کم 50 کشور جهان تاکنون اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرده‌اند که در برخی از این کشورها برای تکمیل چرخه روانی نسبت به تغییر نام واحد پول نیز اقدام شده است.
