تبعات اجتماعی مشکلات معیشتی چیست؟

یک جامعه شناس می‌گوید زرنگی ناکارآمد، بی اعتمادی، خشونت، کاهش سرمایه‌های اجتماعی، الیناسیون اجتماعی، حسابگری و مسخ شدن، از تبعات مشکلات معیشتی جامعه است.

 

 

به گزارش ایسنا، حمید دهقانی اشاره می‌کند: منطقه اصفهان با اشاره به مشکلات اقتصادی موجود در جامعه زمانی که نیاز‌های اساسی و پایه جامعه همچون معیشت یا مسکن و سرپناه تامین نشود یا به خطر بیفتد، عمده‌ترین اتفاقی که رخ می‌دهد این است که جامعه از سطوح بالاتر نیاز، از جمله مسائل فرهنگی و اجتماعی صرف نظر می‌کند.

وی باور دارد جامعه‌ای که مشکلات معیشتی دارد از اوقات فراغت، روابط عاطفی، روابط اجتماعی، دورهمی و مهمانی، سینما و تئاتر و دیگر نیاز‌های انسانی گذر کرده و سبد اجتماعی و آموزشی خانواده کوچک یا حذف می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان کمتر شدن منابع و بروز مشکلات معیشتی را موجب رقابت شدید می‌داند و می‌گوید این رقابت می‌تواند ناعادلانه باشد. در حقیقت ارزش‌ها و اصول انسانی کاهش پیدا می‌کند. چرا که انسان سعی دارد همان نیاز‌ها را برطرف کند، اما هزینه‌ها افزایش پیدا کرده، شغل فرد به خطر افتاده و درآمد، درگیر، اما و اگر شده است.

دهقانی می‌گوید یکی از تاثیرات مهمی که مشکلات اقتصادی در جامعه ایجاد می‌کند، کاهش اعتماد و سرمایه اجتماعی جامعه است. زمانی که مشکلات اقتصادی افزایش پیدا می‌کند همزمان با آن بی اعتمادی نیز افزایش پیدا می‌کند و این بی اعتمادی در همه ابعاد و لایه‌های جامعه پیش می‌رود.

وی شرایطی که ثبات اقتصادی وجود ندارد را موجب حسابگری افراد می‌داند و می‌گوید حسابگری به روابط و سرمایه‌های اجتماعی آسیب می‌زند. مفهومی که می‌تواند از آن برای شرایط امروز استفاده کرد، الیناسیون یا از خود بیگانگی است. در شرایط الیناسیون اجتماعی افراد بدون در نظر گرفتن ارزش‌های اخلاقی و انسانی به شدت به نیاز‌های پایه‌ای خود فکر می‌کنند.

این جامعه شناس معتقد است جامعه‌ای که درگیر الیناسیون اجتماعی می‌شود شهروندانی بی روح و مسخ شده دارد. به اعتقاد وی در چنین جامعه‌ای "دیگران" اهمیتی ندارند و همه حاضر هستند برای رسیدن به اهداف خود هر کاری انجام دهند. در چنین شرایطی که در شهر‌های ایران نیز صادق است، نوعی زرنگی ناکارآمد شکل می‌گیرد. افراد روابط را برد- برد نمی‌بینند و برد یک نفر در گرو باخت دیگری است.

دهقانی تاکید می‌کند که به هر حال مشکلات اقتصادی، تبعات اجتماعی ناهنجاری با خود دارد که متاسفانه بسیار ماندگار است. یعنی در آینده اگر مشکلات معیشتی بر طرف شود، شاید مشکلات اجتماعی تا سال‌ها و دهه‌ها باقی بماند. برای مثال اگر مشکلات اقتصادی باعث شود روابط عاطفی در خانواده تضعیف شود، بعد از رفع مشکلات اقتصادی این خشونت شکل گرفته در خانه قابل برگشت نیست.

وی یادآوری می‌کند که این نگاه، نگاهی انتقادی است، اما می‌دانیم که به صورت محدود اقدامات خیریه نیز در این شرایط افزایش پیدا می‌کند. به خصوص در شهر‌هایی همچون اصفهان که فعالیت‌های خیریه در آن‌ها بیشتر است، اختلاف طبقاتی نیز کاهش پیدا می‌کند.