فرارو- از روز ۲۶ اکتبر به مدت سه روز نشست امنیت منطقهای موسوم به "گفتگوی منامه" که توسط وزارت خارجه بحرین سازماندهی شده است، برگزار شد. مقامات و کارشناسانی از ۲۰ کشور جهان در آن شرکت کردند و برخی از آنها اظهارات تندی علیه ایران بیان کردند.
به گزارش فرارو، شیخ خالد آل خلیفه، وزیر خارجه بحرین، گفته نشست منامه فرصتی برای آشنا شدن با سیاستهای کشورها و تبادل مشورت میان مقامات بلندپایه آنها درباره مسائل گوناگون است.
این نشست در حالی برگزار شد که تا اجرای دور دوم تحریمهای آمریکا علیه صادرات نفت ایران کمتر از ده روز باقی مانده است. مقابله با ایران، یکی از محورهای اصلی سخنرانیهای شرکتکنندگان در نشست مزبور بود. در واقع، سعودیها و متحدانشان در بحرین، برگزاری این نشست را فرصت مناسبی برای انحراف افکار عمومی از ماجرای قتل جمال خاشقجی، روزنامعهنگار منتقد، در کنسولگری عربستان در استانبول و تمرکز توجهها بر ایران دانستند.
عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان، که کشورش هنوز درگیر تبعات بحران کمسابقه قتل خاشقجی است، در نشست امنیتی منامه به شدت از ایران انتقاد کرد. او مدعی شده کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، با مبارزه با "چشمانداز تاریکی" ایران، نقش مهمی در حفظ ثبات خاورمیانه ایفا میکنند.
عربستان بخش مهم ائتلاف منطقهای تحت حمایت آمریکا علیه ایران است. اما قتل خاشقجی در کنسولگریاش در دوم اکتبر، روابط ریاض با غرب را تحت الشعاع قرار داد.
الجبیر در منامه ادعا کرد: "اکنون ما با دو چشمانداز در خاورمیانه مواجه هستیم. یکی چشم انداز نور (عربستان) ... یکی چشم انداز تاریکی (ایران) است که تلاش میکند فرقهگرایی را در سراسر منطقه گسترش دهد".
وزیر خارجه عربستان ادامه داد: "تاریخ به ما میگوید نور در برابر ظلمت پیروز میشود... پرسش این است که ما چگونه آنها را شکست بدهیم".
به گفته شبکه الجزیره، در حالی که الجبیر از "ظلمت و خشونت" سخن میگفت، پارلمانها و رسانههای جهان درگیر بیرحمی عربستان در ماجرای خاشقجی بودند. شاید به همین دلیل او در حین سخنرانی، مضطرب و رنگپریده به نظر میرسید.
الجبیر تنها کسی نبود که در این نشست علیه ایران موضعگیری کرد. برخی مقامات دیگر هم به نوعی اظهارات او را تکرار کردند. دیوید پترائوس، رئیس سابق سازمان سیا، یکی از سخنرانان اصلی نشست منامه بود. او هم اظهارات مشابهی علیه ایران بیان کرد.
پترائوس در گفتگو با روزنامه عربنیوز ضمن تمجید از اقدامات سختگیرانه دولت دونالد ترامپ علیه ایران، مدعی شد ایران حمایت از "فعالیتهای مرگبار" در کشورهای خاورمیانه را ادامه داد. پترائوس معتقد است که عربستان در تحریمهای نفتی آمریکا علیه ایران هم یک نقش محوری ایفا خواهد کرد.
پترائوس از زمانی که رئیس سیا بود روابط نزدیکی با عربستان داشت و از سالها ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵، یعنی زمانی که الجبیر در واشنگتن سفیر بود، او را میشناخت. رئیس اسبق سیا با بیان اینکه او برای الجبیر "احترام عظیمی" قائل است، افزود: "او (الجبیر) از معدود سفرایی بود که در هر زمان (که میخواست) میتوانست در سازمان سیا بیاید و من را ببیند. من همیشه با او صحبت میکردم".
ناتوی عربی
پس از خروج یکجانبه کاخ سفید از توافق هستهای، ایده تاسیس یک اتحاد نظامی میان برخی از کشورهای عربی (کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و مصر و اردن) برای مقابله با ایران مطرح شد. در راستای تاسیس این اتحاد، که به "اتحاد استراتژیک خاورمیانه" معروف شده، چندین جلسه میان مقامات بلندپایه نظامی و سیاسی کشورهای عربی و آمریکا منعقد شده است.
اکنون وزیر خارجه بحرین میگوید سال آینده در چنین روزهایی ناتوی عربی فعال خواهد بود. الجبیر نیز ضمن حمایت از این اتحاد، اعلام کرد گفتگوها بین کشورهای عربی در جریان است. او تصریح کرد: "ما قویا از اتحاد استراتژیک خاورمیانه حمایت میکنیم. اخیرا در عربستان با همه کشورهای شورای همکاری (خلیج فارس) و مصر جلساتی منعقد کردیم. گفتگوها ادامه دارد و بر تهیه دستور کار متمرکز است".
در جریان فعالیتهای سپتامبر گذشته مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، وزرای امور خارجه هشت کشور عربی با همتای آمریکایی دیدار کردند و درباره اتحاد جدید گفتگو کردند. در آن زمان برخی منابع از اعلام رسمی تاسیس این اتحاد در نشست آینده سران کشورهای شورای همکاری با آمریکا خبر دادند.
خالد الجار الله، معاون وزیر خارجه کویت، پنجشنبه گذشته اعلام کرد نشست سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و آمریکا در ژانویه آینده برگزار خواهد شد. احتمالا در این نشست، بحث تشکیل ناتوی عربی مجددا مطرح میشود.