معاون آموزش جامعه المصطفی العالمیه و معاون سابق آموزش حوزه‌های علمیه قم در زمان مسئولیت خود در حوزه علمیه قم به ضرورت تحول در حوزه قائل بود و در این گفتگو به پرسشی در مورد اینکه چه موانعی در این مسیر بر سر راه او وجود داشت، پاسخ نداد.
به گزارش شفقنا، او به نقاط ضعف حوزه علمیه در ساختار‌ها و کارکرد‌ها اشاره کرد و گفت: نظام آموزشی حوزه با توجه به شرایط امروز باید سرعت عمل خود را بالاتر ببرد و زمان آموزش را کوتاهتر کند. از سوی دیگر با اینکه پژوهشگاه حوزه ارتقا پیدا کرده و شاید ما سالیانه هزاران کتاب در حوزه علمیه می‌بینیم که منتشر می‌شود، ولی عرصه‌ها و زمینه‌هایی که این پژوهش‌ها صورت می‌گیرد هنوز از تنوع کافی برخوردار نیست. در حوزه تبلیغ و حتی در تبلیغ سنتی نیز نیاز داریم که بازنگری‌ها و تجدید نظر‌هایی داشته باشیم که این تجدید نظر در کیفیت تربیت نیرو چه در شیوه‌های ارتباط گیری و چه در زمینه مخاطب شناسی و نیازشناسی مخاطب لازم است.
حجت الاسلام و المسلمین علی عباسی به تحولات مورد نیاز در حوزه علمیه اشاره و اظهار کرد: اولاً باید از نهاد حوزه علمیه تشکر کنیم و نسبت به تلاش‌هایی که طی چند دهه بعد از انقلاب اسلامی داشته قدردان باشیم. با توجه به همه محدودیت‌های امکاناتی که از قبل انقلاب وجود داشته و حوزه‌ها تعمداً در تنگنا‌ها و مضایقی قرار گرفته بود در سه تا چهار دهه اخیر بسیار تلاش لازم بود تا حوزه بتواند به انتظاراتی که از آن وجود دارد، پاسخ دهد. در طی همین مدت هم علی رغم مطالبی که گاهی مطرح می‌شود حمایتی که شایسته و بایسته بوده صورت نمی‌گرفته لذا حوزه با همه کمبود‌ها توانسته برخی از گام‌ها را بردارد، اما این مساله بدین معنا نیست که حوزه ضعف‌هایی ندارد. به طور طبیعی به دلیل همین تنگنا‌ها و مشکلات، ضعف‌هایی وجود داشته که هنوز هم جا برای تلاش بیشتر به منظور برطرف شدن این ضعف‌ها هست.
او در مورد ضعف‌های موجود در حوزه علمیه، گفت: حوزه نیاز دارد ساختار‌های خود را نوسازی کند، با توجه به رویکرد بین المللی که حوزه‌های علمیه به ویژه در این چند دهه و به ویژه حوزه علمیه قم داشته و همچنین انتظاراتی که از عرصه بین الملل و داخل کشور و از نیاز‌های نظام متوجه حوزه بوده، اقتضا می‌کند که ساختار‌های سازمانی و برنامه ریزی حوزه متناسب با چنین نیاز‌هایی تنظیم شود. با توجه به ماموریت‌هایی که از حوزه انتظار می‌رود، هنوز ما به لحاظ ساختاری و سازمانی از سیالیت و قابلیت‌هایی که برای چنین ماموریت‌هایی هست، برخوردار نیستیم.
معاون آموزشی سابق حوزه علمیه قم به سه ضعف حوزه علمیه در عرصه کارکرد‌ها اشاره و خاطرنشان کرد: حوزه کارکرد‌های متفاوتی از جمله آموزشی، پژوهشی و تبلیغی دارد، حداقل در این سه کارکرد مهم حوزه نیازمند کار‌های مهمی است که هنوز تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله داریم به عنوان مثال در عرصه آموزش در حوزه ما هنوز هم نیاز به تغییرات و تحولات جدی برای بهسازی و ارتقای نظامی آموزشی حوزه داریم به ویژه در حوزه رشته‌های تخصصی و علوم انسانی و اجتماعی، گرچه در طی سال‌های گذشته گام‌هایی برداشته شده، موسساتی در درون حوزه یا در حاشیه و پیرامون حوزه شکل گرفتند که در عرصه رشته‌های تخصصی و علوم انسانی فعال هستند، اما طبیعتاً با توجه به نیاز‌هایی که وجود دارد این اقدامات هنوز مکفی نیست و باید کار بیشتری انجام گیرد. مخصوصاً نظام آموزشی حوزه با توجه به شرایط امروز باید سرعت عمل خود را بالاتر ببرد و زمان آموزش را کوتاهتر کند.
عباسی افزود: اینکه یک فراگیر سی تا چهل سال در نظام آموزشی بماند و رسوب کند شاید پدیده خوبی نباشد، انتظار این است که نظام آموزشی به گونه‌ای تخصص‌ها و زمان بندی‌های آموزشی خود را تقسیم کار کند به گونه‌ای که نهایتاً حتی برای عالی‌ترین مدارج علمی صرف ۱۰ تا ۱۵ سال افراد به تخصص‌های لازم دست یابند و بتوانند در آن حوزه‌ها کارآمد شوند که برای تحقق این امر نیاز به کار جدی در زمینه آموزشی حوزه علمیه داریم.
او در مورد ضعف حوزه علمیه در عرصه پژوهش نیز تصریح کرد: در حال حاضر با اینکه پژوهشگاه حوزه ارتقا پیدا کرده و شاید ما سالیانه هزاران کتاب در حوزه علمیه می‌بینیم که منتشر می‌شود، ولی عرصه‌ها و زمینه‌هایی که این پژوهش‌ها صورت می‌گیرد هنوز از تنوع کافی برخوردار نیست و لازم است در تخصص‌های مختلفی که در حوزه علوم اسلامی و علوم انسانی وجود دارد، هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی آثاری که تولید می‌کنیم ارتقا یابند. نشریات پژوهشی و نشست‌های علمی باید بتوانند نیاز‌های موجود را به صورت فراگیر پوشش دهند که در این زمینه هم مشکلاتی داریم و بخشی هم مشکلات زیرساختی است؛ در حقیقت زیرساخت‌های پژوهشی مانند کتابخانه‌ها و بانک‌های اطلاعاتی هنوز به آن اندازه ارتقا پیدا نکرده است. ارتباطاتی که ما باید با فضا‌های بین المللی و مجامع و مراکز علمی در داخل و خارج کشور داشته باشیم، به نظر می‌رسد که هنوز از این جهت نیاز به برداشتن گام‌های بلندتری هستیم لذا حضور در مجامع علمی چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور یکی از عرصه‌هایی است که حوزه بایستی توجه جدی تری به آن داشته باشد.
معاون آموزش جامعه المصطفی العالمیه ضعف‌های حوزه علمیه در نظام تبلیغی و ترویجی را نیز برشمرد و گفت: ما همچنان ترویج و تبلیغ سنتی را داریم و حوزه‌ها نسبت به این موضوع هنوز هم به شکل، سبک و سیاق سابق در حال فعالیت هستند، اما در بسیاری از عرصه‌های جدید تبلیغ در رسانه‌های نو و فضای مجازی فرصت‌هایی برای کار تبلیغی به وجود آورده که به نظر می‌رسد حوزه در این زمینه نیازمند کار‌های بیشتری است لذا در حوزه تبلیغ و حتی در تبلیغ سنتی هم ما نیاز داریم که بازنگری‌ها و تجدید نظر‌هایی داشته باشیم که این تجدید نظر در کیفیت تربیت نیرو چه در شیوه‌های ارتباط گیری و چه در زمینه مخاطب شناسی و نیازشناسی مخاطب لازم است.
عباسی در پایان گفت: همه این عرصه‌ها نشان می‌دهد که حوزه علمیه به عنوان یک نهاد تاریخی ریشه دار برای بالنده ماندن و رشد و سازگاری با نیاز‌های روز و نیاز‌های زمان باید به فکر تحول جدی ساختار‌های خود و فعالیت‌ها و ماموریت‌های خود باشد. مدیران سابق حوزه علمیه با امکاناتی که در اختیار داشتند تلاش‌هایی داشتند، ولی فکر می‌کنم که دوره جدید نقطه عطفی می‌تواند باشد و امیدوارم با همدلی که میان اجزا و ارکان حوزه وجود دارد شاهد این تحولات در حوزه باشیم.
