خلافت یا امپراطوری

نشست رونمایی، نقد و بررسی کتاب «تورات، انجیل و قرآن، سه کتاب، دو شهر و یک داستان» نوشته آنتون وسلز، امروز ۱۴ مهرماه با حضور مؤلف، سعید عدالت‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید و لیلا هوشنگی، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا(س) در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

به گزارش ایکنا، مؤلف کتاب در آغاز سخنانش گفت: من بر آنم تا مهم‌ترین دغدغه زندگی خود را با شما در میان بگذارم. لبنان درگیر جنگ‌های بسیاری بوده است. یک روز یک راکت به ساختمان محل زندگی من اصابت کرد. واقعیت این است که این یک راکت یهودی بود که توسط یک مسیحی به منطقه مسلمانان شلیک شده بود. آیا این آن چیزی است که ما از پیامبران یاد گرفته‌ایم؟ تعداد زیادی هستند که به هیچ دینی اعتقاد ندارند و فکر می‌کنند بی‌دینی راه صلح است و دین علت خشونت‌های موجود است. اعتقاد من کاملا برعکس است. قرآن، انجیل و تورات تنها راه‌حل هستند.

وسلز ادامه داد: این کتاب جزئی از یک مجموعه‌ است که دو جلد از آن منتشر شده و سومی در حال آماده شدن است. کتاب سوم من در مورد آخرالزمان خواهد بود. اوباما در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که ما در دوره آخرالزمان زندگی می‌کنیم. او از ادبیاتی استفاده کرد که به طور خاص توسط مسیحیان پروتستان به کار برده می‌شود. عجیب آن است که داعشی‌ها هم از آن استفاده می‌کنند. خلیفه خودخوانده داعش اعلام کرد ما در آخرین مرحله جنگی هستیم که در سوریه در حال انجام است. او اعلام کرد که این جنگ، جنگی میان مسلمانان و یهودیان و مسیحیان است. او گفت که نهایتا پرچم پیروزی این جنگ به دست عیسی‌ بن‌مریم سپرده خواهد شد. آیا این سخنانی است که ادیان آن را مطرح کرده باشند؟

وی تصریح کرد: واقعیت کاملا مخالف ادعایی است که دوره حاضر را آخرالزمان می‌داند. برای توضیح این مطلب به توضیح یکی از گفته‌های دانیال پیامبر می‌پردازم. دانیال در بابل زندگی می‌کرد پس از اینکه اورشلیم توسط بخت‌النصر ویران شد، او را به همراه تعدادی از یهودیان به بابل بردند. بر اساس تفسیر مسلمانان، دانیال آینده را پیشبینی می‌کند، اما این پیشبینی نیست، بلکه اکتشاف چیزی است که در آینده رخ خواهد داد. زمانی که اسلام تحت رهبری خلیفه دوم این کشور را کشف کرد، تابوت و کتاب او کشف شد که ایشان مجددا دفن شده و مقبره‌ای برای او ساخته شد. من مایلم داستانی را از فصل پنجم کتاب دانیال نقل کنم.

وسلز ادامه داد: این داستان در مورد شب قبل از شکست بابل و پیروزی ایرانیان بر بابل است. بخت‌النصر جشن بزرگی برگزار کرد و مشغول شراب‌خواری شد و به این کار ادامه داد و از ظرف‌هایی استفاده ‌کرد که از اورشلیم دزدیده بود و با این کار یهودیان را مسخره می‌کرد. اما در این زمان دستی پیدا شد که شروع به نوشتن بر دیوار کرد، اما هیچ کس نتوانست آن را بخواند، خردمندان نیز نتوانستند توضیحی در این خصوص بدهند. اما در این میان دانیال توانست توضیحاتی در این خصوص بدهد. دانیال چنین تفسیر کرد که پادشاهی تو رو به اتمام است و سرزمین تو به ایرانیان خواهد رسید و آن شب پادشاه کشته شد.

نویسنده کتاب «تورات، انجیل و قرآن» تصریح کرد: سوال اصلی من این است که این کتاب‌ها چه چیزی را در خصوص زمان حال و آینده می‌گویند؟ سوال اصلی اکنون این است که سیاستمداران و رهبران جهانی آیا می‌توانند نوشته‌های امروز را که روی دیوار نقش بسته است، بخوانند؟ در حقیقت منظورم از نوشته‌ها این است که آیا مسلمانان، مسیحیان و یهودیان می‌توانند متون مقدس را بفهمند؟

وی با بیان اینکه ما با یک آرزوی تعلیم دوگانه روبرو هستیم، گفت: آیا خواست‌های ما بر اساس خط فکری بخت‌النصر شکل می‌گیرد یا بر اساس بینش پیامبران؟ بخت‌النصر در یکی از رویاهایش که دیده بود سنگ کوچکی پس از خوردن به مجسمه‌ای بزرگ، آن را فرو می‌پاشاند و آن سنگ بدون مداخله هر انسانی از بالا به پائین غلطیده بود. پیام ادیان ابراهیمی این است که در واقع پایان امپراطوری توسط انفجار از درون روی خواهد داد. ما یک بینش دوگانه پیش روی خود داریم. آیا شما توسط امپراطور تعلیم داده می‌شوید و یا شما بینش خود را بر اساس کتب دینی تنظیم می‌کنید؟

وسلز ادامه داد: دانیال به عنوان یک برده آورده شده بود که به امپراطور خدمت کند و او می‌توانست به زبان قدرتمندان صحبت کند، اما قبل از آن توسط تورات آموزش دیده بود. آیا ما امروز از آموزش دین‌ای که به ما داده می‌شود، پیروی می‌کنیم؟ مشوق اصلی ما متنی از دانیال در خصوص آخر‌الزمان است و این متن پیامی دارد که این است که جهان با خشونت به پایان نمی‌رسد، بلکه پیام این است که خشونت در جهان چگونه به پایان می‌رسد. ممکن است افراد بی‌دین بپرسند خداوند چه زمانی می‌خواهد به خشونت پایان دهد؟ کتب آسمانی زمان به پایان رسیدن خشونت را به ما نمی‌گویند. این مسئله را تنها خدا می‌داند، متون ما دعوت به صبر می‌کنند و انتظار دینداران بیهوده نخواهد بود.

در ادامه این نشست هوشنگی، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا، گفت: مولف کتابی دیگر دارند با عنوان تصاویری از عیسی، چگونه عیسی را در فرهنگ‌های غیراروپائی درک و به تصویر کشیده‌اند. همچنین کتاب دیگرشان فهم قرآن است. تمام این آثار نشان احاطه به تمام تفاسیر در خصوص عهدین و قرآن است. عنوان کتاب دیگر ایشان این است که «آیا هرگز اروپا مسیحی بوده است؟» در نگاه اول احاطه مولف به حوزه اساطیر، تاریخ، متون ادیان ابراهیمی چشمگیر است و همچنین به رغم توجه به جزئیات فراتر ایستاده‌اند و دغدغه‌هایشان معطوف به یافتن پیامی برای زندگی امروز و یافتن معنای زندگی است.

انتخاب پیش روی انسان؛ خلافت یا امپراطوری
وی تصریح کرد: هدف ایشان این است که میان دلالت‌های ضمنی و پیام اصلی کتاب پلی بزنند. تمام زیر موضوعات به نحو منضبطی در کنار هم آمده و مطالب بسیار جذاب بیان شده است. مولف به شدت بر مفاهیم دوگانه تاکید دارند. در کنار این دوگانه، نویسنده کتاب به جنگ‌ و صلح، واقعیت و اسطوره و غرب و شرق پرداخته‌اند. در نگاه اول چون عنوان دو شهر است، ایشان به سراغ مفهوم شهر و مدنیت رفته‌اند. مفهوم شهر از نظر ایشان نماد است و دغدغه تاریخی و جغرافیایی ندارد و مولف فراتر از دلالت‌های اولیه مفاهیم رفته است.

هوشنگی تصریح کرد: در بحث عهد قدیم، معمولا تفاسیر مسیحی تقدم دارد، اما ایشان به تفاسیر یهودی توجه کرده‌اند. جمله‌ معروفی وجود دارد که کتاب مقدس یک کتاب نیست بلکه یک کتابخانه است، این کتاب الهیاتی نیست اما مباحث الهیاتی را در بر دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا با بیان اینکه مولف در پی آن هست تا حقیقت را در قالب نماد بیان کنند، گفت: ما عملا در بحث‌های مقایسه‌ای موجود می‌بینیم که از نظر روش‌ها دو رویکرد تاریخی و الهیاتی وجود دارد. رویکرد تاریخی با ادیان همدل نیست، اما رویکرد الهیاتی به دنبال همدلانه‌اند و مولف این کتاب چنین رویکردی دارد و بر آن است که متن مقدس بیان کننده دین است. اگر در غیر این مقام، متن را قرائت کنیم، دچار سوء فهم می‌شویم.

وی افزود: ایشان در خصوص ریشه ادیان ابراهیمی نکته جالبی بیان کرده‌اند. در خصوص دین ابراهیم به عنوان جد ادیان ابراهیمی نقل قولی می‌آورند که به واقع ابراهیم مسیحی است و بعد همین نقل قول را با توجه به متون اسلامی می‌آورند که ابراهیم مسلمان بوده است. بنابراین از نظر ایشان همه ادیان ابراهیمی همگانی، آشکار و راه مستقیم است. نگارنده اشاره دارند به دیدگاه مسحیان در ارتباط با یهودیان. حضرت عیسی(ع) جمله معروفی دارند که من نیامده‌ام تورات را نفی کنم، من آمده‌ام آن را تکمیل کنم. نگارنده یادآوری می‌کند که پیامبر نیز اسلام را ادامه دهنده دو دین قبل می‌دانند. ایشان تصریح دارند که مومنان حقیقی نوادگان ابراهیم نیستند، بلکه نوادگان ابراهیم مومنان حقیقی هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا تصریح کرد: از نظر ایشان کلام نبی آن نیست که آن را در حق دیگران به کار بریم، بلکه برای این است که آن را برای خودمان در نظر بگیریم.

در ادامه این نشست، عدالت‌نژاد این پرسش را طرح کرد که ‌‌چگونه آرمان‌گرایی در کتاب‌های مقدس را می‌توانیم با صلح حفظ کنیم؟ نویسنده کتاب در این خصوص گفت: اعتقاد می‌تواند مورد سوء استفاده باشد، چون ما با احکام روبرو هستیم، از این رو من می‌خواهم از واژه اعتماد استفاده بکنم. از این رو فکر می‌کنم پیام اساسی هر سه کتاب اعتماد و توکل به خداست و او هم بر تحلیل نهایی بر شر پیروز خواهد شد. تمامی رهبران دنیای امروز که دهان گشاده دارند و اخبار دروغی نشر می‌دهند ساکت خواهند شد، اما نه از طریق خشونت، بلکه از طریق از درون. قانون اساسی این است که پیروزی نهایتا با نور و خدا بر تاریخی و شر‌هاست و این پیام اساسی هر سه کتاب است. هر روز نشر می‌شود که امیدی نیست، اما خداوند بنی‌اسرائیل را طوری نجات داد که غیرقابل باور بود. خدای واقعی دنیای امروز پول و خشونت است. در رابطه با تصویر خلیفه و پادشاه باید گفت شیطان امروز همه را به سمت پادشاه شدن تشویق می‌کند و از این رو انسان‌ها‌ دست به خشونت می‌زنند. این خشونت از زمان هابیل و قابیل شروع شد. ما در زمان عربی ملک و در عبری ملخ را داریم که به معنای محراب است که در اورشلیم کودکان را در آنجا قربان می‌کردند. آن محراب را سلیمان ساخته بود.

وی تصریح کرد: سلیمان مجاز نبود که اسب و ارابه وارد شهر کند که کرد. همچنین او مجاز نبود زنان متعدد داشته باشد در حالی که او به خاطر مناسبات سیاسی، زنان زیادی داشت و همچنین او مجاز نبود که طلا انباشت کند که این کار را می‌کرد وهر سال ۶۶۶۶ قیراط طلا جمع می‌کرد. امروز همین مسائل تکرار شده است و نتیجه آخر این که هر چه در تورات مطرح شده است، یعنی اسلحه، سیاست‌ورزی نادرست و پول که در کتب مقدس نهی شده است، امروز مقدس شده است.