وزير نيرو در سفر خود به سيستان‌وبلوچستان طرحي را افتتاح كرد كه امكان افزايش صادرات برق به افغانستان را فراهم مي‌كرد. اين در حالي است كه همين چند روز پيش، صدور برق به عراق به دليل مشكل ايران در تأمين نيازهاي داخلي متوقف شد و دولت عراق كه بدهي ميلياردي به ايران دارد، عربستان را جايگزين ايران كرد.
به گزارش شرق، فعالان صنعت برق بر اين باورند كه صادرات اگر بابرنامه باشد، براي كشور مزيت محسوب مي‌شود اما همه در يك نقطه اتفاق نظر دارند و آن اين است كه در شرايطي كه ايران قادر به تأمين نيازهاي خود نيست، صدور برق به كشورهاي همسايه كار عاقلانه‌اي نخواهد بود.
افكار عمومي هم كه اين روزها خاموشي‌هاي بابرنامه و بي‌برنامه را تحمل مي‌كند، مي‌خواهد بداند كه چرا طرح‌هايي اجرا مي‌شود كه زمينه صدور بيشتر برق ايران به كشورهاي همسايه را فراهم مي‌كند. آيا منطق اقتصادي به سياست‌گذاران اجازه چنين رفتاري را مي‌دهد؟ مهدي مسائلي عضو هيئت‌مديره سنديكاي صنعت برق بر اين باور است كه رفتارهاي وزارت نيرو و وعده‌هاي ارائه‌شده به همسايگان براي تأمين نيازهاي برقي آنها، بيشتر ناشي از فشارهاي سياسي است كه به اين وزارتخانه وارد مي‌شود.
رضا اردكانيان وزير نيرو در دو روز گذشته به سيستان‌وبلوچستان سفر كرد و در جريان سفر خود برخي پروژه‌هاي اجراشده در اين استان را افتتاح كرد. آن‌طور كه محبعلي قزاق‌جاهد مديرعامل شرکت برق منطقه‌اي سيستان‌وبلوچستان گفته است، در اين سفر وزير نيرو طرح‌هايي را افتتاح كرد كه زمينه افزايش صادرات برق به افغانستان را فراهم مي‌كند. اين روزها كشور درگير خاموشي برنامه‌ريزي‌شده است؛ اين يعني برق كافي براي تأمين نيازهاي جامعه در زمان اوج مصرف به دلايل مختلف توليد نمي‌شود. به تازگي ايران صادرات برق به عراق را متوقف كرده و برق عربستان جايگزين برق صادراتي ايران شده است اما باز شاهديم كه سرمايه‌گذاري‌هايي انجام شده و زمينه افزايش صادرات برق ايران به افغانستان فراهم شده است! پرسش مهمي در ذهن مردم ايجاد شده و آن اين است كه آيا ايران امكان صدور برق به كشورهاي همسايه را دارد؟
مهدي مسائلي عضو هيئت‌مديره سنديكاي صنعت برق عنوان مي‌كند: ما برنامه‌ريزي و قالب‌بندي مناسبي در صنعت برق نداشته‌ايم كه امروز درگير خاموشي برنامه‌ريزي‌شده‌ايم اما در مناسبات سياسي به كشورهاي اطراف مي‌رويم و قول‌هايي مي‌دهيم كه نمي‌توانيم به آنها عمل كنيم.
او ادامه مي‌دهد: وقتي نتوانستيم برق صادراتي عراق را تأمين كنيم، آنها با ما برخورد ناجور كردند. حال وارد بحث با افغانستان شده‌ايم. براي اين مسئله پوشش هم درست مي‌كنند و مي‌گويند با سرمايه‌گذاري بخش خصوصي اين كار انجام شده است.
به گفته مسائلي، در شرايطي كه ما از برنامه‌هاي خود در صنعت برق عقب هستيم، صادرات برق كار خنده‌داري است. وقتي 58 هزار مگاوات كل ظرفيت قابل نصب نيروگاه‌هاي كشور است و در زمان اوج مصرف نزديك به پنج‌هزار و 300 مگاوات كسري برق داريم و با اعمال خاموشي در سراسر كشور، شرايط را كنترل مي‌كنيم، صدور حتي يك مگاوات برق به خارج هم كار غلطي است.
او احتمال مي‌دهد كه پشت تصميم‌گيري‌ها براي صنعت برق، مباحث سياسي وجود داشته باشد زيرا رفتارهاي كنوني وزارت نيرو با منطق اقتصادي همخواني ندارد. اين عضو هيئت‌مديره سنديكاي صنعت برق كاهش اقتدار وزارت نيرو را عاملي مي‌داند كه اين وزارتخانه نمي‌تواند براي نقدينگي خود تصميم بگيرد و آن را به آخرين مهره در تصميم‌سازي‌هاي صنعت برق تبديل كرده است.
كاهش توان توليد به دليل توجه نکردن به خشك‌سالي
مسائلي ظرفيت نصب‌شده نيروگاهي كشور را 85 هزار مگاوات اعلام مي‌كند و ادامه مي‌دهد: 9 هزار مگاوات از نيروگاه‌هاي برقابي كشور به دليل خشك‌سالي از مدار توليد خارج شده‌اند. از سوي ديگر بخشي از نيروگاه‌هاي داراي برج تر هم در مناطق خشك كشور از چرخه توليد خارج شده است. به همين دليل نمي‌توانيم برق مورد نياز كشور را تأمين كنيم.
اين عضو هيئت‌مديره سنديكاي برق مي‌گويد: نيروگاه‌هاي با برج خشك 1/0 نيروگاه‌هاي با برج تر به آب نياز دارند. زماني كه دوستان براي صنعت برق برنامه‌ريزي مي‌كردند، تمركزشان بر ايجاد نيروگاه‌هاي گازي بود تا برق پيك را تأمين كنند و به دنبال ايجاد نيروگاه سيكل تركيبي براي بالابردن راندمان نبودند. به گفته او، درمجموع اگر قصد داريم صادرات به كشورهاي همسايه داشته باشيم، بايد برنامه‌هاي خود را منطبق با اين هدف طراحي كنيم.
ناچيزبودن حجم برق صادراتي به افغانستان
محمد ملاكي، عضو هيئت‌مديره بورس انرژي، درباره صادرات برق به كشورهاي همسايه به «شرق» مي‌گويد: نكته قابل‌تأمل درباره برق صادراتي به كشورهاي همسايه اين است كه حجم آن بسيار ناچيز است.
او اضافه مي‌كند: شبكه افغانستان خيلي مجزاست و به هم وصل نيست. بنابراين، حداكثر صد مگاوات برق مي‌توانيم به افغانستان صادر كنيم كه در مقابل ظرفيت 50 هزارمگاواتي نصب‌شده بسيار ناچيز و تقريبا دو در هزار ظرفيت نصب‌شده است.
در شرايطي كه ما خاموشي برنامه‌ريزي‌شده داريم، افكار عمومي نمي‌تواند صدور برق به كشورهاي همسايه را بپذيرد، زيرا مردم نمي‌توانند در گرماي تابستان ساعاتي را بدون برق بگذرانند. اگرچه همايون حائري، معاون وزير نيرو در امور برق، در نشست با خبرنگاران اعلام كرد كه ايران از برنامه خود در زمينه ايجاد نيروگاه‌هاي جديد عقب است و بايد تا سال آينده چهار هزار مگاوات ظرفيت نيروگاهي جديد ايجاد كند، اما عضو هيئت‌مديره بورس انرژي تأكيد مي‌كند: ما از برنامه عقب نيستيم. بيشتر فكر مي‌كنم در بخش توزيع و فوق‌توزيع مشكل داريم. آنجا بايد ظرفيت ايجاد مي‌كرديم و به دليل كمبود منابع مالي نتوانستيم اين ظرفيت‌ها را ايجاد كنيم.
صدور برق مختص ايام كم‌مصرف
كمبود منابع مالي، ايران را از اصلاح زيرساخت‌هاي صنعت برق ناتوان كرده است. باوجوداين بخشي از منابع مالي كشور صرف توسعه زيرساخت‌هاي صادراتي برق به ساير كشورها مي‌شود! عليرضا دائمي، معاون سابق برنامه‌ريزي و اقتصاد وزارت نيرو، نيز در اين رابطه عنوان مي‌كند: ما در پيك تابستان نزديك به 60 هزار مگاوات برق نياز داريم، اما در برخي ساعات روز، ميزان نياز به انرژي به اين حد نيست. در فصولي مثل پاييز و زمستان هم مصارف ما به طور متوسط 30 هزار مگاوات است، درحالي‌كه ظرفيت نصب‌شده نيروگاهي در كشور 50 هزار مگاوات است.
او مي‌گويد: برق را مي‌توان در ماه‌هايي كه به آن نياز نداريم، به كشورهاي همسايه صادر كنيم و اين به آن معنا نيست كه درست در زمان پيك، اقدام به صادرات برق كنيم.
به گفته دائمي، صدور برق بر اساس اعلام ديسپاچينگ در زمينه وجود برق مازاد انجام مي‌شود و ايران مي‌تواند از طريق تكميل شبكه انتقال برق خود با كشورهاي همسايه، در زمينه ترانزيت برق نقش بازي كند. او اضافه مي‌كند: قراردادهاي برق به نحوي تنظيم مي‌شوند كه كشور صادركننده، پس از رفع نيازهاي خود، برق به كشور متقاضي صادر مي‌كند.
برق ما رو قطع کنید اما عراق و مردمش رو راضی نگه دارید . یه وقت عربستان اون رو از ما نگیره !