این روزها قیمت ارز، سکه، خودرو و مسکن ثانیه‌ای تعیین می‌شود. اگر در گذشته طلافروشی تنها صنفی بود که ابتدای هر روز بهای کالای خود را با اتحادیه تنظیم می‌کرد، در روزهای اخیر دست‌اندرکاران بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن هم چنین رویکردی را در پیش گرفته‌اند.
به گزارش شرق، اگرچه دولت قیمت چهار‌هزا‌ر‌و 200 تومان را برای دلار اعلام کرده است؛ اما بهای ارز در بازار آزاد، دیروز از مرز هشت هزار تومان گذشت. این آشفتگی در بازار ارز، فعالان اقتصادی را نگران کرده است.
البته دولتی‌ها بر این باورند که التهابات بازار ناشی از فعالیت دست‌هایی در پشت پرده است و کمبود عرضه ارز، وجود ندارد.
رئیس سازمان بازرسی کل کشور هم به وجود دست‌های پنهان در بازار سکه اشاره کرده است. او اعلام کرده است که 380 هزار سکه را 50 نفر خریداری کرده‌اند و این عده به‌راحتی می‌توانند بازار سکه را ملتهب کنند.
مجموع اتفاقات این روزهای بازار، سبب شده است که دولت به دنبال تدبیری برای ساماندهی این بازار آشفته باشد؛ اما آخرین تصمیم دولت برای کنترل بازار ورود سازمان امور مالیاتی به موضوع پرحاشیه حباب‌هاست. به گفته سیدکامل تقوی‌نژاد دولت قصد دارد با تشکیل کارگروه ویژه برخورد با سوداگران بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن از طریق اخذ مالیات از فعالان این حوزه، تا حدودی جلوی دست‌به‌دست‌شدن بی‌مورد و ایجاد حباب قیمتی در بازار سکه، ارز، مسکن و خودرو را بگیرد.
سیدکامل تقوی‌نژاد، رئیس سازمان امور مالیاتی، در گفت‌وگویی که با رسانه مالیاتی ایران داشت، از ورود این سازمان به بازار سکه، طلا، ارز و مسکن خبر داد. او با اشاره به دستور رئیس‌جمهوری در جلسه ساماندهی بازار و بررسی نوسانات اخیر در قیمت برخی کالاهای مورد نیاز مردم، گفت: پیرو فرمایش‌های رئیس‌جمهوری و دستور ویژه وزیر امور اقتصادی و دارایی مبنی بر برخورد قاطع مالیاتی با سوداگران اقتصادی، کارگروه تخصصی با هدف رصد مالیاتی بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن در سازمان امور مالیاتی کشور تشکیل شده است.
به گفته تقوی‌نژاد بعد از مکاتبات سازمان امور مالیاتی با مراجع مربوط از قبیل بانک مرکزی، دستگاه‌های نظارتی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و دیگر دستگاه‌های مرتبط برای دریافت اطلاعات مورد نیاز، قرار است بالغ بر شش‌میلیون‌و 400 هزار رکورد اطلاعات مرتبط با خریدوفروش ارز، سکه و خودرو در پایگاه اطلاعات سازمان امور مالیاتی، سازماندهی شود. به‌روزرسانی این اطلاعات نیز در دست پیگیری است تا بعد از فرایند رسیدگی و تشخیص پرونده‌ها، از آنها مالیات گرفته شود.
او درباره بازار سکه گفت: در راستای این امر، اطلاعات مرتبط با پیش‌فروش سکه با اطمینان از احراز هویت خریداران حقیقی و حقوقی و اصالت‌سنجی اطلاعات از طریق مراجع ذی‌ربط، پیگیری مي‌شود و نتایج حاصل برای تشکیل پرونده‌های مالیاتی یا تکمیل پرونده‌های موجود و به تبع آن انجام فرایند رسیدگی و مطالبه مالیات، در دستور کار سازمان امور مالیاتی قرار مي‌گیرد.
رئیس سازمان امور مالیاتی همچنین از تشکیل گروه‌های رسیدگی خاص متشکل از مأموران متخصص و زبده مالیاتی برای تسهیل در فرایند رسیدگی و تشخیص پرونده‌های مالیاتی مرتبط با سوداگران بازار ارز، سکه، خودرو و مسکن خبر داد.
به گفته تقوی‌نژاد دستورالعمل‌ها و مقررات مرتبط با مالیات، ارز و سکه با هدف تسریع و تسهیل فرایند رسیدگی، بازنگری و در صورت لزوم بازنویسی خواهد شد.
اخذ مالیات از مشاغل امکان‌پذیر است
آن‌طور که رئیس سازمان امور مالیاتی کشور گفته است، دستورالعمل‌ها و مقررات مرتبط با مالیات بازنگری خواهد شد. این نکته‌ای است که علی‌اکبر عرب‌مازار، رئیس سابق سازمان امور مالیاتی، نیز بر آن تأکید دارد.
به گفته عرب‌مازار با تشکیل پرونده مالیاتی در هنگام خرید ارز یا سکه، می‌توان پیگیری‌های لازم بعدی را انجام داد؛ زیرا هدف از تشکیل پرونده در زمان خرید سکه و ارز این است که ببینند آیا فرد شاغل در این حوزه است یا خیر. اگر خریدوفروش سکه و ارز شغل فرد باشد، می‌توان از او مالیات گرفت.
استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی تأکید کرد: اگر کسی ماشین بخرد و چند ماه دیگر بفروشد، نباید مالیات پرداخت کند؛ زیرا مالیات نقل‌وانتقال را یک بار پرداخت کرده است؛ اما اگر کسب‌وکاری فردی مرتبط با خریدوفروش خودرو باشد، باید برای معاملات خود مالیات بدهد. البته باید ثابت شود که خریدوفروش ماشین، شغل فرد است؛ یعنی عرف باید بگوید که فرد شاغل در این حوزه است.
درآمد ناشی از افزایش قیمت سکه و ارز مشمول مالیات نیست
به گفته عرب‌مازار، اخذ مالیات از طریق کد اقتصادی دریافت‌شده در زمان خرید طلا و سکه امکان‌پذیر است. او سخنان خود را با طرح این پرسش که دولت براساس چه قانونی میخواهد از افراد مالیات بگیرد؟ ادامه داد.
این استاد دانشگاه افزود: فرض کنید من سکه را به قیمت هر قطعه یک میلیون تومان خریداری کردم و بعد از دو ماه بهای سکه به دو میلیون تومان رسید. من تا پایان سال فرصت دارم اظهارنامه ارائه بدهم. دولت حتی اگر اطلاعات من را داشته باشد، باید صبر کند. درآمد حاصل از فروش سکه و ارز مثل درآمد حقوق‌بگیران نیست که تا آخر ماه صبر کنید. اگر حجم عظیمی از اطلاعات در اختیار دولت باشد، باید صبر کند، بعد از خرداد یا تیر سال بعد، اگر شخص حقیقی یا حقوقی اظهارنامه مالیاتی ارائه داد، براساس‌آن مالیات بگیرد و اگر این اظهارنامه ارائه نشد، از دیگر مجاری قانونی، مسئله اخذ مالیات را پیگیری کند.
او ادامه داد: درآمدهای حاصل از افزایش قیمت سکه و ارز مشمول مالیات نیست. مگر اینکه ثابت شود شغل فرد خریدوفروش سکه و ارز است؛ یعنی اگر فردی 10 ماشین بخرد و اصلا نفروشد، حتی اگر قیمت ماشین 10 برابر شود، نباید مالیاتی پرداخت کند. ارز باقی‌مانده در خانه‌ها مالیات ندارد. برای اخذ مالیات باید درآمدی حاصل بشود، سازمان مالیاتی اطلاعاتش را داشته باشد و بگوید شما شاغل در این حرفه هستید تا بتواند مالیات آن را دریافت کند.
افراد فاقد کد اقتصادی قابل ردیابی نیستند
به اعتقاد عرب‌مازار کسانی را که کد اقتصادی ندارند، نمی‌توان ردیابی کرد و نمی‌توان به این افراد مالیات بست. فعالیت دلال‌هایی که در بازار سکه و ارز حضور دارند، نوعی فرار مالیاتی است. فقط در‌صورتی‌که این افراد را پیدا کنند، می‌توانند از آنها مالیات بگیرند.
او مالیات‌گرفتن از خانه‌های خالی را هم کار دشواری توصیف کرد؛ زیرا فرد ادعا می‌کند که از همه این خانه‌ها استفاده می‌کند و به صرف نصب پرده یا انداختن فرش در خانه، ادعای خود را اثبات می‌کند.
به گفته این استاد دانشگاه، خلأ سیستم‌های اطلاعاتی سبب شده است که کسب مالیات از خانه‌های خالی با مشکل مواجه شود؛ بنابراین برای رفع این مشکل باید طرح کاداستر که از سال 52 تاکنون اجرائی نشده است، در ایران اجرا شود. آن وقت تمام املاک و مسکن سرشماری شود. بعد قانون اصلاح شود و مشخص شود که هر فرد چند خانه می‌تواند داشته باشد تا پس‌از‌آن بتوان برای مسکن خالی مالیات تعیین کرد.
او اضافه کرد: در خارج از ایران، هر فرد مجاز است که یک خانه داشته باشد و باید برای بقیه مالیات پرداخت کند.
